Πρέπει να υπερασπιζόμαστε ο ένας τον άλλο, γιατί είμαστε αδέρφια –ιδιαίτερα όσοι έχουμε την ίδια πίστη. Υπάρχει ένα τέτοιο παράδειγμα στην ιστορία. Όταν κάποτε πήγε μια επίσημη αντιπροσωπεία αξιωματούχων από την Κωνσταντινούπολη στους Σαρακηνούς για να διαπραγματευτούν την ειρήνη, οι Σαρακηνοί ισχυρίστηκαν ότι οι Χριστιανοί δεν υπακούν στην εντολή του Θεού. Είπαν, «Γιατί εσείς οι Χριστιανοί παρακούτε την εντολή του Χριστού ν’ αγαπάτε τους εχθρούς σας, και αντ’ αυτού μας διώκετε και μας σκοτώνετε»;
Μέλος εκείνης της αντιπροσωπείας ήταν και κάποιος Κύριλλος. Αυτός απάντησε στους Σαρακηνούς: «Αν σε ένα συγκεκριμένο νόμο, υπάρχουν δύο εντολές που πρέπει να εκπληρωθούν, ποιος άνθρωπος είναι πιο δίκαιος, αυτός που εκπληρώνει και τις δύο ή εκείνος που εκπληρώνει μονάχα τη μία;», οι Σαρακηνοί απάντησαν: «Αυτός που εκπληρώνει και τις δύο φυσικά». Τότε ο Κύριλλος είπε: «Ω; μεμονωμένα άτομα συγχωρούμε τους εχθρούς μας, αλλά ως κοινότητα θυσιάζουμε τη ζωή μας ο ένας για τον άλλο. Διότι ο Κύριος είπε ότι δεν υπάρχει μεγαλύτερη αγάπη από το να θυσιάζει κανείς τη ζωή του για τον πλησίον. Ως κοινότητα προστατεύουμε ο ένας τον άλλο και θυσιάζουμε τη ζωή μας ο ένας για τον άλλο. Εσείς όχι μόνο έχετε ως στόχο να μας υποδουλώσετε, αλλά εποφθαλμιάτε και την πνευματική μας ελευθερία. Αυτός είναι ο λόγος που υπερασπιζόμαστε τον εαυτό μας. Αυτό συνιστά δίκαιο αγώνα».
Κι έπειτα, υπάρχει επίσης και το παράδειγμα του Αγίου Ιωαννίκιου του Μεγάλου. Ήταν στρατιώτης για 20 χρόνια. Ήταν αξιοθαύμαστος –όποτε έδινε μάχη, νικούσε. Ουδέποτε νικήθηκε. Ποτέ δεν σκέφτηκε τη ζωή του, αλά πάντοτε την έθετε σε κίνδυνο για τους άλλους. Και ο Κύριος τον διατήρησε. Αργότερα, όταν έγινε μοναχός, ήταν ένας σπουδαίος άγιος και θαυματουργός. Υπήρχαν πολλοί τέτοιοι άγιοι πολεμιστές. Ο προφητάναξ Δαυίδ λέει: «Μακάριοι ων αφέθησαν αι ανομίαι και ων απεκαλύφθησαν αι αμαρτίαι» (Ψαλμ. 31,1). Η αρετή ποτέ δεν ενεργεί για το ίδιον όφελος, αλλά για το όφελος των πλησίον.
Όποιο έργο κάνουμε εδώ στη γη είναι έργο Θεού. Ωστόσο, δουλεύουμε συνήθως με επιφύλαξη, δίχως ειλικρίνεια. Όχι μόνο ο Θεός δεν μπορεί να το ανεχτεί αυτό, αλλά ούτε και ο άνθρωπος. Όμως εμείς γνωρίζουμε ότι το σύμπαν ανήκει στο Θεό, ότι η γη είναι πλανήτης του Θεού και ότι καθετί ανήκει στο Θεό, ανεξάρτητα από το είδος της δουλείας που κάνουμε.
