Η προσευχή έχει μεγάλη σημασία για τον άνθρωπο και γι’ αυτό θα πρέπει να υπάρξει η σωστή προετοιμασία πριν από αυτήν – όπως λέει και η Παλαιά Διαθήκη: «Προετοιμάσου πριν προσευχηθείς και μην γίνεσαι σαν ένας που πειράζει τον Κύριο».
«Όταν θα σταθούμε μπροστά στον βασιλέα και Θεό μας για να συζητήσουμε μαζί Του», λέει ο Άγιος Ιωάννης της Κλίμακος, «ας μην βιαστούμε να το κάνουμε χωρίς προετοιμασία, μήπως και μας δει από μακρυά να μην έχουμε τα όπλα και την στολή που αρμόζουν για την παρουσίαση ενώπιον του Βασιλέως, και διατάξει τους υπηρέτες και δούλους Του να μας δέσουν και να μας εξορίσουν μακρυά από το πρόσωπό Του και τις δεήσεις μας να τις σχίσουν και να τις πετάξουν στο πρόσωπό μας».
Η πρώτη προετοιμασία συνίσταται στο να εκδιωχθεί η πικρία και η κατάκριση για τον πλησίον. Αυτή η προετοιμασία διατάσσεται από τον Κύριόν μας. «Και όταν στήκητε προσευχόμενοι, αφίετε ει τι έχετε κατά τινός, ίνα και ο πατήρ υμών ο ουράνιος αφή υμών τα παραπτώματα υμών. Ει δε υμείς ουκ αφίετε, ουδέ ο πατήρ υμών αφήσει τα παραπτώματα υμών».
Η περαιτέρω προετοιμασία περιλαμβάνει την εκδίωξη των βιοτικών μεριμνών, με την δύναμη της πίστης στον Θεό και με την δύναμη της υπακοής και της παράδοσης στο θέλημα του Θεού. Επίσης με την αναγνώριση της προσωπικής αμαρτωλότητος που έχει σαν επακόλουθο την συντριβή και ταπείνωση του πνεύματος. «Αν επιθυμούσες θυσίες, θα σου τις πρόσφερα» λέει ο προφήτης Δαυίδ στον Θεό εκ μέρους οποιουδήποτε που έπεσε και παραμένει στην πτώση. Όχι μόνο μια μερική θυσία του σώματος και της ψυχής, αλλά και πλήρη «…ολοκαυτώματα ουκ ευδοκήσεις. Θυσία τω Θεώ πνεύμα συντετριμμένον, καρδίαν συντετριμμένην και τεταπεινωμένην, ο Θεός ουκ εξουδενώσει».
Ο Άγιος Ισαάκ ο Σύρος επαναλαμβάνει το απόφθεγμα ενός άλλου αγίου: « Εάν ένας δεν αναγνωρίζει τον εαυτό του ως αμαρτωλό, η προσευχή του δεν είναι δεκτή στον Θεό».
Θα πρέπει να στέκεται ένας μπροστά στον αόρατο Θεό, σαν να Τον βλέπει, και με την πεποίθηση ότι τον βλέπει και τον ακούει προσεκτικά. Θα πρέπει να στέκεται ένας μπροστά στον αόρατο Θεό, ακριβώς όπως ένας ένοχος εγκληματίας που είναι καταδικασμένος για αναρίθμητα εγκλήματα σε θάνατο, στέκεται μπροστά σ’ ένα αυστηρό και αμερόληπτο δικαστή. Ακριβώς! Στέκεται μπροστά στον Κυρίαρχο Δεσπότη και Κριτή του, μπροστά στον Δικαστή στο βλέμμα του Οποίου, καμμιά ανθρώπινη ψυχή δεν θα δικαιωθεί• ο Οποίος πάντα δικαιώνεται στις κρίσεις Του• ο Οποίος, δεν καταδικάζει παρά μόνον όταν μέσα στην ανέκφραστη αγάπη Του συγχωρεί κάποιου τις αμαρτίες του και δεν εισέρχεται εις κρίσιν μετά του δούλου Του.
