Το Αποστολικόν Ανάγνωσμα της Θείας Λειτουργίας.
Προς Εβραίους επιστολής Παύλου: Δ.14 – Ε.6.
Αδελφοί, έχοντες αρχιερέα μέγαν, διεληλυθότα τους ουρανούς, Ιησούν τον υιόν του Θεού, κρατώμεν της ομολογίας. Ου γάρ έχομεν αρχιερέα μή δυνάμενον συμπαθήσαι ταις ασθενείαις ημών, πεπειραμένον δέ κατά πάντα καθ’ ομοιότητα, χωρίς αμαρτίας. Προσερχώμεθα ούν μετά παρρησίας τω θρόνω της χάριτος, ίνα λάβωμεν έλεον και χάριν εύρωμεν εις εύκαιρον βοήθειαν.
ΠΑΣ γάρ αρχιερεύς, εξ ανθρώπων λαμβανόμενος, υπέρ ανθρώπων καθίσταται τα προς τον Θεόν, ίνα προσφέρη δώρά τε και θυσίας υπέρ αμαρτιών, μετριοπαθείν δυνάμενος τοις αγνοούσι και πλανωμένοις, επεί και αυτός περίκειται ασθένειαν” και δια ταύτην οφείλει, καθώς περι του λαού, ούτω και περι εαυτού προσφέρειν υπέρ αμαρτιών. Και ουχ εαυτώ τις λαμβάνει την τιμήν, αλλά καλούμενος υπό του Θεού, καθάπερ και Ααρών. Ούτω και ο Χριστός, ουχ εαυτόν εδόξασε γενηθήναι αρχιερέα, αλλ’ ο λαλήσας προς αυτόν: «Υιός μου εί σύ, εγώ σήμερον γεγέννηκά σε». Καθώς και εν ετέρω λέγει: «Σύ ιερεύς εις τον αιώνα κατά την τάξιν Μελχισεδέκ.»
Απόδοση.
Αδελφοί, ας κρατήσουμε σταθερή την πίστη που ομολογούμε. Γιατί έχουμε μέγα αρχιερέα, που έφτασε ως το θρόνο του Θεού, τον Ιησού, τον Υιό του Θεού. Δεν έχουμε αρχιερέα που να μην μπορεί να συμμεριστεί τις αδυναμίες μας. Αντίθετα, έχει δοκιμαστεί σε όλα, επειδή έγινε άνθρωπος σαν κι εμάς, χωρίς όμως να αμαρτήσει. Ας πλησιάσουμε, λοιπόν, με θάρρος το θρόνο της χάριτος του Θεού, για να μας σπλαχνιστεί και να μας δωρίσει τη χάρη του, την ώρα που τη χρειαζόμαστε.
Κάθε αρχιερέας που προέρχεται από ανθρώπους, εγκαθίσταται για να υπηρετεί το Θεό, για χάρη τους και για να προσφέρει δώρα και θυσίες για τις αμαρτίες τους. Είναι σε θέση να δείχνει ανοχή σ’ όσους ζουν στην άγνοια και στην πλάνη, αφού κι ο ίδιος έχει ανθρώπινες αδυναμίες. Εξαιτίας τους είναι υποχρεωμένος να προσφέρει, όπως για το λαό, έτσι και για τον εαυτό του, θυσίες για τη συγχώρηση των αμαρτιών. Επίσης, κανένας δεν παίρνει μόνος του αυτή την τιμή, αλλά όταν τον καλέσει ο Θεός, όπως ακριβώς τον Ααρών.
Έτσι κι ο Χριστός, δεν τίμησε ο ίδιος τον εαυτό του με το αξίωμα του αρχιερέα, αλλά του το έδωσε εκείνος που του είπε:
Είσαι ο Υιός μου,
εγώ σήμερα σε γέννησα.
Σ’ ένα άλλο σημείο η Γραφή λέει:
Εσύ είσαι ιερέας για πάντα
όπως ο Μελχισεδέκ.
Επιμέλεια κειμένων, Ιωάννης Τρίτος.
