30 Ιουνίου, Οι Άγιοι Απόστολοι: εισαγωγικά και οι βίοι τους.

«Απόστολοι Άγιοι, πρεσβεύσατε τω ελεήμονι Θεώ, ίνα πταισμάτων άφεσιν, παράσχη ταις ψυχαίς ημών», ψάλλει η Ορθόδοξος Εκκλησία μας την ημέρα της εορτής των αγίων Δώδεκα Αποστόλων. Και στο Συναξάρι υπάρχει η εξής αναφορά: «Τη Λ’ (30η) του μηνός Ιουνίου, Σύναξιν επιτελούμεν, προς τιμήν των Αγίων ενδόξων και πανευφήμων Δώδεκα Αποστόλων». Βλέπομε ότι καταγράφεται η εκκλησιαστική ορολογία «Σύναξις» και όχι «μνήμη» όπως συνήθως υπάρχει στο καθ’ ημέραν Συναξάριον. Τι σημαίνει όμως η λέξις «σύναξις»;
Η λέξη «σύναξις» προέρχεται από το ρήμα συνάγω και σημαίνει συνάθροισις πολλών ατόμων για να εκπληρώσουν κάποιο σκοπό. Στην Λειτουργική ζωή – πράξη της Εκκλησίας μας, η «σύναξις» ερμηνεύεται ως συνάθροισις – συγκέντρωσις των πιστών στο Ναό, για να τιμήσουν ένα ή περισσότερα άγια πρόσωπα.

Από τα πρώτα χρόνια της χριστιανικής ζωής, οι πιστοί τελούσαν «συνάξεις» σε συγκεκριμένο τόπο και χρόνο: την ημέρα δηλαδή του μαρτυρίου και της μνήμης του Μάρτυρος, συγκεντρώνονταν στον επ’ ονόματί του Ναό, ο οποίος ονομαζόταν Μαρτύριο, όπου τελούσαν την θεία Λειτουργία, παρακάθονταν στην τράπεζα της αγάπης και διάβαζαν τα του μαρτυρίου του.

Στην περίοδο των διωγμών, αυτές οι συνάξεις γίνονταν στις κατακόμβες και αρκετές φορές διαρκούσαν όλη τη νύχτα (ολονυκτίες). Αργότερα, μετά τους διωγμούς, όταν το Αγιολόγιο της Εκκλησίας μας διευρύνθηκε και καθιερώθηκαν οι Δεσποτικές και Θεομητορικές εορτές, την μεν ημέρα του μαρτυρίου την ονόμασαν ημέρα μνήμης του Αγίου, την δε εορτή της «Συνάξεως» την τοποθέτησαν την επομένη ημέρα από μερικές μεγάλες εορτές. Κατ’ αυτήν την ημέραν, τελούσαν σύναξη οι πιστοί στο Ναό, για να τιμήσουν και εορτάσουν το ιερό πρόσωπο, το οποίο κατά την μεγάλη εορτή της προηγουμένης, έλαβε ενεργό μέρος εις το θείον γεγονός.
Συγκεκριμένα, την μεν 25η Δεκεμβρίου η Εκκλησία μας εορτάζει την κατά σάρκα Γέννηση του Χριστού εκ της Παρθένου Μαρίας, την δε επομένη (26η Δεκεμβρίου) γίνεται σύναξις των πιστών προς τιμήν της Υπεραγίας Θεοτόκου, η οποία υπήρξε το κύριο πρόσωπο της μεγάλης εορτής των Χριστουγέννων. Κατά παρόμοιο τρόπο, την μεν 6η Ιανουαρίου εορτάζει η Εκκλησία μας τα άγια Θεοφάνεια, την δε επομένη (7η Ιανουαρίου) γίνεται σύναξις των πιστών προς τιμήν του Τιμίου Προδρόμου, ο οποίος εβάπτισε τον Χριστό.

Κατ’ αυτάς τας ημέρας, την 26η Δεκεμβρίου και την 7η Ιανουαρίου, στο Συναξάρι δεν θα μπορούσε να καταγραφή η φράση «μνήμη επιτελούμεν της Υπεραγίας Θεοτόκου» ή «του Τιμίου Προδρόμου», διότι, όπως προαναφέραμε, με τη λέξη «μνήμη», εννοούμε την ημέρα του μαρτυρίου – θανάτου του Αγίου, ενώ στην προκειμένη περίπτωση η 26η Δεκεμβρίου και η 7η Ιανουαρίου δεν είναι οι ημέρες «Κοιμήσεως της Θεοτόκου» ή «Αποκεφαλισμού του Ιωάννου». (Η Κοίμησις της Θεοτόκου εορτάζεται την 15η Αυγούστου και ο Αποκεφαλισμός του Ιωάννου την 29η του αυτού μηνός).

Γι’ αυτό το λόγο, η Εκκλησία μας δια των Συναξαριστών της, τοποθέτησε στο Συναξάρι της επομένης ημέρας αυτών των μεγάλων εορτών, όχι τη λέξη «μνήμη», αλλά τη λέξη – φράση «Σύναξιν επιτελούμεν προς τιμήν» της Υπεραγίας Δεσποίνης ημών Θεοτόκου ή του Τιμίου Προδρόμου αντίστοιχα.
Κατά παρόμοιο τρόπο, επιτελούμε σύναξη προς τιμήν του Αρχαγγέλου Γαβριήλ την 26η Μαρτίου, διότι την προηγούμενη ημέρα αυτός ευηγγελίσθη την Θεοτόκον. Επίσης επιτελούμε σύναξη προς τιμήν του θεοδόχου Συμεών και της προφήτιδος Άννης την 3η Φεβρουαρίου, διότι έλαβαν και οι δύο ενεργό μέρος κατά την Υπαπαντήν του Ιησού Χριστού, η οποία εορτάζεται την παραμονή. Ακόμη, ενώ την 8η Σεπτεμβρίου εορτάζουμε το Γενέσιον της Υπεραγίας Θεοτόκου, την επομένη επιτελούμε Σύναξιν προς τιμήν των γονέων Της, των Θεοπατόρων Ιωακείμ και Άννης…

Οι Άγιοι Απόστολοι: εισαγωγικά και οι βίοι τους.

Παράβαλε και:
30 Ιουνίου, η Σύναξις των Αγίων Αποστόλων – Συναξάριον, Υμνολογική εκλογή.
30 Ιουνίου, η Σύναξις των Αγίων Αποστόλων – Τα Λειτουργικά αναγνώσματα.
30 Ιουνίου, Η Σύναξη των Αγίων Αποστόλων, Κανών παρακλητικός εις τους 12 Αγίους Αποστόλους – Ποίημα Γερασίμου Μοναχού Μικραγιαννανίτου.
30 Ιουνίου, η Σύναξις των Αγίων Αποστόλων – ποιήματα του Οσίου Νικοδήμου του Αγιορείτου, Ασματική ακολουθία, Παρακλητικός Κανών, Χαιρετισμοί.