Από τον υπέροχο κανόνα, ποίημα Κοσμά του Μελωδού, όπου διαλέγονται ο ποιητής, η Παρθένος και ο Αγγελος, επιλέξαμε την όγδοη ωδή.
Ωδή Η’. Κατά Αλφάβητον σύντομον προβαίνουσα
Ακουε Κορη Παρθένε Αγνή, ειπάτω δη ο Γαβριήλ, Βουλήν υψίστου αρχαίαν αληθινήν. Γενού προς υποδοχήν ετοίμη Θεού• δια σου γαρ ο αχώρητος, βροτοίς συναναστρέφεται• διο και χαίρων βοώ• Ευλογείτε, πάντα τα έργα Κυρίου τον Κυριον.
Τροπάριον
Εννοια πάσα ηττάται βροτών, αντέφησεν η Παρθένος, ζητούσα άπερ μοι φθέγγη παράδοξα• Ησθην σου τοις λόγοις, αλλά δέδοικα, θαμβηθείσα μη απάτη με, ως Εύαν πόρρω πέμψης Θεού• αλλ’ όμως ίδε βοώ: Ευλογείτε, πάντα τα έργα Κυρίου τον Κυριον.
Τροπάριον
Ιδε σοι το άπορον λέλυται, φησί προς ταύτα ο Γαβριήλ• Καλώς γαρ έφης το πράγμα δυστέκμαρτον. Λογοις σων χειλέων πειθαρχούσα λοιπόν, μη αμφίβαλλε ως πλάσματι, ως πράγματι δε πίστευε• εγώ γαρ χαίρων βοώ• Ευλογείτε, πάντα τα έργα Κυρίου τον Κυριον.
Τροπάριον
Νομος ούτος θεόθεν βροτοίς, η άμεμπτος αύθις φησί, Ξυνού εξ έρωτος τόκον προέρχεσθαι. Ουκ οίδα συζύγου παντελώς ηδονήν• Πως ουν λέγεις ότι τέξομαι; Φοβούμαι μη απάτη λαλής: Αλλ’ όμως, ίδε βοώ: Ευλογείτε, πάντα τα έργα Κυρίου τον Κυριον.
Τροπάριον
Ρηματα άπερ μοι φθέγγη Σεμνή, ο Αγγελος πάλιν βοά, συνήθους πέλει λοχείας ανθρώπων θνητών. Τον όντως Θεόν σοι επαγγέλλομαι, Υπέρ λόγον τε και έννοιαν, σαρκούμενον ως οίδεν εκ σου• διο και χαίρων βοώ• Ευλογείτε, πάντα τα έργα Κυρίου τον Κυριον.
Τροπάριον
Φαίνη μοι αληθείας ρήτωρ, κατέθετο η Παρθένος• Χαράς γαρ κοινής ελήλυθας Αγγελος. Ψυχήν ουν καθήγνισμαι Πνεύματι ως το ρήμά σου γενέσθω μοι• σκηνούτω εν εμοί ο Θεός, προς ον βοώ μετά σου• Ευλογείτε, πάντα τα έργα Κυρίου τον Κυριον.
Ο ποιητής
Το Πνεύμα το Πανάγιο,
το στόμα μου θα πληρώσει
και θα τ’ ανοίξω για να βγει
από τα τρίσβαθά μου
λόγος στην Αειπάρθενη
Βασίλισσα Μητέρα
και θα φανώ περίλαμπρο
πως έχω πανηγύρι
τη θεία της τη σύλληψη,
όλος χαρά, θα ψάλλω.
Ωδή Η’
Ακουσε Κορη, ο Γαβριήλ λέει στην Αγνή Παρθένο,
Βουλή αρχαία, αληθινή, του Υψίστου εγώ σου φέρνω.
Ετοιμη γίνε να δεχθείς τον Κυριο και Θεο σου.
Με σε μεσίτρια ο Θεός, ο αχώρητος στα πάντα
με τούς θνητούς θα αναστραφεί, στη γη θα περπατήσει.
Γι’ αυτό από χαρά βοώ και ψάλλω και φωνάζω•
Παντα τα έργα του Θεού, τον Κυριο ευλογείτε.
Απόκριση στον Αγγελο δίνει η Αγνή Παρθένος.
Ο νους τ’ ανθρώπου ιλιγγιά, νικάται καθώς ψάχνει
να μάθει τα παράδοξα μυστήρια που μου φέρνεις.
Ευφράνθηκα στα λόγια σου, αλλά φοβούμαι πάλι,
μήπως με στείλεις μακριά απ’ τον Κυριο και Θεο μου
όπως μ’ απάτη έπαθε, η πρώτη μάνα Εύα.
Μα ο φόβος πάλι υποχωρεί. Τον διώχνω και φωνάζω•
Ολα τα έργα του Θεού τον Κυριο ευλογείτε.
Κι ο Γαβριήλ της απαντά με λόγια απ τα δικά της.
Αλήθεια, δύσκολο πολύ ο Νους να το χωρέσει.
Ομως, Παρθένε, πίστεψε στα λόγια τα δικά σου.