ΠΟΙΟΣ ΘΑ ΕΞΟΦΛΗΣΗ ΤΟ ΧΡΕΟΣ;
«Προσερχώμεθα ουν μετά παρρησίας τω θρόνω της χάριτος, ίνα λάβωμεν έλεον, και χάριν εύρωμεν εις εύκαιρον βοήθειαν».
Και πάλιν σήμερον το σωτήριον σύμβολον, ο Σταυρός του Κυρίου. Η Εκκλησία τον υψώνει με αγαλλίασιν. Οι πιστοί τον ατενίζουν με συγκίνησιν και δέος. Ο σατανάς καταλαμβάνεται από αίσθημα τρόμου. Οι άγγελοι σχηματίζουν τιμητικήν παράταξιν γύρω από το θείον ξύλον της ζωής. Και ο Απόστολος Παύλος, πλημμυρισμένος από τις ζωογόνες ακτίνες που ξεχύνονται από τον Τίμιον Σταυρόν, τονίζει με την γοητευτικήν του λύραν ύμνους και χαράσσει σωτήρια μηνύματα με την σημερινήν του επιστολήν. «Ας προσερχώμεθα, λέγει, με θάρρος και πεποίθησιν ενώπιον του θρόνου του Χριστού, εκ του οποίου εκπηγάζει η χάρις, δια να λάβωμεν συγχώρησιν δια τας αμαρτίας μας, δια να εύρωμεν χάριν και εύνοιαν, ίνα τύχωμεν βοηθείας εις τον κατάλληλον καιρόν του πειρασμού». Είναι υψίστης σημασίας το θέμα που θίγει ο Απόστολος εις τον στίχον αυτόν, αγαπητέ αναγνώστα. Ας εμβαθύνωμεν μετά προσοχής και ευλαβείας. Η ωφέλεια θα είναι μεγάλη.
1. Ο εφιάλτης της ενοχής.
Από τότε που γεννάται ο άνθρωπος σέρνει αυτήν την ενοχήν. Είναι η φρικτή συνέπεια της πρώτης εκείνης πτώσεως των πρωτοπλάστων. Απέκτησεν η ψυχή από τότε μίαν κλίσιν προς το κακόν. Και αυτή η κλίσις, ενισχυομένη και από τόσους άλλους παράγοντας, οδηγεί τα βήματα του ανθρώπου στο κακό, στην αμαρτία. Και όταν διαπραχθή το κακόν, τότε πλέον έρχεται αυτό το βάρος, αυτός ο εφιάλτης της ενοχής. Δεν έχει πια το θάρρος ο υπόδικος να σηκώση τα μάτια του προς τον ουρανόν και να κοιτάξη τον Θεόν. Μένει με την πλάκα τη βαριά στη ψυχή του, με τον βαθύν πόνον δια το δράμα του και με τον βαθύτερον πόθον δια την απαλλαγήν του από το ψυχικόν αυτό μαρτύριον. Και όχι μόνον οι αμαρτωλοί. Και αυτές οι λεπτότερες και αγιώτερες ψυχές, και αυτές αισθάνονται τον εφιάλτην αυτόν της ενοχής. Και η ενοχή αυτή, από τότε που εσημειώθη η πρώτη πτώσις του Αδάμ, οδηγεί εις τον πνευματικόν θάνατον. «Δι’ ενός ανθρώπου η αμαρτία εις τον κόσμον εισήλθε και δια της αμαρτίας ο θάνατος», γράφει χαρακτηριστικά ο Απόστολος Παύλος. Αληθινά, τρομερή η συνέπεια της πτώσεως εκείνης.
2. Ο θρόνος της χάριτος.
