«Τη δε επαύριον, ήτις εστί μετά την παρασκευήν, συνήχθησαν οι αρχιερείς και οι Φαρισαίοι προς Πιλάτον, λέγοντες˙ Κύριε, εμνήσθημεν ότι εκείνος ο πλάνος είπεν έτι ζων, ότι μετά τρεις ημέρας εγείρομαι. Κέλευσον ούν ασφαλισθήναι τον τάφον έως της τρίτης ημέρας, μήποτε ελθόντες οι μαθηταί αυτού κλέψωσιν αυτόν, και είπωσι τω λαώ, ότι ηγέρθη από των νεκρών˙ και έσται η εσχάτη πλάνη χείρων της πρώτης».
Πανταχού η πλάνη εαυτή περιπίπτει, και τη αληθεία άκουσα συνηγορεί. Σκόπει δε. Έδει πιστευθήναι, ότι απέθανε, και ότι ετάφη, και ότι ανέστη˙ και ταύτα πάντα δια των εχθρών γίνεται. Όρα γουν τα ρήματα ταύτα τούτοις μαρτυρούντα άπασιν. «Εμνήσθημεν», φησίν, «ότι είπεν ο πλάνος εκείνος έτι ζών»˙ ουκούν ετελεύτησεν˙ «ότι μετά τρεις ημέρας εγείρομαι. Κέλευσον ούν σφραγισθήναι τον τάφον»˙ ουκούν ετάφη˙ «Μήποτε έλθωσιν οι μαθηταί αυτού, και κλέψωσιν αυτόν». Ουκούν ο τάφος εάν σφραγισθή, ουκ έσται τις κακουργία. Ου γαρ ούν. Ουκούν αναντίρρητος η απόδειξις της αναστάσεως, δι΄ών υμείς προτείνατε, γέγονεν. Επειδή γαρ εσφαγίσθη, ουδεμία γέγονε κακουργία. Ει δε ουδεμία γέγονε κακουργία, εύρηται δε ο τάφος κενός, δήλον ότι ανέστη σαφώς και αναντιρρήτως.
Είδες πώς και άκοντες συναγωνίζονται τη της αληθείας αποδείξει; Συ δε μοι σκόπει των μαθητών το φιλάληθες˙ πώς των λεγομένων παρά των εχθρών ουδέν αποκρύπτονται, καν επονείδιστα λέγωσιν. Ιδού γουν και πλάνον καλούσι, και ου σιγώσιν αυτό ούτοι. Ταύτα δε και την εκείνων δείκνυσιν ωμότητα, ότι ουδέ τω θανάτω την οργήν αφήκαν˙ και τούτων τον απλούν και φιλαληθή τρόπον.
Άξιον δε κακείνο ζητήσαι, που είπεν, ότι «Μετά τρεις ημέρας εγείρομαι»; Ου γαρ εύροι τις αν ούτω σαφώς ειρημένον, άλλ’ ή το του Ιωνά παράδειγμα. Ώστε ήδεσαν τα λεγόμενα, και εκόντες εκακούργουν. Τί ούν ο Πιλάτος; Έχετε κουστωδίαν, ασφαλίσασθε ως οίδατε. Και ησφαλίσαντο σφραγίσαντες τον τάφον μετά της κουστωδίας». Ούκ αφίησι τους στρατιώτας μόνους σφραγίσαι˙ άτε γαρ μαθών τα περί αυτού, ουκέτι συμπράττειν αυτοίς ήθελεν. Άλλ’ υπέρ απαλλαγής αυτών και τούτο ανέχεται, και φησίν˙ υμείς ως βούλεσθε σφραγίσατε, ίνα μη ετέρους έχητε αιτιάσθαι. Ει γαρ μόνοι οι στρατιώται εσφραγίσαντο, ηδύναντο λέγειν, (ει και απίθανα και ψευδή τα λεγόμενα˙ άλλ’ όμως ως εν τοις άλλοις ηναισχύντουν, ούτω και εν τούτω λέγειν είχον), ότι οι στρατιώται το σώμα δόντες κλαπήναι, παρέσχον τοις μαθηταίς τον περί της αναστάσεως πλάσαι λόγον˙ νυν δε αυτοί ασφαλισάμενοι, ουδέ τούτο λέγειν δύνανται.
Είδες πώς σπουδάζωσιν υπέρ της αληθείας άκοντες; Και γαρ αυτοί προσήλθον, αυτοί ήτησαν, αυτοί εσφράγισαν μετά της κουστωδίας, ώστε αλλήλων είναι κατήγοροι και έλεγχοι. . . .