Ανεξάρτητα από το εάν ένα πρόσωπο είναι καλό ή όχι, ευλαβές ή όχι, δοσμένο στην εργασία του ή όχι, θα δώσει λόγο για τη δουλειά του. Δεν πρέπει να πολυστοχαζόμαστε για το ποιος είναι προϊστάμενός μας, ή ποιος είναι αφεντικό μας. Αυτό που πρέπει να έχουμε ήδη κατά νου είναι ότι κάθε τύπος δουλειάς πάνω στη γη και σ’ ολόκληρο το σύμπαν είναι έργο του Θεού, και γι’ αυτό θα πρέπει να εκτελείται με την καρδιά μας, ανεπιφύλακτα. Όταν πράττουμε έτσι, μπορούμε να απελευθερώνουμε τον εαυτό μας από την εσωτερική μας αντίσταση. Έτσι, κάθε μας πράξη θα βοηθά τον πλησίον μας, ξεκινώντας από την οικογένειά μας, όπου κι αν είμαστε. Κατά συνέπεια, πρέπει πάντοτε να είμαστε ειλικρινείς. Έτσι θα ακτινοβολούμε ειρήνη, ησυχία και αγάπη, και θα δεχόμαστε επίσης αγάπη ω; ανταπόδοση. Με τις σκέψεις μας είτε προσελκύουμε είτε απωθούμε τους εχθρούς, τους φίλους, τους συγγενείς και τους γείτονες. Οι άνθρωποι όμως συνήθως δεν δίνουν βάρος σ’ αυτήν την αλήθεια και γι’ αυτό ταλαιπωρούνται.
Η αυστηρότητα προς τους πλησίον μας είναι επικίνδυνη. Ο αυστηρός άνθρωπος μπορεί να προοδεύσει μέχρις ενός σημείου, και παραμένει απλά στο επίπεδο της φυσικής εγκράτειας. Πρέπει κανείς να είναι ευγενής, πράος και φιλεύσπλαχνος στις σχέσεις του με τους ανθρώπους. […] Τα σχέδια και τα συμφέροντα μας μπαίνουν ενίοτε εμπόδιο στη ζωή μας. Κάνουμε όλα αυτά τα σχέδια, πιστεύοντας ότι δεν πρόκειται ποτέ να επιτύχουμε σε οτιδήποτε, παρεκτός κι αν προγραμματίσουμε τα πάντα διεξοδικά. Και όντως, πρέπει να προσπαθούμε να κάνουμε τα πάντα καταπώς μας υπαγορεύει η συνείδησή μας, αλλά δεν πρέπει να κάνουμε κάτι βιαστικά. Πάνω στη βιασύνη είναι που μας παγιδεύει ο εχθρός. Στη βιασύνη πάνω δεν μπορούμε να συνειδητοποιήσουμε αν είπαμε κάτι προσβλητικό για τον συνάνθρωπό μας ή αν τον αγνοήσαμε, διότι δεν έχουμε επαρκή χρόνο για να τον λογαριάσουμε – είμαστε πολύ απασχολημένοι με τα σχέδια που έχουμε στο μυαλό μας. Κατ’ αυτόν τον τρόπο είναι εύκολο να αμαρτήσουμε εις βάρος του πλησίον μας. Και όταν αμαρτάνουμε εις βάρος του πλησίον μας, αμαρτάνουμε στην ουσία κατενώπιον του Θεού, διότι ο Θεός είναι παντού. Ενοικεί στην ψυχή όλων και του καθενός ξεχωριστά. Η σχέση μας με τους συνανθρώπους μας καθορίζει την σχέση μας με το Θεό.
Φαίνεται πως δεν κατανοούμε ένα πράγμα: δεν είναι καλό να ανταποδίδουμε την αγάπη σε όσους μας αγαπούν, αλλά συνάμα να μισούμε όσους μας μισούν. Αν έτσι πράττουμε, δεν είμαστε σε σωστό δρόμο. Είμαστε υοί φωτός και αγάπης, υοί Θεού, δικά του παιδιά. Ως τέτοιοι, πρέπει να διαθέτουμε τις δικές Του ιδιότητες, τη δική Του ποιότητα – αγάπη, ειρήνη και αγαθοσύνη προς όλους.
