Τη ΙΒ’ του αυτού μηνός (Σεπτεμβρίου), μνείαν ποιούμεθα της ευρέσεως και των θαυμασίων της θαυματουργού Εικόνος της Υπεραγίας Δεσποίνης ημών Θεοτόκου και Αειπαρθένου Μαρίας, της επικεκλημένης Ροβελίστης και ευρισκομένης εν τη φερωνύμω αυτής Κοινοβιακή Μονή, εν Ραδοβυζίοις της Άρτης.
Οία ροδεών εν έαρι μυρίζει,
η της Ροβελίστης Εικών τας Μητροθέου.
Παναγία η Ροβέλιστα – ιστορικό.
Σε θαύμα αποδίδεται η ίδρυση της Μονής της Παναγίας της Ροβέλιστας, η οποία βρίσκεται σε απόσταση 30 περίπου χιλιομέτρων από την πόλη της Άρτας, στην περιοχή των Ραδοβυζίων. Η ανέγερση του μοναστηριού συνδέεται άμεσα με τη θαυματουργή εικόνα, η οποία φυλάσσεται στο εσωτερικό του κεντρικού ναού του μοναστηριού.
Το 1096 και σε κοντινή απόσταση από το σημείο που σήμερα δεσπόζει η επιβλητική μονή, ο Γεώργιος Κωστούλας, κάτοικος του χωριού Βελεντζικό, ίδρυσε μικρό ιδιωτικό ναό, βυζαντινού ρυθμού, αφιερωμένο στα Εισόδια της Θεοτόκου. Δίπλα έκτισε και δύο μικρά κελιά για να φιλοξενούν τους ιερείς που πήγαιναν εκεί για να λειτουργήσουν.
Την ίδια περίπου εποχή πέρασε από την περιοχή και κάποιος Αρχιμανδρίτης, Αμβρόσιος, ο οποίος φιλοξενήθηκε στο ναό. Μαζί του είχε και μια εικόνα της Παναγίας, μετρίου μεγέθους (0,27 x 0,32 m). Η εικόνα λέγεται ότι προερχόταν από τη Μόσχα και ανάδιδε μόνιμα μια απίστευτη ευωδία και έτσι την αποκαλούν έως και σήμερα, «Παναγία Μοσχοβίτισσα». Κατά τη διάρκεια της παραμονής του Αμβρόσιου εκεί, η εικόνα τοποθετήθηκε σε θρόνο στο εσωτερικό του μικρού ναού. Κάποιο πρωινό ο Αμβρόσιος, μπαίνοντας στο ναό για την καθιερωμένη προσευχή του, αντιλήφθηκε πως η εικόνα έλειπε. Για τα επόμενα βράδια βοσκοί της περιοχής έβλεπαν φως να έρχεται από το σημείο που σήμερα βρίσκεται το μοναστήρι, αλλά επειδή η περιοχή καλύπτεται από πυκνότατο δάσος, δεν μπορούσαν να το εντοπίσουν.
Ένα βράδυ κάποιος από τους βοσκούς παρατήρησε προσεκτικά το φως και τοποθέτησε την γκλίτσα του με τέτοιο τρόπο πάνω σε ένα δέντρο, ώστε να δείχνει προς το σημείο απ’ όπου ερχόταν το φως. Το επόμενο πρωί κατευθύνθηκε προς τα εκεί και βρήκε την εικόνα μέσα στα βάτα. Ειδοποίησε τον πατέρα Αμβρόσιο και έτσι η εικόνα επέστρεψε στο θρόνο της.
Την επόμενη μέρα, όμως, η εικόνα έλειπε ξανά. Ο Αμβρόσιος, σίγουρος πως η εικόνα με θαυματουργό τρόπο είχε μεταβεί ξανά στο ίδιο σημείο, πήγε να την παραλάβει. Και πράγματι έτσι ήταν. Καθώς γυρνούσε στο ναό κρατώντας την εικόνα, συνάντησε έναν χωρικό που του είπε τα εξής:
«Τι θέλει, πάτερ, η εικόνα και ροβολάει εκεί κάτω;» Από τη φράση αυτή η αγία εικόνα ονομάστηκε «Ροβέλιστα».
Σύμφωνα, όμως, με μία άλλη εκδοχή, η θαυματουργός Εικόνα ονομάστηκε έτσι από το όνομα «Ρόβελ» του νεαρού βοσκού που πρώτος εντόπισε το σημείο, στο οποίο είχε μεταβεί η εικόνα.
Στο σημείο, όπου κατέφευγε η εικόνα της Παναγίας, ιδρύθηκε έκτοτε μικρός ναός με κελιά και εκεί εγκαταστάθηκε η θαυματουργή εικόνα, καθώς και ο Αρχιμ.Αμβρόσιος, μέχρι το θάνατό του.
Η/Υ ΠΗΓΗ:
Θησαυρός Γνώσεων και Ευσεβείας: Ιστολόγιο πρωτοπρεσβυτέρου Δημητρίου Αθανασίου.
