25 Μαρτίου, ομιλία εις τον Ευαγγελισμόν της Υπεραγίας Θεοτόκου – ΟσίουΠατρός ημών Φωτίου του Μεγάλου.

Η, ως Πέμπτη σωζομένη ομιλία του Μεγάλου Φωτίου, έχει τίτλο: «ομιλία λεχθείσα εις τον Ευαγγελισμόν της υπεραγίας Θεοτόκου». Πριν από τον άγιο Φώτιο εκφωνήθηκαν πάρα πολλοί λόγοι και εγκώμια εις τον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου, καθώς και η ψαλλόμενη στις εκκλησίες μας ιερή ακολουθία των Χαιρετισμών. Έτσι, ακολουθώντας ο ιερός Φώτιος τους παλαιούς εκείνους άνδρες, παρεμβάλλει στην ομιλία αυτή και κάποιους χαιρετισμούς, όπως στην (παρ. ζ, «Χαίρε, ότι τον ήλιον της δικαιοσύνης…, Χαίρε κεχαριτωμένη, ότι τον ψυχοτρόφον ημίν στάχυν…, Χαίρε, ότι τον ζωηφόρον άρτον…, Χαίρε, ότι της ζωής ημίν ξύλον καρποφορήσας…, Χαίρε, ότι τον πολυτίμητον μαργαρίτην…, Χαίρε, ότι εν σοι επράχθη τα υπέρ άνθρωπον…». Η ομιλία εκφωνήθηκε κατά τον Σ. Αρίσταρχο μάλλον το έτος 865, ημέρα Παρασκευή της 25ης Μαρτίου, στο ναό της αγίας Σοφίας, όπου την ημέρα αυτή προσήρχοντο κατά συνήθεια τα πλήθη των πιστών. Η ομιλία είναι, κατά τον Παΐσιο Γάζης, γεμάτη από ποικίλα ενθυμήματα και ρητορικά σχήματα και αντιθέσεις, και περιλαμβάνει γλαφυρώτατη ανάπτυξη του ευαγγελίου. Ο χρόνος εκφώνησής της δεν έχει προσδιορισθεί.

Ε. ΜΕΡΕΤΑΚΗΣ

α’. Φαιδρά της παρούσης ημέρας καθέστηκεν η πανήγυρις και λαμπράν την χαράν τοις πέρασιν αποφέρεται! Χαράν χορηγεί, λύπην παλαιάν διαλύουσαν˙ χαράν χορηγεί, κοσμικήν αράν εξορίζουσαν και του πεπτωκότος πάλαι την έγερσιν εγκαινίζουσαν και πάσιν ημίν την σωτηρίαν υπογράφουσαν. Άγγελος Παρθένω προσομιλεί, και του όφεως καταργείται ο ψιθυρισμός και της επιβουλής αποπέμπεται η προσβολή. Άγγελος Παρθένω προσομιλεί, και η της Εύας απάτη εξασθενεί και η κατάκριτος φύσις ανωτέρα της δίκης, ως και προ δίκης ορωμένη, παραδείσου κτήσιν ως κλήρον καταπλουτεί. Αυτός τη Παρθένω συλλαλεί, και ο Αδάμ την ελευθερίαν αρραβωνίζεται και ο αρχέκακος όφις την κατά του γένους ημών τυραννίδα αναρπάζεται και του κράτους διακρούεται και μανθάνειν νυν ως μάτην κατά της πλάσεως εξωπλίσατο: ασθενεί γαρ τα καθ’ ημών μηχανήματα, ασωμάτου φύσεως αγγελοφορούσης το κατά της αμαρτίας ανίκητον τρόπαιον! Χριστού γαρ σταυρός και πάθος εκούσιον, θανάτου και αμαρτίας εις νίκος κατάποσις, προς δε και πάθος δια σαρκώσεως˙ ευαγγέλια δε νυν ο άγγελος φέρει της σαρκώσεως, οις επαγαλλόμεθα σήμερον και ων την πανήγυριν εορτάζομεν…

