Σήμερα, αδελφοί μου, εορτάζουμε τη μνήμη των Θεοστέπτων Βασιλέων και ισαποστόλων Κων/νου & Ελένης. Μητέρα ευσεβής και γιος σώφρων και νουνεχής, γίνονται οι πρώτοι Ρωμαίοι αυτοκράτορες που αναγνωρίζουν στο χριστιανισμό, τη μοναδική απέναντι των άλλων θρησκειών αξία και τον ασπάζονται ανεπιφύλακτα και τον κηρύττουν και τον προστατεύουν. Λέγει σχετικά ο ιερός Υμνογράφος, απευθυνόμενος προς τον άγιο Κων/νο: «Πρώτος καθυπέταξας, την αλουργίδα αείμνηστε, Βασιλεύ εκουσίως Χριστώ, αυτόν επιγνούς Θεόν, καί παμβασιλέα, πάντων ευεργέτην, νικοποιόν πάσης αρχής, καί εξουσίας».
Η ευσεβής βασιλομήτωρ Ελένη ανέτρεφε τον γιο της «εν παιδεία και νουθεσία Κυρίου». Νεότατος ο Κωνσταντίνος, έδωσε μάχες με τους τυράννους Μαξιμιλιανό και Μαξέντιο.
Ο Μ. Κωνσταντίνος είχε πλέον συνειδητά απορρίψει την ειδωλολατρική πολυθεϊα και είχε προσχωρήσει σαφέστερα στην πίστη του πατέρα του, η οποία τον έφερε εγγύτερα στον χριστιανισμό. Το 313 μ.Χ. στον πανηγυρικό του αναφέρεται στον Θεό λέγοντας: «ο Θεός έχει τόσα ονόματα, όσες γλώσσες έχουν οι λαοί της οικουμένης και είναι μία δύναμη που διαμένει πάνω από τον ουρανό».
Ο Ευσέβιος Καισαρείας, ο ιστορικός της Εκκλησίας μας στο έργο του «εις τον βίον Κωνσταντίνου Βασιλέως», μας εξηγεί τα αίτια της μεταστροφής του Μ. Κωνσταντίνου, η οποία τοποθετείται περίπου στις παραμονές της συγκρούσεώς του με τον Μαξέντιο στη Ρώμη, στη Μουλβία γέφυρα, τον Οκτώβριο του 312, όπου, στην πιο κρίσιμη στιγμή των πολεμικών του επιχειρήσεων ο Κωνσταντίνος ζήτησε τη βοήθεια του «πατρώου θεού». Είδε λοιπόν το μεσημέρι εκείνης της ημέρας στον ουρανό, ολοφώτεινο το σημείο του σταυρού, με την επιγραφή: «εν τούτω νίκα».
Η πίστη του στη δύναμη του Σταυρού, τού εξασφάλισε τη νίκη κατά τού Μαξεντίου και τού δημιούργησε τις προϋποθέσεις για να αναδειχθεί μονοκράτωρ στο Ρωμαϊκό κράτος και να αποβεί μέγας, για την ιστορία αλλά και για την χριστιανική πίστη. Έτσι, καταρτισμένος από τη μητέρα του αλλά και με την Θεία Χάρη, στις αρχές του 313 μ.Χ. εκδίδει το Διάταγμα των Μεδιολάνων, όπου καθόρισε τις βασικές αρχές της θρησκευτικής ελευθερίας.
Προοδευτικά η ειδωλολατρική θρησκεία άρχισε να καταλύετε και να επικρατεί ο Χριστιανισμός, ο οποίος έγινε η βάση της νέας ιδεολογίας της αυτοκρατορίας. Το 319 μ.Χ. δίδει προνόμια στους Χριστιανούς και καθιερώνει την αργία της Κυριακής, ενώ καθιερώνει χριστιανικά σύμβολα στις στρατιωτικές σημαίες, στα νομίσματα και στα δημόσια κτήρια κ.α.
