Σήμερα, 25 του μηνός Μαΐου, η εκκλησία μας εορτάζει την ιερή μνήμη του αγίου προφήτη, προδρόμου και βαπτιστή Ιωάννη. Πολλές φορές το χρόνο εορτάζει ο μεγάλος προφήτης και πρόδρομος του Ιησού Χριστού, σήμερα δε ειδικά εορτάζεται η τρίτη εύρεση της τιμίας κεφαλής του. Αφήνοντας κάθε λόγο για την εύρεση του αγίου λειψάνου και γενικώτερα για την τιμή, που η εκκλησία απονέμει στα λείψανα των Αγίων, θα ομιλήσουμε σήμερα για τον τελευταίο σεβασμιώτερο των προφητών της Παλαιάς Διαθήκης, καθώς τον ονομάζει η εκκλησία στο τροπάριο: «Εδείχθης γαρ όντως και προφητών σεβασμιώτερος, ότι και εν ρείθροις κατηξιώθης βαπτίσαι τον κηρυττόμενον».
Ό,τι θα είχαμε να πούμε για τον άγιο Ιωάννη τον πρόδρομο είναι γραμμένο στα ιερά Ευαγγέλια. Όπως είπαμε και για τον άγιο Συμεών το θεοδόχο, το συναξάριο του αγίου Ιωάννη, είναι ιστορία ευαγγελική. Ο θαυμαστός τρόπος, με τον οποίο γεννήθηκε ο πρόδρομος του Κυρίου, περιγράφεται από τον ευαγγελιστή Λουκά στο πρώτο κεφάλαιο του Ευαγγελίου του. Ο Ιωάννης γεννήθηκε «εξ επαγγελίας», με την υπόσχεση δηλαδή του Θεού: «εισηκούσθη η δέησίς σου και η γυνή σου Ελισάβετ γεννήσει υιόν σοι και καλέσεις το όνομα αυτού Ιωάννην…», είπε ο άγγελος προς τον ιερέα Ζαχαρία, τον πατέρα του προδρόμου. Το εβραϊκό όνομα Ιωάννης στα ελληνικά θα πη θεοδώρητος.
Ο Ζαχαρίας δυσπίστησε στο λόγο του αγγέλου, γι’ αυτό κι έμεινε άφωνος. Οκτώ ημέρες μετά τη γέννηση του παιδιού, όταν του έδωκαν το όνομα Ιωάννης, τότε λύθηκε η γλώσσα του Ζαχαρία και στο ύμνο που είπε, δοξάζοντας τον Θεό, προφήτεψε για το παιδί: «Και συ, παιδίον, προφήτης υψίστου κληθήση˙ προπορεύση γαρ προ προσώπου Κυρίου, ετοιμάσαι οδούς αυτού…». ο μεγάλος και ευαγγελιστής, όπως λέγεται, προφήτης Ησαΐας, προβλέποντας και προφητεύοντας τον ερχομό του Ιησού Χριστού, προβλέπει μαζί και προφητεύει και για τον πρόδρομο Ιωάννη. Αυτός είναι η φωνή του «βοώντος εν τη ερήμω˙ ετοιμάσατε την οδόν Κυρίου…».
Γιατί πραγματικά ο Ιωάννης είναι η φωνή της ερήμου. Είναι έξη μήνες μεγαλύτερος από τον Ιησού Χριστό και μετά την παιδική του ηλικία «ήν εν ταις ερήμοις έως ημέρας αναδείξεως αυτού προς τον Ισραήλ». Εκεί στη έρημο ωρίμασε κι εκεί τον βρήκε ο Θεός. Στον ωρισμένο καιρό «εγένετο ρήμα Θεού επί Ιωάννην τον Ζαχαρίου υιόν εν τη ερήμω και ήλθεν εις πάσαν την περίχωρον του Ιορδάνου κηρύσσων βάπτισμα μετανοίας…». Εκεί εκήρυττε και βάπτιζε το λαό˙ εκεί τον ακολουθούσαν μαθητές, που κάποιοι απ’ αυτούς έγιναν ύστερα μαθητές και απόστολοι του Ιησού Χριστού˙ εκεί βάπτισε τον «κηρυττόμενον» και είδε το Άγιο Πνεύμα «εν είδει περιστεράς».\
Ο Ιωάννης ο πρόδρομος δεν είναι μόνο ο τελευταίος Προφήτης, αλλά και ο πρώτος Απόστολος. Πρώτος κήρυξε τον Ιησού Χριστό, όταν μετά τη βάπτιση τον έδειχνε στους μαθητές του και έλεγε: «Ίδε ο αμνός του Θεού, ο αίρων την αμαρτίαν του κόσμου». Αυτό είναι το πρώτο κήρυγμα της Καινής Διαθήκης για τον Ιησού Χριστό, και είναι η μαρτυρία του βαπτιστή Ιωάννη. Αλλά κι ο Ιησούς Χριστός έδωκε μαρτυρία για το Βαπτιστή. Είναι μοναδικό το εγκώμιο του Ιησού Χριστού για το Βαπτιστή: τον ονομάζει προφήτη και περισσότερο από προφήτη: τον ονομάζει μεγαλύτερο και ξεχωριστό απ’ όλους τους ανθρώπους, «ουκ εγήγερται… μείζων Ιωάννου του βαπτιστού»˙ τον ονομάζει άγγελο, «Ιδού εγώ αποστέλλω τον άγγελόν μου προ προσώπου σου…».