Νοιώθοντας τον φόβο του Θεού και αισθανόμενος απ’ αυτόν τον φόβο την παρουσία του Θεού, όταν ένας προσεύχεται, θα δει -χωρίς να βλέπει – με μια πνευματική αίσθηση, Αυτόν που είναι αόρατος, θα αντιληφθεί ότι η προσευχή είναι το να στέκεται με συναίσθηση ότι βρίσκεται μπροστά στην φοβερή κρίση του Θεού.
Στάσου στην προσευχή με το κεφάλι σκυφτό και τα πόδια αλύγιστα και ακίνητα• βοήθησε την προσευχή σου με συντριβή της καρδίας με αναστεναγμούς από τα βάθη της ψυχής και άφθονα δάκρυα. Μία ευλαβική εξωτερική στάση στην προσευχή είναι πολύ βοηθητική για όλους που παλεύουν στην κονίστρα της προσευχής, ιδίως στους αρχαρίους στους οποίους η διάθεση της ψυχής συμμορφώνεται σε μεγάλο βαθμό με τη στάση του σώματος.
Ο Απόστολος Παύλος παραγγέλλει ευχαριστίες όταν προσευχόμαστε: «Τη προσευχή προσκαρτερείτε, γρηγορούντες εν αυτή εν ευχαριστία.» Ο Απόστολος λέει ακόμη ότι την ευχαριστία την προστάζει ο ίδιος ο Θεός: «αδιαλείπτως προσεύχεσθε• εν παντί ευχαριστείτε• τούτο γαρ θέλημα Θεού εν Χριστώ Ιησού εις υμάς».
Ποιά είναι η σημασία της ευχαριστίας; Είναι ότι δίνει ευχαριστίες στον Θεό για τις άπειρές Του ευλογίες που ξεχύνονται σε όλη την ανθρωπότητα και στον καθένα. Με μία τέτοια ευχαριστία η ψυχή γεμίζει με μια θαυμάσια ειρήνη• και γεμίζει με ειρήνη, παρά το γεγονός ότι λύπες την περιζώνουν απ’ όλες τις πλευρές. Με την ευχαριστία ο άνθρωπος αποκτά μία ζωντανή πίστη, έτσι ώστε να απορρίπτει κάθε ανησυχία για τον εαυτό του, καταπατά τον φόβο των ανθρώπων και των δαιμόνων και παραδίδεται ολοκληρωτικά στο θέλημα του Θεού.
Μια τέτοια διάθεση της ψυχής είναι μια θαυμάσια προδιάθεση και προετοιμασία για προσευχή. Λέγει ο Απόστολος: «Ως ουν παρελάβετε τον Χριστόν Ιησούν τον Κύριον, εν αυτώ περιπατείτε, ερριζωμένοι εν αυτώ και βεβαιούμενοι εν τη πίστει καθώς εδιδάχθητε, περισσεύοντες εν αυτή εν ευχαριστία» – δηλαδή μέσω της ευχαριστίας λαμβάνεται μία πληρότης πίστεως. «Χαίρετε εν Κυρίω πάντοτε• πάλιν ερώ, χαίρετε… ο Κύριος εγγύς• μηδέν μεριμνάτε, αλλ’ εν παντί τη προσευχή και τη δεήσει, μετά ευχαριστίας τα αιτήματα υμών γνωριζέσθω προς τον Θεόν».
Η σημασία της πνευματικής προσπάθειας της ευχαριστίας εξηγείται με ιδιαίτερη πληρότητα από τους αγίους Πατέρες Βαρσανούφιο και Ιωάννη στο έργο τους «Καθοδήγηση στην πνευματική ζωή».
(Περιοδικό «Ορθόδοξη Μαρτυρία», τεύχος 7)
Η/Υ ΠΗΓΗ:
Αγία Ζώνη.gr
Παράβαλε και:
Τί είναι η προσευχή; – Αγίων Καλλίστου και Ιγνατίου Ξανθοπούλων.
