Του Οσίου Πατρός ημών Νικοδήμου του Αγιορείτου.
Τω αυτώ μηνί (Ιουλίω) Δ΄, μνήμη του εν Αγίοις Πατρός ημών Ανδρέου, Αρχιεπισκόπου Κρήτης του Ιεροσολυμίτου.
* Θανών εφεύρε των πόνων στέφος μέγα,
Κρήτης ο ποιμήν ου πόνος Κανών μέγας.
Τη δε τετάρτη αρχιθύτην μόρος Ανδρέαν είλεν.
Ούτος ήτον εν έτει χξ΄ [660], εκατάγετο δε από την πόλιν Δαμασκόν, το νυν λεγόμενον Σιάμ, γεννηθείς από γονείς θεοφιλείς, Γεώργιον και Γρηγορίαν ονομαζομένους. Μαθών δε τα ιερά γράμματα, όταν έγινε χρόνων δεκατεσσάρων εσυναριθμήθη εις το τάγμα των κληρικών: ήτοι έγινεν Αναγνώστης από τον τότε Πατριάρχην των Ιεροσολύμων Θεόδωρον ονόματι, και Νοτάριος αυτού επροβλήθη. Όθεν εγίνετο τοις πάσι τα πάντα κατά τον Παύλον. Όταν δε εσυγκροτήθη εις την Κωνσταντινούπολιν η αγία και Οικουμενική Έκτη Σύνοδος εν έτει χπ΄ [680], επί Κωνσταντίνου του Πωγωνάτου, απεστάλη και ούτος εις την Σύνοδον παρά του Πατριάρχου Ιεροσολύμων, και ηγωνίσθη κατά Μονοθελητών. Εκεί δε ευρισκόμενος, έγινε Διάκονος της μεγάλης Εκκλησίας διά την αρετήν και σοφίαν του, έπειτα έγινεν ορφανοτρόφος, και μετά ταύτα έγινεν Αρχιεπίσκοπος Κρήτης. Πηγαίνωντας δε εις την επαρχίαν του δεύτερον, έφθασεν έως εις την Μιτυλήνην, και εκεί παρέδωκε την ψυχήν του εις χείρας Θεού, εν τόπω λεγομένω Ερεσσός, αφήσας εις την Εκκλησίαν του Χριστού πάμπολλα
συγγράμματα.
Σημείωσαι, ότι αγκαλά και ο θείος ούτος Ανδρέας εστάθη πρώτος, οπού εμελούργησε τροπάρια και Κανόνας τους εν τη Εκκλησία ψαλλομένους, μόλον τούτο και πρό αυτού εστάθησάν τινες οπού συνέταξαν ύμνους εις αίνον και δόξαν Χριστού, τόσον με πεζήν φράσιν, όσον και με μετρικήν, οίον ο Μάρτυς Αθηνογένης ο ποιητής του, Φώς ιλαρόν, Κλήμης ο Στρωματεύς έπη τινα συντάξας, Nέπως ο εν Αιγύπτω Επίσκοπος, ο Βικτωρίνος, ο Λακτάντιος, ο Θεολόγος Γρηγόριος, ο Σεδούλιος, ο Ανατόλιος, και άλλοι. Κατά ζήλον δηλαδή ποιήσαντες των ψαλμών, και των άλλων της Παλαιάς Γραφής βιβλίων, των διά το ηδύτερον της ψαλμωδίας, στιχουργηθέντων. (Όρα σελ. 46 της ιεράς Τελετουργίας.
Ούτος εξέδωκε και λογιστικήν μέθοδον περί του Πάσχα, κατά τον Μελέτιον, σελ. 179 του β΄ τόμου. Μιμείται δε ο Άγιος ούτος την ογκηράν φράσιν και το συντακτικόν Γρηγορίου του Θεολόγου εν τοις πανηγυρικοίς λόγοις αυτού.
Τον κατά πλάτος Βίον αυτού όρα εις το Νέον Εκλόγιον. Τούτον δε συνέγραψε Μακάριος Ιερομόναχος ο Μακρής, ου η αρχή· «Ουδέ αν, οίμαι, γένοιτο δώρον». Ευρίσκεται δε εν τω πέμπτω Πανηγυρικώ της Μονής του Βατοπαιδίου. Μετέφρασε δε εις το απλούν η εμή αναξιότης. Σημείωσαι, ότι λόγον εγκωμιαστικόν έπλεξεν εις την ιεράν κεφαλήν του μεγάλου τούτου Ανδρέου ο οσιώτατος και ελλογιμώτατος εν Μοναχοίς Ιωσήφ ο Καλοθέτης, ου η αρχή· «Ου δίκαιόν εστιν ώς γέ μοι δοκώ, ουδέ προσήκον». Περιέχεται δε ο λόγος αυτός εν τη χειρογράφω ιδιαιτέρα βίβλω του αυτού Καλοθέτου, σωζομένη κατά την Ιεράν Μονήν του Παντοκράτορος. Ήκμαζε δε ο Καλοθέτης επί της βασιλείας Ανδρονίκου του δευτέρου των Παλαιολόγων, σύγχρονος και συναγωνιστής ων Γρηγορίου του Θεσσαλονίκης κατά της Ακινδύνου αιρέσεως εν έτει #ατλβ΄ [1332]. Εν δε τη Ιερά Μονή των Ιβήρων σώζεται και άλλο εγκώμιον εις αυτόν, ου η αρχή· «Ου θεμιτόν εστιν ουδέ όσιον τας των δικαίων», συγγραφέν παρά Nικήτα Πατρικίου και Κιαίστορος και Πανευφήμου, όπερ σώζεται και εν τη Μεγίστη Λαύρα.
(Αγίου Νικοδήμου Αγιορείτου” Συναξαριστής των δώδεκα μηνών του ενιαυτού. Εκδόσεις Δόμος, 2005)
*
Ασματική Ακολουθία και Εγκώμια επί τη μνήμη του Οσίου Πατρός ημών Ανδρέου, Επισκ. Κρήτης.zip
