Το Αποστολικόν Ανάγνωσμα της Θείας Λειτουργίας.
Προς Κορινθίους Α Επιστολής Παύλου: Γ. 9 – 17.
Αδελφοί, Θεού εσμέν συνεργοί, Θεού γεώργιον, Θεού οικοδομή εστε. Κατά την χάριν του Θεού την δοθείσάν μοι, ως σοφός αρχιτέκτων, θεμέλιον τέθεικα, άλλος δέ εποικοδομεί” έκαστος δέ βλεπέτω πώς εποκοδομεί’ θεμέλιον γάρ άλλον ουδείς δύναται θείναι παρά τον κείμενον, ός εστιν Ιησούς Χριστός. Ει δέ τις εποικοδομεί επι τον θεμέλιον τούτον, χρυσόν, άργυρον, λίθους τιμίους, ξύλα, χόρτον, καλάμην, εκάστου το έργον φανερόν γενήσεται’ η γάρ ημέρα δηλώσει, ότι εν πυρί αποκαλύπτεται, και εκάστου το έργον, οποίόν εστί, το πύρ δοκιμάσει. Εί τινος το έργον μενεί ο επωκοδόμησε, μισθόν λήψεται” εί τινος το έργον κατακαήσεται, ζημιωθήσεται, αυτός δέ σωθήσεται, ούτως δέ ως δια πυρός. Ουκ οίδατε ότι ναός Θεού εστε και το Πνεύμα του Θεού οικεί εν υμίν? Εί τις τον ναόν του Θεού φθείρει, φθερεί τούτον ο Θεός’ ο γάρ ναός του Θεού άγιός εστιν, οίτινές εστέ υμείς.
Απόδοση.
Αδελφοί, είμαστε συνερ¬γάτες στην υπηρεσία του Θεού κι εσείς το χωράφι του Θεού, το οικο¬δόμημα του Θεού.
Σύμφωνα με το ειδικό χάρισμα που μου έδωσε ο Θεός, ως έμπει¬ρος αρχιμάστορας, έβαλα εγώ το θεμέλιο. Άλλος τώρα χτίζει πάνω σ’ αυτό. Ο καθένας όμως ας προσέχει πώς χτίζει. Γιατί κανένας δεν μπορεί να βάλει άλλο θεμέλιο εκτός από αυτό που υπάρχει και που εί¬ναι ο Ιησούς Χριστός. Τώρα, αν κάποιοι χτίζουν πάνω σ’ αυτό το θε¬μέλιο με χρυσάφι ή ασήμι ή πολύτιμα πετράδια, με ξυλεία, χορτάρι ή άχυρο, η δουλειά του καθενός θα φανεί: θα τη φέρει στο φως η ημέρα της κρίσεως. Γιατί η ημέρα αυτή θα φανερωθεί με τρόπο πύρι¬νο, και την ποιότητα του έργου που έκανε ο καθένας θα τη δοκιμάσει η φωτιά. Αν το έργο που έχτισε κάποιος αντέξει, αυτός θα λάβει μισθό. Αν όμως το έργο που έχτισε καταστραφεί από τη φωτιά, αυτός θα χάσει την αμοιβή του, ο ίδιος όμως θα σωθεί, όπως σώζεται ένας που περνάει μέσα από τις φλόγες. Δεν ξέρετε πως είστε ναός του Θεού κι ότι το Πνεύμα του κατοικεί ανάμεσά σας; Αν κάποιος, λοιπόν, με τις διαιρέσεις καταστρέφει το ναό του Θεού, αυτόν θα τον αφανίσει ο Θεός. Γιατί ο ναός του Θεού είναι άγιος, κι ο ναός αυτός είστε εσείς.
Επιμέλεια κειμένου Ιωάννης Τρίτος.