Μην αμφιβάλλεις, φάντασμα, πλάσμα του νου δεν είναι.
Αψευδο είναι, αληθινό, το μήνυμα π’ ακούεις.
Γι’ αυτό κι εγώ έχω χαρά κι απ’ τη χαρά φωνάζω•
Παντα τα έργα του Θεού τον Κυριο ευλογείτε.
Η Αμεμπτη του απαντά. Ο Θεός στ ἀλήθεια
έδωκε νόμο φυσικό τα τέκνα να γεννιώνται.
Παρθένος είμαι, άνανδρη. Πως γιο λες θα γεννήσω;
Φοβάμαι μήπως μου μιλάς με δόλο και μ’ απάτη.
Αλλ’ όμως πείθομαι και, δες, φωνάζω απ’ την καρδιά μου•
Παντα τα έργα του Θεού τον Κυριο ευλογείτε.
Σεμνή, τα λόγια που μου λες, ταιριάζουν στούς ανθρώπους.
Ετσι αλήθεια γίνεται στη φυσική τη γέννα.
Εγώ όμως επαγγέλλομαι πως μέλλεις να γεννήσεις
με τρόπο υπερφυσικό, που μόνο Εκείνος ξέρει,
τον μόνο Αληθινό Θεο, Αυτόν που πάντα υπάρχει
πάνω απ’ το λόγο και το νου, και όλα τα εποπτεύει.
Γι’ αυτό κι εγώ έχω χαρά κι απ’ τη χαρά φωνάζω•
Παντα τα έργα του Θεού τον Κυριο ευλογείτε.
Φαίνεσαι την αλήθεια λες, του απαντά η Παρθένος.
Αγγελος της κοινής χαράς στον κόσμο έχεις έρθει.
Των προπατόρων αμάρτημα πλέον δεν με βαραίνει.
Σώμα, ψυχή εξαγνίστηκε απ το Πανάγιο Πνεύμα.
Σ’ εμέ ας σκηνώσει ο Θεός, ας γίνει όπως το λέγεις.
Σ’ Αυτόν μαζί σου εγώ βοώ κι απ’ τη χαρά φωνάζω•
Παντα τα έργα του Θεού τον Κυριο ευλογείτε.
Ε.Κ.
Από το περιοδικό: «Η δράσις μας», τεύχος Μαρτίου 2008.
Παράβαλε και:
25 Μαρτίου, ομιλία εις τον Ευαγγελισμόν της Υπεραγίας Θεοτόκου – ΟσίουΠατρός ημών Φωτίου του Μεγάλου.
25 Μαρτίου, ομιλία εις τον Ευαγγελισμόν της Υπεραγίας Θεοτόκου Β. – ΟσίουΠατρός ημών Φωτίου του Μεγάλου (λεχθείσα παρουσία του βασιλέως).
Του Οσίου πατρός ημών Νικοδήμου του Αγιορείτου – Ερμηνεία εις τον Κανόνα του Ευαγγελισμού.
Του εν Αγίοις Πατρός ημών Ανδρέου Επισκόπου Κρήτης – λόγος εις τον Ευαγγελισμόν της Υπεραγίας Δεσποίνης ημών Θεοτόκου.
25 Μαρτίου, ο Ευαγγελισμός της Υπεραγίας Θεοτόκου – ερμηνεία της Εικόνος της εορτής.
25 Μαρτίου, ο Ευαγγελισμός της Υπεραγίας θεοτόκου – Τα Λειτουργικά Αναγνώσματα της θ. Λ., Μητροπ. Καλίστου Γουέαρ, η Θεοτόκος, εικόνα της Ανθρώπινης Ελευθερίας.
ΘΕΟΜΗΤΟΡΙΚΗ ΑΓΙΟΤΗΤΑ. Το Μεθόριο μεταξύ Προϊστορίας και Ιστορίας της Σωτηρίας – Παναγιώτη Υφαντή.
Ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου – Μητροπ. Ναυπάκτου Ιεροθέου.
Του Οσίου πατρός ημών Ιωάννου του Δαμασκηνού – λόγος Ε. εις τον Ευαγγελισμόν της Υπεραγίας Θεοτόκου.
Αγίου Ρωμανού του μελωδού – κοντάκιον εις τον Ευαγγελισμόν της Υπεραγίας Θεοτόκου.
του Οσίου Πατρός ημών Γρηγορίου του Παλαμά – ομιλία ΙΔ’, εις τον Ευαγγελισμόν της Πανυπεράγνου Δεσποίνης ημών Θεοτόκου Μαρίας.
25 Μαρτίου, ο Ευαγγελισμός της υπεραγίας Θεοτόκου: δύο ανέκδοτοι Κανόνες της Εορτής.
«Χαίροις, η φλογοφόρος βάτος…».
Ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου – Ιερομ. Κοσμά του Δοχειαρίτου.
25 Μαρτίου: Κανόνες εις τους οκτώ ήχους δια τον Ευαγγελισμόν της Θεοτόκου.
« Σήμερον της σωτηρίας ημών το κεφάλαιον»! (θεολογικό σχόλιο στην εορτή του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου) – Λάμπρου Κ. Σκόντζου.