Κάθε είδους δουλειά είναι δουλειά Θεού. Κάθε έργο μας θα πρέπει να γίνεται με την καρδιά μας, διότι δεν κοπιάζουμε για τους ανθρώπους, αλά για το Θεό. Ο Θεός είναι πανταχού παρών. Ολόκληρος ο πλανήτης του ανήκει, ολόκληρο το σύμπαν είναι δικό του. Ανεξάρτητα από το ποιος είναι το αφεντικό σου, ανεξάρτητα από το αν είναι καλός άνθρωπος, που διευθύνει καλά την εταιρεία του ή όχι, πρέπει να κάνουμε τη δουλειά μας για το Θεό. Όταν όμως δεν εργαζόμαστε για το Θεό, λέμε πράγματα όπως, «Δεν θέλω να δουλεύω για κείνον, είναι ένας τεμπέλης τιποτένιος, που κάθεται όλη μέρα κι ωστόσο πληρώνεται περισσότερο απ’ ότι εγώ. Αυτό είναι σημάδι του ότι δεν εκτελούμε το έργο μας με την καρδιά μας. Ο Κύριος λέει, «Επειδή δεν είσαι ούτε κρύος ούτε ζεστός αλλά χλιαρός, γι’ αυτό θα σε ξεράσω από το στόμα μου» (Απόκ. 3, 16). Πρέπει να είμαστε είτε ζεστοί είτε ψυχροί. […]
Όταν βρισκόμαστε ανάμεσα σε μεγάλο αριθμό ατόμων (στη δουλειά μας ας πούμε) οι άνθρωποι εκεί συχνά μαλώνουν. Ιδιαίτερα όταν μιλάμε για μεγάλες συναντήσεις. Είναι πάντοτε καλύτερο να παραμένει κανείς σιωπηλός σε τέτοιες μεγάλες συγκεντρώσεις. Ας αφήσουμε τους άλλους να παρουσιάσουν τις προτάσεις τους. Εμείς πρέπει να μείνουμε σιωπηλοί. Αν πρέπει οπωσδήποτε να πεις κάτι, πες το κατά τρόπο που να μην προσβάλλει την αξιοπρέπεια κανενός. Είναι καλύτερο να μην εμπλακείς. Κοίτα τη δουλειά σου και προσπάθησε να μείνεις γαλήνιος.
Συχνά θέλω να υπερασπιστώ το δίκαιο, αλλά κάθε φορά μοιάζει πως καταλήγω να είμαι αδικημένος… Μπορούμε να υπερασπιστούμε το δίκαιο, αλλά θα αποδοθεί άραγε δικαιοσύνη; Ο Κύριος ξέρει γιατί επέτρεψε την αδικία. Δεν πρόκειται να αποτρέψουμε την αδικία με τα λόγια μας. Με τα λόγια μπορούμε μόνο να προσβάλλουμε κάποιον και να τον κάνουμε να πληγώσει το τρίτο πρόσωπο ακόμα περισσότερο. Νομίζουμε ότι υπερασπιζόμαστε κάποιον, αλλά στην πραγματικότητα το μόνο που καταφέρνουμε είναι να κάνουμε τα πράγματα χειρότερα. Ο άνθρωπος που είναι υπό την επήρεια των πνευμάτων του κακού, τροφοδοτεί και αναπαράγει το κακό. Υπάρχει περίπτωση να το αποτρέψουμε αυτό με τα λόγια μας; Μάλλον το αντίθετο. Ακόμα κι αν λέμε κάτι στην προσπάθειά μας να υπερασπιστούμε κάποιον από την αδικία, δεν προσφέρουμε κατ’ ουσίαν καμία βοήθεια σ’ αυτό το πρόσωπο. Το καλύτερο που μπορούμε να κάνουμε είναι να στραφούμε προς Εκείνον, τον Ένα μόνο που είναι η πηγή της δικαιοσύνης.
Κάποτε, σε κάποια συγκέντρωση χριστιανών, όπου υπήρχαν εκπρόσωποι πολλών επιμέρους ομάδων, ήταν παρών και ένας Κινέζος που συμμετείχε σε μία από τις συναντήσεις. Κάθε εκπρόσωπος παρουσίαζε τις θέσεις και τις αντιλήψεις του, αλλά ο Κινέζος καθόταν απλώς σε μια γωνιά, χωρίς να λέει κουβέντα.
Όταν η συνάντηση τελείωσε, τον ρώτησαν: «Γιατί δεν μας παρουσίασες κάποια πρότασή σου ή κάποιο επιχείρημα υπέρ ή κατά κάποιας από τις προτάσεις των άλλων; Γιατί δεν είπες έστω κάτι;» Κι εκείνος απάντησε: «Όλη την ώρα προσευχόμουν στο Θεό. Του ζητούσα να λύσει Εκείνος το πρόβλημα με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Προσευχόμουν να καταλήξουμε σε μια απόφαση, μια απόφαση επωφελή για όλους». Να πως πρέπει κανείς να υπερασπίζεται τη δικαιοσύνη. Όχι με λόγια – το μόνο που κάνουν τα λόγια είναι να ερεθίζουν κάποιον και να τον κάνουν ακόμα πιο επιθετικό προς τους άλλους. Πρέπει να στρεφόμαστε προς τον Παντοδύναμο, προς εκείνον που είναι Κύριος της διάνοιας και της καρδιάς μας, και όλα θα τακτοποιούνται.
Από το βιβλίο «Οι λογισμοί καθορίζουν τη ζωή μας», Εκδόσεις Εν Πλω.
Δημοσιεύτηκε στο περιοδικό «Πειραϊκή Εκκλησία», Τεύχος 273, Σεπτέμβριος 2015
Η/Υ επιμέλεια Νεκταρίας Κυριακούλη.