ΧΡΥΣΑΦΙ ή ΧΟΡΤΟ;
«Ει δε τις εποικοδομεί χρυσόν, άργυρον, λίθους τιμίους, ξύλα, χόρτον, καλάμην, εκάστου το έργον φανερόν γενήσεται»
Μίαν συγκλονιστικήν αλήθειαν διατυπώνει εις το σημερινόν ανάγνωσμα ο Απόστολος Παύλος, αγαπητοί μου. Αφορά, βεβαίως, κατ’ αρχήν τους εργάτας και κήρυκας της Εκκλησίας. Όμως έχει εφαρμογήν η αλήθεια αυτή και εις όλους τους Χριστιανούς.
Όλοι οι άνθρωποι, λέγει ο Απόστολος, από τα μικρά τους χρόνια προσπαθούν να ζήσουν, να λύσουν τα προβλήματά των, να επιτύχουν στο επάγγελμά των, να δημιουργήσουν και να ευτυχήσουν. Ο καθένας όμως ακολουθεί ιδικόν του δρόμον. Ο ένας λόγου χάριν κοιτάζει μόνον το υλικόν του συμφέρον. Ο άλλος φροντίζει να τα έχη καλά με όλους, έστω και αν καταπατή το σωστό. Ο τρίτος προσέχει και την ψυχήν του. Ο καθείς κάτι οικοδομεί. Τι όμως ημπορεί να είναι αυτό;
Ο Απόστολος μας το καθορίζει. Ας έλθωμεν να το μελετήσωμεν με προσοχήν:
1. «Χρυσός, άργυρος, λίθοι τίμιοι».
Πρόκειται εδώ περί των γνησίων και φωτισμένων χριστιανών. Αυτοί, λέγει ο Απόστολος Παύλος οικοδομούν την ζωήν των με χρυσάφι και ασήμι και με άλλα πολύτιμα πετράδια. Και τα βαρύτιμα αυτά υλικά είναι η αγάπη των προς τον Θεόν. Η αγάπη των προς τους άλλους ανθρώπους, η καλοσύνη των και η στοργή των, που εκδηλώνεται με θυσίες και έργα καλά. Είναι η ενάρετη ζωή των, είναι η ηθικότης και η αγνότης των. Είναι η ταπεινοφροσύνη και η απλότης των, είναι η πραότης και η συγχωρητικότης των. Είναι η ανοιχτή καρδιά και η γλυκύτης των, είναι η ειλικρίνεια και η τιμιότης των.
Αυταί και άλλαι αρεταί, που στολίζουν την καρδιά των και τον βίον των, είναι αληθινά πολύτιμοι θησαυροί, που κυρίως προσέχει ο Θεός.
Ημπορεί να μην είναι πλούσιοι αυτοί οι άνθρωποι, να μην έχουν περιουσίες και μέγαρα, να μην έχουν αξιώματα, να είναι μικράς μορφώσεως. Άγνωστοι και αφανείς. Όμως ο Θεός δεν παρασύρεται από τας εξωτερικάς πράξεις. Προσέχει την ψυχήν και τα πνευματικά πετράδια. Αυτά αμείβει, αυτά τον ευχαριστούν.
Αδελφέ μου, τι λες; Είναι η ψυχή μας οικοδομημένη με τέτοια πολύτιμα πνευματικά μέταλλα; Υπάρχει μέσα μας χρυσάφι καλοσύνης και ασήμι αρετής; Αν ναι, ας προσπαθήσωμεν να τα αυξήσωμεν. Αν όχι, ας σπεύσωμεν να τα αποκτήσωμεν. Διότι, διαφορετικά, θα έλθη η ώρα που θα μετανοήσωμεν πικρά. Πολύ πικρά.
2. «Ξύλα, χόρτος, καλάμη».
Εδώ πρόκειται περί των εντελώς διαφορετικών ανθρώπων. Οι πρώτοι είχαν έργα αρετής. Αυτοί δεν έχουν τέτοιους πνευματικούς θησαυρούς. Ημπορεί να έχουν υλικά αγαθά, αξιώματα. Να έχουν μεγάλα ονόματα. Παρά ταύτα εις την ψυχήν να μην ευρίσκης παρά ξύλα άχρηστα, χόρτο χωρίς αξίαν, καλάμια σπασμένα και πεταμένα. Διότι μια ψυχή που δεν έχει αρετές, τέτοια πράγματα έχει. Φτηνά, άχρηστα, σπασμένα, που τα παίρνει ο αέρας, που τα καίει η φωτιά και τα κάνει στάχτη.
