Η ομιλία αυτή είναι αφιερωμένη στον αυτοκράτορα Θεοδόσιο το Μέγα, είναι πολύ σύντομη, γιατί ένα μεγάλο μέρος της χάθηκε, και εκφωνήθηκε το 399 στο ναό των αγίων Αποστόλων. Ο Θεοδόσιος πρόσφερε πάρα πολλά στο Χρυσόστομο και γι’ αυτό η Εκκλησία τον ονόμασε Μέγα. Τιμώντας τη μνήμη του κατά την τέταρτη επέτειο του θανάτου του, ο Χρυσόστομος αναφέρεται στην πίστη και τα στρατιωτικά του κατορθώματα. Στο δεύτερο μέρος της ομιλίας του στρέφεται εναντίον των Καθαρών. Ιδρυτής της αιρετικής αυτής παραφυάδας υπήρξε ο ρωμαίος πρεσβύτερος Νοβατιανός. Οι Καθαροί ονόμαζαν έτσι τους εαυτούς τους για την καθαρότητα και αυστηρότητα του βίου τους. Ο Χρυσόστομος τονίζει πως ο άνθρωπος ούτε μία ημέρα δεν μπορεί να παραμείνει καθαρός, αφού είναι άπειρα τα πάθη που περικυκλώνουν την ψυχή του.
Είναι επομένως αλαζονεία και παραφροσύνη να ισχυρίζεται κανείς πως είναι καθαρός, τη στιγμή μάλιστα που ο απόστολος Παύλος αποκαλούσε τον εαυτό του έκτρωμα, έσχατο των αποστόλων και ανάξιο για την ονομασία αυτή. Τελειώνει με συμβουλές προς αποφυγή της αλαζονείας και παραφροσύνης αυτής και προς απόκτηση των υπεσχημένων από το Θεό αγαθών.
Το κείμενο της ομιλίας είναι από την Πατρολογία του Migne.
ΑΓΙΟΥ ΙΩΑΝΝΟΥ ΤΟΥ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΥ
ΟΜΙΛΙΑ
ΡΗΘΕΙΣΑ ΕΝ ΤΟΙΣ ΑΠΟΣΤΟΛΟΙΣ
Εν τη ημέρα Θεοδοσίου βασιλέως, προς τους καλούντας εαυτούς Καθαρούς, ετέρων β’ επισκόπων ειρηκότων.
Ως καλή των ειρηκότων η ξυνωρίς, του μεν δια των βοών την κιβωτόν έκλοντος, του δε τας απαρχάς των λόγων ανατιθέντος. Ει γαρ και διάφορος αυτών η ηλικία, αλλά μία της γεωργίας η ιδέα˙ μάλλον δε ουδέ η ηλικία διάφορος˙ ο τε γαρ νέος το ευσταθές έχει του γεγηρακότος, ότε γεγηρακώς το σφριγών και ακμάζον του νέου˙ ώστε ουκ αν τις αμάρτοι αμφοτέρους και πρεσβύτας και νέους προσειπών, ου κατά την έξιν της ηλικίας, αλλά κατά την διάθεσιν της γνώμης.
Φέρε δη λοιπόν και ημείς τα παρ’ ημών αυτών εισενέγκωμεν. Και γαρ ακόρεστον υμών ορώ την ακοήν ούσαν, και χρέος ου το τυχόν οφείλομεν τω μακαρίω Θεοδοσίω, ουχ ότι βασιλεύς ην, άλλ’ ότι ευσεβής, ουχ ότι αλουργίδα ήν περιβεβλημένος, άλλ’ ότι Χριστόν ην ενδεδυμένος, ιμάτιον μηδέ ποτέ παλαιούμενον, και τον θώρακα ενεδέδυτο της δικαιοσύνης, και τα υποδήματα του ευαγγελίου της ειρήνης, και την μάχαιραν του Πνεύματος, και την ασπίδα της πίστεως, και την περικεφαλαίαν του σωτηρίου…
ΟΜΙΛΙΑ
ΠΟΥ ΕΚΦΩΝΗΘΗΚΕ ΣΤΟ ΝΑΟ ΤΩΝ ΑΠΟΣΤΟΛΩΝ
Την ημέρα της μνήμης του βασιλιά Θεοδοσίου, εναντίον εκείνων που ονομάζουν τους εαυτούς τους Καθαρούς, αφού μίλησαν άλλοι δύο επίσκοποι.
Είναι πολύ καλή η δυάδα αυτών που μίλησαν, αφού ο ένας σύρει την κιβωτό με τα βόδια και ο άλλος φορτώνει τις απαρχές των λόγων του. Γιατί, αν και είναι διαφορετική η ηλικία τους, η ιδέα όμως της καλλιέργειας είναι μία. Ή καλύτερα, ούτε η ηλικία τους είναι διαφορετική, γιατί και ο νέος έχει τη σταθερότητα του γέροντα, και ο γέροντας το σφρίγος και τη ενεργητικότητα του νέου. Επομένως δε θα έσφαλλε κανείς αν τους έλεγε και τους δύο και γέροντες και νέους, όχι από την κατάσταση της ηλικίας, αλλά από τη διάθεση της ψυχής.
Εμπρός λοιπόν ας προσφέρουμε και μεις τώρα τα δικά μας. Γιατί βλέπω ότι και η ακοή σας είναι άπληστη, και χρέος μεγάλο οφείλουμε στο μακάριο Θεοδόσιο, όχι γιατί ήταν βασιλιάς, αλλά γιατί ήταν ευσεβής, όχι γιατί φορούσε τη βασιλική πορφύρα, αλλά γιατί είχε για ένδυμα το Χριστό, ένδυμα που δε γίνεται ποτέ παλαιό, και φορούσε το θώρακα της δικαιοσύνης, και τα υποδήματα του Ευαγγελίου της ειρήνης, και τη μάχαιρα του Πνεύματος, και την ασπίδα της πίστης, και την περικεφαλαία της σωτηρίας…
Του Οσίου πατρός ημών Ιωάννου του Χρυσοστόμου – ομιλία που εκφωνήθηκε στον Ναό των Αποστόλων.rar
Παράβαλε και:
17 Ιανουαρίου, μνήμη και του ευσεβεστάτου βασιλέως Θεοδοσίου του Μεγάλου: Βίος.