Και θα έμενεν ο άνθρωπος κάτω από το σιδερένιο χέρι του θανάτου, αν δεν εστήνετο ένας θρόνος. Δεν είναι αυτός κοινός θρόνος βασιλέως, τον οποίον περιβάλλουν ραβδούχοι και αυλικοί. Δεν είναι σήμα υποταγής. Δεν είναι θρόνος που υψώθηκε στη γη δια να δικασθούν οι υπόδικοι άνθρωποι. «Θρόνος χάριτός εστίν, ου θρόνος κρίσεως νυν», σημειώνει επιγραμματικά ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος. Χάριτος, λοιπόν, και ελέους και συγγνώμης σύμβολον ο θρόνος αυτός. Ας πλησιάσωμεν, αδελφέ, εγγύτερον. Τι περίεργον! Πώς δεν βλέπομεν επ’ αυτού αδάμαντας και πλάκας χρυσού και λίθους πολυτελείς; Ναι! Είναι ένας θρόνος που δια πρώτην και τελευταίαν φοράν εστήθη στη γη. Ποτισμένος με αίμα. Στάσου, χριστιανέ, μπροστά του με συγκίνησιν και δέος! Ο Σταυρός είναι ο θρόνος αυτός.
Ο Σταυρός, τον οποίον και σήμερον η Εκκλησία μας προβάλλει εις προσκύνησιν των πιστών. Εις προσκύνησιν, αλλά και εις υπόμνησιν του χρέους της αφοσιώσεώς μας προς τον Χριστόν, όστις εταπείνωσεν εαυτόν γενόμενος υπήκοος μέχρι θανάτου, θανάτου δε σταυρού.
3. «Προσερχώμεθα ουν μετά παρρησίας…»
Προς τον θρόνον, λοιπόν, αυτόν της χάριτος και προς τον καθήμενον επ’ αυτού Βασιλέα και Αρχιερέα, μας συμβουλεύει ο Απόστολος Παύλος να προσερχώμεθα με θάρρος και εμπιστοσύνην. Ανά πάσαν στιγμήν. Χωρίς κανέναν ενδοιασμόν. Παλαιά, εις τον Ναόν του Σολομώντος, μόνον ο Αρχιερεύς, και αυτός άπαξ του έτους, ημπορούσε να πλησιάση τα άγια των αγίων. Τώρα όλοι μας και σε κάθε στιγμή ημπορούμεν να πλησιάζωμεν τον θρόνον αυτόν, τον Σταυρόν του Κυρίου, και να ζητώμεν το έλεος και την χάριν από τον Σωτήρα μας. Με τας ανοιχτάς Του χείρας επί του Σταυρού, μας καλεί κοντά Του. Γνωρίζει τα πάντα. Τους πειρασμούς μας, τας πικρίας μας, τας πτώσεις μας, τα δάκρυά μας. «Όλα είναι γυμνά και αποκεκαλυμμένα εις τους οφθαλμούς του Χριστού, προς τον οποίον θα δώσωμεν λογαριασμόν δια τας πράξεις μας». Έπειτα μας καταλαβαίνει, μας συμπαθεί, διότι και ο ίδιος έζησε και επειράσθη, όπως και ημείς, χωρίς όμως βεβαίως να υποπέση εις αμαρτίαν τινά. Είναι, λοιπόν, συμπαθής απέναντί μας. Στοργικός.
Και την συμπάθειάν Του αυτήν δεν την εκδηλώνει μόνον με λόγια. Όταν τον πλησιάσωμεν με ειλικρίνειαν και ζητήσωμεν την απαλλαγήν μας από το βάρος της ενοχής και των αμαρτιών μας, ο Κύριος μας δίδει αμέσως την άφεσιν και σχίζει το χειρόγραφον των αμαρτιών μας. Διότι δι’ αυτό εσταυρώθη, δια να απαλλάξη και απελευθερώση τους ανθρώπους «όσοι φόβω θανάτου, δια παντός του ζην, ένοχοι ήσαν δουλείας». Και όχι μόνον συγχωρεί, αλλά και βοηθεί, ώστε ο πιστός να ευρίσκη, εις την κατάλληλον ώραν του πειρασμού και των περιπετειών, ισχυρόν ενισχυτήν και προστάτην. Το βεβαιώνει το σημερινόν Αποστολικόν ανάγνωσμα. «… Ίνα λάβωμεν έλεον και χάριν εύρωμεν εις εύκαιρον βοήθειαν». Κρουνοί λοιπόν χάριτος και χείμαρροι δυνάμεως εκπηγάζουν από τον Σταυρό του Κυρίου, τον μοναδικόν αυτόν επί της γης θρόνον ευλογίας και σωτηρίας.