Διότι, τί να την κάμης την μόρφωσιν, όταν η ψυχή είναι βρώμικη; Τί να τα κάμης τα αξιώματα όταν η ψυχή είναι φυλακισμένη στην αμαρτία; Τί τα θέλεις τα χρήματα όταν η ψυχή είναι γυμνή από αρετήν; Και δυστυχώς πολλοί είναι οι άνθρωποι σήμερα, που έχουν κτίσει την ζωήν των χωρίς Θεόν, χωρίς αρετήν, χωρίς ήθος.
Μια τέτοια ζωή ομοιάζει με σωρόν από ξύλα, χόρτον και καλάμια. Μια σπίθα ημπορεί να τα κάμη όλα στάχτη. Ένας πειρασμός, μια δυσκολία, μια δοκιμασία, φανερώνει πόσο αδύνατη και αναιμική είναι η ψυχή του ανθρώπου χωρίς Θεόν. Πέφτουν όλα. Συντρίβονται.
Αδελφέ μου, μήπως είναι η ψυχή μας τέτοια; Και αν είναι τόσον φτωχή και έρημη, δεν μας τρομάζει η φωτιά που καταστρέφει τα πάντα;
3. «Εκάστου το έργον φανερόν γενήσεται».
Ο ιερός Χρυσόστομος χρησιμοποιεί μια πολύ παραστατικήν παρομοίωσιν για να απεικονίση την αξίαν των έργων μας επάνω στη γη. Ομοιάζουμε, λέει, με τους ηθοποιούς, οι οποίοι επάνω στη σκηνή παριστάνουν ο ένας ένδοξο βασιλέα, ο άλλος πλούσιο ηγεμόνα και ο τρίτος σπουδαίο σοφό. Όταν όμως πέση η αυλαία και ο κάθε ηθοποιός αποσύρεται εις τα παρασκήνια, τότε αποβάλλει τη φανταχτερή στολή του και μένει εκείνο ακριβώς που είναι: Ένας, δηλαδή, φτωχός βιοπαλαιστής, που υποδύεται για λίγες ώρες τον ρόλον των μεγάλων και δυνατών, απλώς για να κερδίση το ψωμί του.
Έτσι και εμείς. Ανεβαίνουμε στη σκηνή του παροδικού αυτού κόσμου, και ο ένας υποκρίνεται τον άγιο, ο άλλος τον ικανό. Όταν όμως έλθη ο θάνατος και πέση η αυλαία, τότε θα αποκαλυφθή του καθενός μας η ζωή και το έργον του. Και αν εδώ κατορθώνη ο άνθρωπος να παρουσιάζεται διαφορετικός από ό,τι είναι, τότε, αργότερα, κάτω από τη ματιά του Θεού, δεν θα μείνη τίποτε κρυμμένο και άγνωστο. «Εκάστου το έργον οποίον εστί το πυρ δοκιμάσει», λέγει σήμερον ο Απόστολος. Μέσα στη φωτιά της δικαίας κρίσεως του Θεού όλες οι υποκρισίες και τα ψεύτικα διαδήματα θα γίνουν στάχτη. Μόνον ο χρυσός, η αρετή, δηλαδή, θα μείνη ορθή, ακτινοβολούσα, ανέγγιχτη.
Ευτυχείς εκείνοι που την έχουν. Δεν φοβούνται να ιδούν τα όνειρά των και τους κόπους των να γίνωνται στάχτη. Δυστυχείς εκείνοι που ήσαν μόνον ξύλα, χόρτα, καλάμη. Ο πύρινος ποταμός της δοκιμασίας θα τα κονιορτοποιήση όλα. Και προσδοκίες και κόπους και γνώσεις και αξιώματα και θησαυρούς. Σαν φύλλα που ξεκόλλησαν από τα κλωνάρια των, θα τρέμουν μπροστά στην κρίση του Θεού την δικαία.
