ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΓΟΡΤΥΝΟΣ ΚΑΙ ΜΕΓΑΛΟΠΟΛΕΩΣ
Δημητσάνα – Μεγαλόπολη, Kυριακή 12 Οκτωβρίου 2014
ΚΥΡΙΑΚΑΤΙΚΟ ΕΓΚΥΚΛΙΟ ΚΗΡΥΓΜΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥ
Ο Δ´ ΑΠΟΣΤΟΛΙΚΟΣ ΚΑΝΟΝΑΣ
Οι «Απαρχές» ΤΩΝ ΑΛΛΩΝ ΚΑΡΠΩΝ ΣΤΟ ΕΠΙΣΚΟΠΕΙΟ
1. Στο σημερινό μου κήρυγμα, αδελφοί μου χριστιανοί, θα σας ερμηνεύσω τον Τέταρτο Αποστολικό Κανόνα και παρακαλώ να προσέξετε την ερμηνεία του. Στην Παλαιά Διαθήκη είχε δοθεί εντολή οι πρωτοφανήσιμοι καρποί, οι «απαρχές», όπως λέγονταν, να προσφέρονται στον Θεό (βλ. Εξ. 23,19. 34,26), ως ευχαριστία σ’ Αυτόν που τους χάρισε, και για να ευλογηθεί όλη η ποσότητα των καρπών, που περίμεναν στην συνέχεια να εμφανισθεί. Ο προηγούμενος – Τρίτος Αποστολικός Κανόνας, μας είπε ότι μόνο τα στάχυα του σιταριού και τα σταφύλια πρέπει να προσφέρονται στον Ναό. Και το εξηγήσαμε αυτό γιατί. Γιατί από το σιτάρι βγαίνει το ψωμί και από τα σταφύλια βγαίνει το κρασί, και αυτά τα δύο, ψωμί και κρασί, το πρόσφορο και τα νάμα, είναι αναγκαία για να γίνει η Θεία Λειτουργία.
Τα πρωτοφανήσιμα όμως των άλλων καρπών τι θα γίνουν; Δεν θα προσφέρονται στον Ναό, για ευχαριστία πάλι στον Θεό και για ευλογία των υπολοίπων καρπών, που θα εμφανίζονταν στην συνέχεια; Όχι! Οι απαρχές των άλλων καρπών, μας λέγει ο Τέταρτος Κανόνας των Αγίων Αποστόλων, δεν θα προσφέρονται στον Ναό, αλλά, για ευχαριστία πάλι στον Θεό που ευλόγησε τους αγρούς και εμφανίστηκαν νέοι καρποί, θα προσφέρονται στον οίκο του Επισκόπου, στο Επισκοπείο. Το ίδιο λέγουν και οι Διαταγές των Αγίων Αποστόλων, στο Β´ βιβλίο τους, στο 27 κεφ.
2. Όμως, αδελφοί, οι Διαταγές των Αγίων Αποστόλων λέγουν, και μάλιστα το λέγουν με αυστηρότητα, ότι πρέπει να προσέχει ο Επίσκοπος από ποιούς θα δέχεται προσφορές καρπών. «Χρη τον Επίσκοπον ειδέναι τίνων οφείλει δέχεσθαι καρποφορίας και τίνων ουκ οφείλει». Δεν πρέπει, δηλαδή, να είναι δεκτές οι προσφορές όλων. Στο βιβλίο αυτό των Διαταγών υπάρχει ολόκληρο κεφάλαιο (το 6ο) αφιερωμένο στο «τίνων αι καρποφορίαι δεκταί και τίνων άδεκτοι». Στο κεφάλαιο αυτό, αλλά και σε άλλα σημεία του βιβλίου, λέγεται ότι δεν πρέπει οι Επίσκοποι να δέχονται προσφορές (είτε καρπών είτε χρηματικές προσφορές) από ανθρώπους που ζουν ανήθικο βίο, από ανθρώπους που διαπράττουν αδικίες και μετέχουν σε τελετές που έκαναν οι ειδωλολάτρες. «Έλαιον αμαρτωλού μη λιπανάτω την κεφαλήν μου», λέγει ο Ψαλμωδός (Ψαλμ. 140,5)! Οι προσφορές αυτών είναι «μυσαραί», λέγει το κείμενο, έστω ακόμη και αν προσφέρονται για καλά έργα. «Οι γαρ (οι Επίσκοποι)παρά των τοιούτων δεχόμενοι και τρέφοντες χήρας και ορφανούς, υπεύθυνοι τω κριτηρίω του Θεού
γενήσονται» (MPG 1,814). Εκτός βέβαια αν αυτοί οι σκανδαλοποιοί πρώτα πλούσιοι έχουν τώρα μετανοήσει για τα πονηρά τους έργα και προσφέρουν στον Επίσκοπο χρήματα υπέρ των πτωχών για την άφεση των αμαρτιών τους.