« Την δε επομένην ημέραν, μετά την Παρασκευήν, συνεκεντρώθησαν οι αρχιερείς και οι Φαρισαίοι εις τον Πιλάτον και του είπαν˙ Κύριε, ενεθυμήθημεν ότι εκείνος ο πλάνος είπεν, όταν ακόμη εζούσε, μετά τρεις ημέρας θα αναστηθώ. Δώσε λοιπόν διαταγήν να ασφαλισθή ο τάφος έως την τρίτην ημέραν, μήπως έλθουν οι μαθηταί Του και τον κλέψουν και ειπούν εις τον λαόν ότι ανεστήθη από τους νεκρούς, οπότε η τελευταία αυτή απάτη θα είναι χειροτέρα από την πρώτη»
Παντού η πλάνη συγκρούεται με τον εαυτό της και άθελά της συνηγορεί υπέρ της αληθείας. Πρόσεξε όμως. Έπρεπε να πιστευθή ότι απέθανεν, ότι ετάφη και ότι ανέστη. Και όλα αυτά γίνονται από τους εχθρούς. Κύτταξε λοιπόν ότι τα λόγια αυτά βεβαιώνουν όλα αυτά. «Ενεθυμήθημεν», λέγει, «ότι εκείνος ο πλάνος είπεν ενώ ακόμη εσούσεν»˙ άρα απέθανεν˙ «Ότι μετά από τρεις ημέρας θα αναστηθώ. Δώσε λοιπόν διαταγήν να σφραγισθή ο τάφος»˙ άρα ετάφη˙ «Μήπως έλθουν οι μαθηταί του και τον κλέψουν». Άρα, εάν ο τάφος σφραγισθή δε θα γίνη καμμία απάτη. Δεν έγινε λοιπόν. Επομένως η απόδειξις της αναστάσεως, με όσα επροτείνατε σεις, έγινεν αναντίρρητος. Διότι αφού εσφραγίσθη, δεν συνέβη καμμία απάτη. Εάν δε δεν έγινε καμμία απάτη, ευρέθη όμως κενός ο τάφος, είναι φανερόν ότι ανέστη σαφώς και αναντιρρήτως.
Είδες ότι και χωρίς να το θέλουν υποστηρίζουν την απόδειξιν της αληθείας; Συ δε κάνε μου την χάριν να προσέξης την φιλαλήθειαν των μαθητών˙ ότι δεν αποκρύπτουν τίποτε από όσα λέγουν οι εχθροί, και όταν ακόμη λέγουν πράγματα υβριστικά. Να που τον ονομάζουν και πλάνον και αυτοί δεν το αποσιωπούν. Αυτά δε δείχνουν και την σκληρότητα εκείνων, αφού ούτε με τον θάνατον απέβαλαν την οργήν, και αυτών την απλότητα και φιλαλήθειαν.
Αξίζει δε να αναζητήσωμεν και τούτο, που είπεν ότι «μετά τρεις ημέρας θα αναστηθώ;» Διότι δεν θα το εύρη κανείς πουθενά να λέγεται τόσον σαφώς, εκτός από το παράδειγμα του Ιωνά. Ώστε λοιπόν εγνώριζαν αυτά που έλεγαν και ηθελημένως τα παραποιούσαν. Τί απαντά δε ο Πιλάτος; «Έχετε φρουράν, ασφαλίσατέ τον όπως γνωρίζετε. Και τον ησφάλησαν σφραγίσαντες τον λίθον μαζί με την φρουράν». ΔιΑΤΊ αφήνει μόνους τους στρατιώτας να τον σφραγίσουν? Διότι, επειδή είχε μάθει τα σχετικά με Αυτόν, δεν ήθελε πλέον να συμπράξη με αυτούς. Αλλά δια να απαλλαγή από αυτά ανέχεται και τούτο και λέγει˙ Σφραγίσατέ τον όπως θέλετε σεις, δια να μη ημπορήτε να κατηγορήτε άλλους. Διότι εάν τον εσφράγιζαν μόνοι οι στρατιώται, θα ημπορούσαν να ειπούν (αν και θα ήσαν απίθανα και ψευδή όσα θα έλεγαν, άλλ’ όμως, όπως εις τα άλλα έδειχναν αναισχυντίαν, έτσι θα ημπορούσαν να ειπούν και εις την περίπτωσιν αυτήν), ότι οι στρατιώται επιτρέψαντες να κλαπή το σώμα, έδωσαν το δικαίωμα εις τους μαθητάς να πλάσουν το κήρυγμα της αναστάσεως. Τώρα όμως που οι ίδιοι εσφράγισαν τον τάφον, ούτε αυτό ημπορούν να ειπούν.
Είδες πώς πασχίζουν άθελά τους υπέρ της αληθείας; Διότι αυτοί πρΟσήλθαν εις τον Πιλάτον, αυτοί εζήτησαν να ασφαλισθή ο τάφος, αυτοί τον εσφράγισαν μαζί με την φρουράν, ώστε να είναι κατήγοροι και ελεγκταί των εαυτών των. . . .
Παράβαλε και:
Του Οσίου πατρός ημών Ιωάννου του Χρυσοστόμου – ομιλία Σ., Ματθαίου ΚΗ. 11-20, τα μετά την Ανάστασιν.
Τω Αγίω και Μεγάλω Σαββάτω – Κάθοδος του Χριστού στον Άδη, Υμνολογική εκλογή.
Από τα Ιεροσόλυμα το Μέγα Σάββατο – επιστολή του Αγίου Νικολάου Βελιμίροβιτσ.