Κύριε ! Φοβούμαι την κρίση Σου! Φώτισέ με, όσο ακόμη ζω να χτίσω την ζωήν μου όχι στο χόρτο και στα καλάμια, αλλά στο χρυσάφι και τα πολύτιμα πετράδια. Να μη καή και γίνη στάχτη όταν θα παρουσιασθώ μπροστά Σου! Κύριε! Μόνον κοντά Σου η ευτυχία μου είναι ασφαλισμένη και πλήρης! Μόνον κοντά Σου!
Αγαπητοί,
Αναφέρει η ιστορία, ότι ο Βασιλεύς της Γαλλίας, Ροδρίγος δε Βουγιόν είχεν εις το παλάτι του δύο άλογα που τα εφρόντιζεν ιδιαιτέρως. Το ένα, ο Άντυ, ήταν άσπρο, όμορφο, με υπερήφανη χαίτη. Δεν ήταν όμως αντοχής. Αυτό το εχρησιμοποιούσε μόνον στις παρελάσεις. Το άλλο, ο Μαν, ήταν λιγνό, δεν ήταν όμορφο και φανταχτερό. Ήταν όμως αντοχής και γενναίο. Αυτό το εχρησιμοποιούσεν ο Βασιλεύς στον πόλεμο. Όταν, λοιπόν, εγίνετο πόλεμος, ο Ροδρίγος δε Βουγιόν εφορούσε την πολεμικήν του στολήν, ανέβαινε στον Μαν και ορμούσε στη μάχη. Λάσπες, χιόνια, πείνα, σφαίρες, το γενναίο άλογο τα περιφρονούσε. Ατρόμητο, πειθαρχικό, αφοσιωμένο, οδηγούσε τον βασιλιά από νίκη σε νίκη. Όταν όμως ο πόλεμος ετελείωνε και ο κόσμος έβγαινε να προϋπαντήση τον νικητήν, εγίνετο μια αλλαγή. Πέντε μίλια έξω από την πόλιν επερίμενε τoν βασιλιά ο Άντυ. Κατέβαινεν ο νικητής από τον Μαν, που ήταν ιδρωμένος, σκονισμένος, πληγωμένος, και ανέβαινε στον Άντυ, το όμορφο άλογο, που διέσχιζε με αγέρωχη ματιά τον στρωμένον με λουλούδια δρόμο. Και εκεί, στον απόμερο σταύλο, κλεισμένος ο Μαν, ο πραγματικός νικητής, μένει λησμονημένος τώρα από όλους. Ακούει από μακρυά μόνον τις μουσικές και τις ζητωκραυγές. Άλλος ενίκησε και άλλος δοξάζεται.
Το ίδιο γίνεται και στην κοινωνία. Συχνά άλλοι τιμώνται, ενώ άλλοι επάλαιψαν.
Θα έλθη όμως κάποτε ο Θεός να κρίνη. Η φωτιά της κρίσεώς του θα δείξη ποιοί ήσαν χρυσάφι και ποιοί ήσαν χόρτο. Οι πρώτοι θα μείνουν αιώνια ευτυχισμένοι. Οι δεύτεροι, αλλοίμονον! Θα καούν.
Αδελφέ, τι είμεθα άραγε ημείς; Χρυσάφι ή χόρτο;
Από το βιβλίο «Φως ταις τρίβοις μου», του Μητροπολίτου Νικαίας, Γεωργίου Παυλίδου, σελίς 99 και εξής.
Επιμέλεια κειμένου, Δημήτρης Δημουλάς.
Παράβαλε και:
Κυριακή Θ. Ματθαίου – η Ευαγγελική Περικοπή της Θ. Λ., ομιλία Νικηφόρου Θεοτόκη, εις το, ολιγόπιστε, εις τί εδίστασας;.