3. Αλλά, ας επανέλθουμε στον Τέταρτο Αποστολικό Κανόνα που ερμηνεύουμε. Ο Κανόνας είπαμε λέγει ότι οι «απαρχές» των καρπών θα προσφέρονται στον οίκο του Επισκόπου, εκτός από τις «απαρχές» του σίτου και των σταφυλών, που προσφέρονται στον Ναό. Όπως όμως το καταλαβαίνουμε, αν κάθε χριστιανός προσφέρει στον Επίσκοπο τους πρωτοφανήσιμους καρπούς του, θα συγκεντρωθούν στο επισκοπείο σωρός πολλών καρπών. Τι θα τους κάνει όλους αυτούς ο Επίσκοπος; Θα τους μοιράζει, λέγει ο Κανόνας που ερμηνεύουμε, με τους Ιερείς, τους Διακόνους και τους άλλους κατωτέρους κληρικούς, δηλαδή, με τους υποδιακόνους και με τους ιεροψάλτες. Όπως λέγαμε και στο προηγούμενο κήρυγμα, υπάρχουν δύο ειδών κληρικοί. Είναι οι κληρικοί οι έσω του Ιερού Βήματος και είναι και οι κατώτεροι κληρικοί, οι έξω του Ιερού Βήματος. Στο βιβλίο των Αποστολικών Διαταγών, που μνημονεύσαμε παραπάνω, λέγεται ότι οι έσω του ιερού Βήματος κληρικοί θα παίρνουν δύο μερίδες, οι δε έξω του Ιερού Βήματος κληρικοί θα λαμβάνουν μία μερίδα.
4. Η προσφορά από τους χριστιανούς των πρωτοφανησίμων καρπών τους στον Επίσκοπο, για να τους μοιράζει και στους υπολοίπους κληρικούς, πέρα από την έννοια της ευχαριστίας στον Θεό για την ευλογία που έδωσε να καρποφορήσουν οι αγροί τους, είναι και μία προσφορά για τον Επίσκοπο και τους Ιερείς για την διατροφή τους. Πρέπει να λάβουμε υπ᾽ όψιν ότι οι κληρικοί τότε ήταν όλοι άμισθοι. Την συντήρηση δε των Ιερέων την αναλάμβανε ο λαός. Έτσι είναι! Τον πατέρα τον τρέφουν τα παιδιά του. Και αφού ο Ιερέας είναι πατέρας («πάτερ» προσφωνούμε τον Ιερέα) πρέπει να φροντίσει το ποίμνιό του γι᾽ αυτόν. Αυτό όμωςπροϋποθέτει πως και ο Ιερέας να είναι αφιερωμένος στο ποίμνιό του, να θεωρεί τους χριστιανούς παιδιά του, να φορτώνεται τις αγωνίες τους. Έτσι, ένα τέτοιο ιερέα – πατέρα, που νοιάζεται και θυσιάζεται ακόμη για το ποίμνιό του, δεν θα τον αφήσει ποτέ ο λαός να πεινάσει και θα είναι δίπλα του σε όλες τις ανάγκες του. Γνώρισα εγώ, χριστιανοί μου, όταν ήμουν νεαρός έναν τέτοιο ιερέα, πραγματικό πατέρα στα πνευματικά
του τέκνα, τον μακαριστό πατέρα Επιφάνιο Θεοδωρόπουλο, που καταγόταν από εδώ κοντά μας, από την Καλαμάτα. Δεν πληρωνόταν με μηνιαίο μισθό και όμως τα πνευματικά του παιδιά, επειδή τους ήταν στοργικός πατέρας, τον είχαν «στην χούφτα»• φρόντιζαν να μην του λείπει τίποτε. Και ήταν τόσες οι προσφορές που λάμβανε από αυτά, ώστε έτρεφε μ᾽ αυτές οικογένειες και όλοι οι πένητες κατέφευγαν σ᾽ αυτόν. Δηλαδή, τηρούσε και υπερέβαινε ακόμη την εντολή του Τετάρτου Αποστολικού Κανόνα που ερμηνεύσαμε: Διένεμε στους αδελφούς κληρικούς και στους πένητες αδελφούς όλα τα προσφερόμενα σ’ αυτόν. Ας έχουμε την αγία Του ευχή.
Με πολλές ευχές,
† Ο Μητροπολίτης Γόρτυνος και Μεγαλοπόλεως Ιερεμίας
Η/Υ ΠΗΓΗ:
Ακτίνες.blogspot.gr: 11 Οκτωβρίου 2014.
Παράβαλε και:
Ο πρώτος Αποστολικός Κανόνας. Χειροτονία Επισκόπου – Μητροπ. Γόρτυνος Ιερεμίου.
Ο Δεύτερος Αποστολικός Κανόνας. Η χειροτονία όλων των κληρικών από τον Επίσκοπο – Μητροπ. Γόρτυνος Ιερεμίου.
Ο Τρίτος Αποστολικός Κανόνας. «Τι να προσφέρουμε στο Ιερό Θυσιαστήριο» – Μητροπ. Γόρτυνος Ιερεμίου.
Ο Ε’ Αποστολικός Κανόνας. Όχι στην υποχρεωτική αγαμία των ιερωμένων – Μητροπ. Γόρτυνος Ιερεμίου.
Ο ΣΤ. – ο έκτος Αποστολικός Κανόνας. Οι ιερωμένοι να μην έχουν κοσμικές φροντίδες – Μητροπ. Γόρτυνος Ιερεμίου.
Ο Εβδομοσ Αποστολικός Κανόνας. Για την Εορτή του Πασχα – Μητροπ. Γόρτυνος Ιερεμίου.