α’. Ήρθε γεμάτη φαιδρότητα η πανήγυρη της ημέρας αυτής και στέλνει λαμπρή τη χαρά στα πέρατα. Δίνει χαρά που διαλύει την παλαιά λύπη. Δίνει χαρά που εξορίζει την κατάρα του κόσμου, που εγκαινιάζει την έγερση εκείνου που έπεσε παλαιά και υπογράφει τη σωτηρία όλων μας. Άγγελος συνομιλεί με την Παρθένο και καταργείται το ψιθύρισμα του φιδιού, αποπέμπεται η επίθεση της επιβουλής. Άγγελος συνομιλεί με την Παρθένο και η εξαπάτηση της Εύας χάνει τη δύναμή της και η καταδικασμένη φύση απαλλάσσεται από την τιμωρία της, παρουσιαζόμενη όπως ήταν πριν τιμωρηθεί, καταπλουτώντας με την κληρονομία του παραδείσου. Εκείνος συνομιλεί με την Παρθένο κα ο Αδάμ παίρνει τον αρραβώνα της ελευθερίας, ενώ το αρχέκακο φίδι χάνει την τυραννία κατά του γένους μας, απομακρύνεται από την εξουσία, και μαθαίνει τώρα ότι μάταια εξοπλίσθηκε κατά του πλάσματος του Θεού. Γιατί εξασθενούν τα εναντίον μας μηχανορραφήματά του, επειδή ασώματη φύση φέρνει με το άγγελμά της το ανίκητο τρόπαιο κατά της αμαρτίας. Γιατί ο σταυρός του Χριστού και το εκούσιο πάθος του είναι νίκη και κατάποση του θανάτου και της αμαρτίας και μαζί και πάθος μέσω της σάρκωσης. Τη χαρμόσυνη αγγελία της σάρκωσης φέρνει σήμερα ο άγγελος, με τα οποία σήμερα γεμίζομε από αγαλλίαση και εξαιτίας αυτής εορτάζομε την πανήγυρη…

Του Οσίου Πατρός ημών Φωτίου του Μεγάλου – ομιλία εις τον Ευαγγελισμόν της Υπεραγίας Θεοτόκου.

Παράβαλε και:
Του Οσίου πατρός ημών Νικοδήμου του Αγιορείτου – Ερμηνεία εις τον Κανόνα του Ευαγγελισμού.
Του εν Αγίοις Πατρός ημών Ανδρέου Επισκόπου Κρήτης – λόγος εις τον Ευαγγελισμόν της Υπεραγίας Δεσποίνης ημών Θεοτόκου.
25 Μαρτίου, ο Ευαγγελισμός της Υπεραγίας Θεοτόκου – ερμηνεία της Εικόνος της εορτής.
25 Μαρτίου, ο Ευαγγελισμός της Υπεραγίας θεοτόκου – Τα Λειτουργικά Αναγνώσματα της θ. Λ., Μητροπ. Καλίστου Γουέαρ, η Θεοτόκος, εικόνα της Ανθρώπινης Ελευθερίας.
ΘΕΟΜΗΤΟΡΙΚΗ ΑΓΙΟΤΗΤΑ. Το Μεθόριο μεταξύ Προϊστορίας και Ιστορίας της Σωτηρίας – Παναγιώτη Υφαντή.
Ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου – Μητροπ. Ναυπάκτου Ιεροθέου.
Του Οσίου πατρός ημών Ιωάννου του Δαμασκηνού – λόγος Ε. εις τον Ευαγγελισμόν της Υπεραγίας Θεοτόκου.

Κατηγορίες: Αγιολογικά - Πατερικά, Λειτουργικά, εορτολογικά, Νεοελληνική απόδοση Ύμνων, Συναξάρια, Λογοτεχνικά. Προσθήκη στους σελιδοδείκτες.