Ο Τίμιος Σταυρός του Χριστού είναι το σύμβολο της αγάπης του Κυρίου, αλλά και της ολοκληρωτικής νίκης του επί του δαιμονικού κράτους του Σατανά. Καθώς τον ατενίζουμε και τον προσκυνούμε ευλαβικά στη γιορτή του, στις 14 Σεπτεμβρίου, ανοίγουν εμπρός μας άλλες πνευματικές διαστάσεις του χώρου και του χρόνου. Παίρνουν άλλο νόημα οι λέξεις και τα σύμβολα.
Τι ήταν, αλήθεια, μέχρι τη σταυρική θυσία του Ιησού Χριστού στον φρικτό Γολγοθά ο Σταυρός; Όργανο θανατικής καταδίκης, του πιο ατιμωτικού θανάτου. Και τι έγινε από τότε που απλώθηκε επάνω σ’ Αυτόν και καρφώθηκε ο Θεάνθρωπος, βάφοντάς τον με το άχραντο αίμα του μαρτυρίου Του; Έγινε «τρισμακάριστον Ξύλον», όπως τον χαρακτηρίζει ένας ύμνος της εορτής της Υψώσεως.
«Ω τρισμακάριστον ξύλον,
εν ω ετάθη Χριστός,
ο βασιλεύς και Κύριος…»,
ψάλλει ο ιερός υμνογράφος. Και ο Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης ερμηνεύει σχολιάζοντας: «Ω ξύλον του Σταυρού, συ τη αληθεία είσαι πολλών μακαρισμών άξιον: διότι επάνω εις εσέ ετανύσθη κατά τας χείρας και πόδας και καθ’ όλον το σώμα ο γλυκύς Ιησούς Χριστός, ο των αιώνων υπάρχων Βασιλεύς, και πάντων των όντων Κύριος, και δια μέσου σου έπεσε πτώμα ελεεινόν και αξιοδάκρυτον ο Διάβολος».
Ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος, με το έκτακτο χάρισμα του λόγου που του χάρισε ο Θεός, έλεγε ότι ο Σταυρός έγινε πνευματική λαμπάδα, που είχε επάνω εις την κεφαλήν της τον Χριστό, «τον ήλιο της δικαιοσύνης εκλάμποντα». Και όπως όταν κάποιος βασιλιάς νικήσει ένα εχθρό του κρεμά τα όπλα του εχθρού ψηλά, για να τονίζεται η νίκη του, έτσι και ο Χριστός, αφού κατενίκησε τον Διάβολο «τα όπλα αυτού πάντα, τον θάνατον, την κατάραν, εκρέμασεν επί το ύψοςῦ του σταυρού», για να βλέπουν όλοι, άγγελοι, άνθρωποι και δαίμονες, το τρόπαιό Του (PG 49, 397-398).
Και από τότε, προσθέτει ο Άγιος, αυτό «το της εσχάτης τιμωρίας σύμβολον, νυν γέγονεν ποθητόν και επέραστον (=πολύ αγαπητό). Ουδέ γαρ ούτω στέφανος βασιλικός καλλωπίζει κεφαλήν, ως σταυρός παντός κόσμου τιμιώτερος ων… και άνδρες και γυναίκες των τραχήλων εξαρτώσι των εαυτών (=τον κρεμούν στο λαιμό τους) καλλωπιζόμενοι, καίτοι καταδίκης σύμβολον το ξύλον ην, καίτοι τιμωρίας… Τούτο γαρ το του θανάτου σύμβολον εγένετο ευλογίας υπόθεσις πολλής… διαβόλου καιρία πληγή, δαιμόνων χαλινός… τούτο θάνατον ανείλε, τούτο του άδου τας χαλκάς πύλας συνέκλασε… ταύτα ίσχυσεν ο σταυρός» (PG 48, 826-827).
Και ο μέγας Κατηχητής της Εκκλησίας μας άγιος Κύριλλος Ιεροσολύμων τονίζει: «Εξεπέτασεν εν σταυρώ τας χείρας (ο Κύριος), ίνα περιλάβη της οικουμένης τα πέρατα… εξέτεινε ανθρωπίνας χείρας ο ταις νοηταίς αυτού χερσί στερεώσας τον ουρανόν… Μη τοίνυν επαισχυνθώμεν ομολογήσαι τον εσταυρωμένον. Επί μετώπου μετά παρρησίας δακτύλοις η σφραγίς και επί πάντων ο Σταυρός γινέσθω… Μέγα φυλακτήριον (ο Σταυρός). Σημείον πιστών και φόβος δαιμόνων… Τούτο μέχρι σήμερον θεραπεύει νόσους: τούτο μέχρι σήμερον δαίμονας απελαύνει: φαρμακών τε και επαοιδών (μάγων) ανατρέπει γοητείας…» (PG 33, 805, 816, 821).
Πως λοιπόν να μην είναι και να μην υμνείται ως «τρισμακάριστον» το «ξύλον» του Σταυρού;
Από το περιοδικό: «Η δράση μας», τεύχος Αυγούστου – Σεπτεμβρίου 2009.
Παράβαλαι και:
14 Σεπτεμβρίου, Ύψωσις του τιμίου Σταυρού: η Ευαγγελική Περικοπή της θ. Λ., λόγος του Αγ. Σωφρονίου Αρχιεπ. Ιεροσολύμων, Υμνολογική εκλογή.
14 Σεπτεμβρίου, η Ύψωσις του τιμίου Σταυρού – τα Λειτουργικά Αναγνώσματα της Εορτής.
Του Οσίου πατρός ημών Νικοδήμου του Αγιορείτου – Ερμηνεία εις τον Κανόνα της Υψώσεως του τιμίου Σταυρού.
14 Σεπτεμβρίου, η Ύψωσις του τιμίου Σταυρού: Ιωάννου Φουντούλη. Παρακλητικός Κανών εις τον Τίμιον Σταυρόν.
14 Σεπτεμβρίου, η Ύψωσις του τιμίου Σταυρού – Μητροπ. Κοζάνης, Διονυσίου Ψαριανού.
Το Σημείο του Σταυρού. Δύναμη, Σημασία και Θαύματά του – Ι. Μ. Παρακλήτου, (γραπτή και ηχητική μορφή).
Ο σταυροφόρος χριστιανός – ηχογραφημένη ομιλία του μοναχού Μωυσέως του Αγιορείτου.
Η Παγκόσμια Ύψωση του Τιμίου Σταυρού – Μητροπ. Γόρτυνος Ιερεμίου.
Αγίου Ρωμανού του μελωδού – κοντάκιον εις την Προσκύνησιν του Τιμίου και ζωοποιού Σταυρού.
Του Οσίου Πατρός ημών Γρηγορίου του Παλαμά – ομιλία ΙΑ’, εις τον Τίμιον και Ζωοποιόν Σταυρόν.
14 Σεπτεμβρίου, μνήμη και της ευσεβούς βασιλίσσης Πλακίλλης: Βίος και, Οσίου Γρηγορίου Επισκόπου Νύσσης – Επιτάφιος εις Πλακίλλαν Βασίλισσαν.