Κάθε φορά που η εκκλησία, σαν σήμερα, εορτάζει και τιμά τον πρόδρομο και βαπτιστή Ιωάννη, φέρνει ενώπιόν μας την αυστηρή και ασκητική μορφή του κήρυκα της ερήμου. Το κήρυγμά του, ηχηρό και μεγαλοπνοο, είναι η φωνή του Θεού˙ ξυπνάει συνειδήσεις, καλεί σε μετάνοια, στηλιτεύει την ανομία, προμηνάει την κρίση της θείας δικαιοσύνης. Ο πρόδρομος Ιωάννης δεν έπαυε να ελέγχει την παρανομία του Ηρώδη, και τότε μόνο σιώπησε, όταν έπεσε η τίμια κεφαλή του, για την αναιδή αξίωση μιας αμαρτωλής γυναίκας και για τη μωρία ενός φαύλου˙ και ακόλαστου άνδρα. Ο πρόδρομος Ιωάννης, καθώς πάλι ο Ιησούς Χριστός είπε, είναι η λαμπάδα που καίγεται για να φωτίσει. «Ο λύχνος ο καιόμενος και φαίνων». Αμήν.
Από το βιβλίο:
ΕΠΙΣΚΟΠΟΥ
ΔΙΟΝΥΣΙΟΥ Λ. ΨΑΡΙΑΝΟΥ
ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥ ΣΕΡΒΙΩΝ ΚΑΙ ΚΟΖΑΝΗΣ
ΕΙΚΟΝΕΣ ΕΜΨΥΧΟΙ
(Εξαπλά β’)
ΚΗΡΥΓΜΑΤΑ ΑΓΙΟΛΟΓΙΚΑ
Η/Υ επιμέλεια, Σοφίας Μερκούρη.
Απολυτίκιον Ήχος δ’ Ταχύ προκατάλαβε
Ως θείον θησαύρισμα, εγκεκρυμμένον τή γή, Χριστός απεκάλυψε, τήν Κεφαλήν σου ημίν, Προφήτα καί Πρόδρομε: πάντες ούν συνελθόντες, εν τή ταύτης ευρέσει, άσμασι θεηγόροις, τον Σωτήρα υμνούμεν, τόν σώζοντα ημάς εκ φθοράς, ταίς ικεσίαις σου.
Κοντάκιον Ήχος πλ. β’ Τήν υπέρ ημών
Ο φωτοφανής καί θείος εν κόσμω στύλος, ο τού νοητού Ηλίου Πρόδρομος λύχνος, Κεφαλήν τήν φωσφόρον καί θείαν αυτού, αναδείξας εν τοίς πέρασιν, αγιάζει τούς Πιστώς αυτήν, προσκυνούντας καί κραυγάζοντας: Χριστού σοφέ Βαπτιστά, σώσον πάντας ημάς.
Μεγαλυνάριον.
Τρίτην της παντίμου σου Κεφαλής, μνείαν εκτελούμεν, ην εδόξασεν η Τριάς, Βαπτιστά Κυρίου: εκ γης γαρ τρίτως ώφθη, μετανοείτε πάσιν, ανακραυγάζουσα.
Περισσότερα για το Συναξάριο της ημέρας βλέπε και στον:
ΟΡΘΟΔΟΞΟ ΣΥΝΑΞΑΡΙΣΤΗ