Όμως από το 318 μέχρι το 325 ο Χριστιανισμός πέρασε μια μεγάλη δοκιμασία, με τον πρώτο αιρεσιάρχη τον Άρειο ο οποίος δίχασε τον χριστιανισμό. Ο Μ. Κωνσταντίνος βλέποντας όλη αυτή την έριδα μεταξύ των Χριστιανών, συγκάλεσε στις 20 Μαΐου 325 στην Νίκαια της Βιθυνίας, την Α΄ Οικουμενική Σύνοδο η οποία ολοκληρώθηκε στις 20 Αυγούστου του 325 μ.Χ. Σε αυτήν θριάμβεψε η Ορθοδοξία. Από αυτή την Σύνοδο συγκροτήθηκαν τα επτά πρώτα άρθρα του συμβόλου της πίστεως.
Ο Μ. Κωνσταντίνος βαπτίστηκε λίγες μέρες πριν από το θάνατό του από τον Μητροπολίτη Νικομηδείας Ευσέβιο,[1] σε προάστιο της Νικομηδείας.
Η μητέρα του Ελένη είχε επίσης κάνει σκοπό της ζωής της να βρει τον τίμιο Σταυρό του Χρηστού, τον οποίο και τον βρήκε με το γνωστό θαυματουργικό τρόπο. Επίσης στην αγία Ελένη οφείλουμε και την ανέγερση των μεγαλοπρεπέστατων Ναών: τον πρώτο Ναό της του Θεού Σοφίας στην Πόλη των Πόλεων, την Κωνσταντινούπολη, την γνωστή σε όλους μας αγιά Σοφιά, τον μεγαλοπρεπέστατο Ναό της Αναστάσεως στα Ιεροσόλυμα αλλά και τον Ναό της Εκατονταπυλιανής της Πάρου. Σε αυτήν ανοίκει και το κτίσιμο και του υπέροχου Ναου των Αγίων Αποστόλων, όπου συγκέντρωσε τα λείψανα των Αγίων αποστόλων και τα τοποθέτησε σε μαρμάρινες λάρνακες οπότε και τα τιμούσαν ως θησαυρούς ανεκτίμητους.
Η Εκκλησία μας δίκαια λοιπόν ονομάζει τους δύο αυτούς ευεργέτες Ισαποστόλους, διότι ο μεν άγιος Κωνσταντίνος ανέδειξε την ορθόδοξη πίστη σε όλη την αυτοκρατορία η δε Αγία Ελένη την στέγασε.
Σήμερα όμως, αδελφοί μου, νομίζουμε ότι είναι αδύνατον, οι άνθρωποι που κατέχουν αξιώματα, να ευαρεστήσουν στον Θεό. Οι περισσότεροι από αυτούς, οι έχοντες και κατέχοντες, αντί να δοξάζουν τον Θεό για τα αγαθά που τους έχει χαρίσει, τον μέμφονται και τον βρίζουν.
Είθε, αγαπητοί μου αδελφοί, όλοι οι άνθρωποι, όσο ψηλά κοινωνικά κι αν βρίσκονται, να σκύβουν ευλαβικά τον αυχένα της ψυχής και του σώματος στη θεία δύναμη, και να δοξολογούν τον Τριαδικό Θεό, ώστε να τους χαριτώνοι και να αποφασίζουν και να οδηγούν την Πατρίδα μας στον δρόμο του Θεού. Αμήν.
[1]
Όχι από τον επίσκοπο Ρώμης Σίλβεστρο.
Η/Υ ΠΗΓΗ:
Ιερός Ναός Αγίου Ανδρέου Αιγίου.
Παράβαλε και:
Η μετάνοια και η διακήρυξη της Αγιότητος του Ισαποστόλου, Μεγάλου Κωνσταντίνου.
Κωνσταντίνος ο Μέγας και η ιστορική αλήθεια – Π. Γεωργίου Μεταλλυνού.
21 Μαϊου, μνήμη των Αγίων Θεοστέπτων Βασιλέων Κωνσταντίνου και Ελένης – συναξάριον και Παρακλητικός Κανών.