4. Οι λυτρωμένοι δεσμώται.
Ενώπιον αυτού του θρόνου προσήλθον δια μέσου των αιώνων πολλοί και εύρον σωτηρίαν και λύτρωσιν. Από την πρώτην στιγμήν, που εστήθη επί του Γολγοθά, κατακτά ο Σταυρός οπαδούς και χαρίζει την ψυχικήν ελευθερίαν. Ο ληστής, μέσα εις τους πόνους του μαρτυρίου του, πιστεύει, καταφεύγει εις τον Χριστόν και σώζεται. Έκτοτε, σειρά ατελεύτητος άλλων εσταυρωμένων της αμαρτίας ευρίσκουν εις τον Χριστόν την λύτρωσιν. Δεσμώται της αμαρτίας σπάζουν τις αλυσίδες του κακού, χάρις στη δύναμη που εκπηγάζει από τον θρόνον της χάριτος. Νέοι που ποθούν να μη σύρωνται στη λάσπη και στο τέλμα του κακού, νέες που λαχταρούν να ακτινοβολήσουν ηθικήν καθαρότητα και ψυχικήν λευκότητα, οικογενειάρχαι που φλέγονται από την επιθυμίαν να δημιουργήσουν αγνά φυτώρια και ευλογημένα θερμοκήπια αρετής. Κοινωνικοί λειτουργοί που ενοστάλγησαν και επέτυχαν να στήσουν οικοδομήματα και κέντρα πολιτισμού και αγάπης. Κληρικοί που επυρακτώθη η ψυχή των από τον άγιον ζήλον της προσφοράς εις το έργον της σωτηρίας, εις την διακονίαν της αγάπης, εις την οικοδομήν κοινωνιών με φως και αρετήν. Ιεραπόστολοι που ονειρεύθηκαν να στήσουν το αιώνιον σύμβολον της σωτηρίας, τον σταυρόν, και εις τας πλέον μακρυνάς χώρας της γης, τόσοι και τόσοι άλλοι, που υπηρέτησαν ιδέες και ιδανικά, από την χάριν του Σταυρού ενεπνεύσθησαν. Από την δύναμιν του Σταυρού ενεψυχώθησαν, από την ευλογίαν του Σταυρού ηγιάσθησαν. Από την πνοήν του Σταυρού ανεθάρρησαν και επραγματοποίησαν τα μεγάλα των όνειρα και προσέφεραν ανεκτιμήτους υπηρεσίας εις τον κόσμον και έγιναν οι θεμελιωταί της ανωτέρας ζωής. Ο Σταυρός, ο αιματοβαμμένος θρήνος, υπήρξε το μεγάλο μυστικό των. Μέσα εις το αίμα του «Αρνίου», που εκύλισεν από τον Σταυρόν, ελευκάνθησαν και εξηγιάσθησαν αι ψυχαί των. Και ο θρόνος αυτός της χάριτος έκτοτε φωτίζει, σώζει, αγιάζει, οδηγεί τα βήματα όλων εις τoν δρόμον της νίκης.
5. Θάρρος! Τι περιμένομεν;
Τι περιμένομεν, αλήθεια, αδελφέ; Μας πιέζει της αμαρτίας το απαίσιο πάθος; Είναι η ψυχή δεμένη στην ανηθικότητα, πιασμένη στο δόκανο του χαρτοπαιγνίου ή της μέθης; Σχοινιά φιλαργυρίας την περιετύλιξαν; Φθόνος και κακία και πάθη απλώθηκαν μέσα μας και ζητούν να πνίξουν την χαρά μας; Πόθοι και επιδιώξεις και λαχτάρες που δεν φανερώνουν ανωτερότητα και καθαρά ελατήρια, στριφογυρίζουν μέσα μας; Διψούμε το καλό και όμως ρουφούμε δηλητήριο; Νοιώθει η ψυχή πως έχει μέσα της φρικτά δεσμά και αλυσίδες; Δυσκολευόμεθα να προχωρήσωμεν; Σκεπτόμεθα τον αγώνα που θα χρειασθή να καταβάλωμεν για το σπάσιμο των δεσμών; Μας επηρεάζουν τα σχόλια των άλλων, των πρώην φίλων μας; Θάρρος! Δεν πρέπει να υπάρξη κανένα εμπόδιο που να ανακόψη την προσέλευσή μας στον θρόνο της χάριτος. Κανένα! Ορθός, ακτινοβόλος, παρήγορος, ενθαρρυντικός υψούται μπροστά μας. Εις την ευλογημένην σκιά του πολλοί βρήκαν ανακούφισιν. Από τους καρπούς του πολλοί ετράφησαν και έζησαν. Και από τας πηγάς του ζώντος ύδατος, που δημιουργούνται στην βάση του Σταυρού, πολλοί έσβησαν της ψυχής των την δίψα.
Θα πρέπει, σκέπτομαι, σ’ αυτούς να προστεθούν για πάντα ακόμη δύο λυτρωμένοι αγωνισταί και σταυροφόροι. Ξέρεις ποιοι θα είναι αυτοί; Άκου. Εγώ και συ!… Και οι δυο μας! Μακάρι, Θεέ μου!
Αγαπητοί,
Αναφέρεται ότι κάποτε ένας βασιλεύς επήγε να επισκεφθή τραυματίας πολέμου, που ευρίσκοντο σ’ ένα νοσοκομείον. Χωρίς καμμίαν προειδοποίησιν έφθασε στο Νοσοκομείο και ανέβηκε στους θαλάμους. Λευκά σινδόνια, γάζες, επίδεσμοι, φάρμακα, κομμένα χέρια και πόδια, στεναγμοί… Επλησίασεν έναν τραυματία. Κοιμόταν. Είχε γείρει το κεφάλι του προς τα δεξιά, ενώ στο χέρι του κρατούσε ένα χαρτί. Ήσυχα έσκυψεν ο Βασιλεύς και εδιάβασε το χειρόγραφο. Είχε γραμμένα τα χρέη του. Και χρεωστούσε στον έμπορο, στον αρτοποιό, στον γείτονά του και σ’ άλλους. Μακρύς ο κατάλογος. Και στο τέλος ο τραυματίας είχε με πόνο σημειώσει:
Και ποιος θα πληρώση τώρα τα χρέη μου αυτά;
Ο βασιλεύς έμεινε σκεπτικός για λίγο. Έβγαλε ένα μολύβι και εσημείωσε ήσυχα, κάτω από τα λόγια του τραυματία. «Εγώ», και έβαλε την υπογραφή του. Σε λίγο ο τραυματίας εξύπνησε. Είδε κατάπληκτος την υπογραφήν. Ανέπνευσε. Είχε σωθή από την αγωνίαν. Τα χρέη του ήσαν εξωφλημένα πλέον από τον βασιλέα.
Αδελφέ,
Όταν ο άνθρωπος έπεσε στην αμαρτία και κατέστη ένοχος ενώπιον του Θεού, ηρώτησε, με αγωνίαν: Και τώρα ποιος θα εξοφλήση το χρέος μου αυτό; Και από τον ουρανόν ακούστηκε η φωνή τού Βασιλέως. «Εγώ».
Έτσι εστήθηκεν ο Σταυρός, ο θρόνος της χάριτος. Και από τότε τι δωρεά, το αίμα του Χριστού εξοφλεί το αβάστακτον χρέος μας!
Από το βιβλίο «Φως ταις τρίβοις μου», του Μητροπολίτου Νικαίας, Γεωργίου Παυλίδου, σελίς 259 και εξής.
Επιμέλεια κειμένου, Δημήτρης Δημουλάς.
Παράβαλε και:
Κυριακή Γ. των Νηστειών, της Σταυροπροσκυνήσεως – η Ευαγγελική περικοπή της Θ. Λ., λόγος Αγ. Γερμανού του Α. Πατρ. Κωνσταντινουπόλεως.
Κυριακή Γ. των νηστειών, τησ Σταυροπροσκυνήσεωσ – υμνολογική εκλογή.
Λόγος εις την Κυριακήν της Σταυροπροσκυνήσεως – Αγίου Λουκά Αρχιεπ. Συμφερουπόλεως της Κριμαίας.
