Ακούστε το επόμενο κείμενο, όπως αυτό «δημοσιεύθηκε» στο 179-ο τεύχος (Σεπτεμβρίου – Οκτωβρίου του 2019) του ηχητικού περιοδικού μας, Ορθόδοξη Πορεία.
«Είμαι, επειδή είμαστε» – π. Δημητρίου Μπόκου.mp3
Στην καρδιά της Αφρικής ένας ευρωπαίος ανθρωπολόγος διεξάγει έρευνες και επισκέπτεται μία φυλή. Το βιοτικό της επίπεδο είναι χαμηλό. Οι άνθρωποι αγωνίζονται απλώς για επιβίωση. Ο ανθρωπολόγος συγκεντρώνει μια ομάδα παιδιών και οργανώνει ένα πρόχειρο αγώνισμα. Έναν μικρό αγώνα δρόμου. Έχει βάλει στη ρίζα ενός δέντρου ένα μεγάλο πανέρι γεμάτο ώριμα φρούτα, ορίζει την απόσταση και λέει στα παιδιά να τρέξουν. Ο πρώτος θα πάρει για βραβείο το πανέρι με τα φρούτα.
Μα τότε έγινε κάτι που δεν το περίμενε. Με το σύνθημα εκκίνησης τα παιδιά ένωσαν τα χέρια τους και έτρεξαν όλα μαζί μέχρι το τέλος της διαδρομής. Έτσι, αφού κέρδισαν όλα, κάθισαν και απόλαυσαν το έπαθλο όλα μαζί. Ο ανθρωπολόγος τα ρώτησε γιατί ενήργησαν έτσι, αφού μπορούσε να κερδίσει ένας και να έχει όλο το καλάθι δικό του. Και τα παιδιά τότε απάντησαν στη γλώσσα τους: “Ubuntu”, κάτι που μπορεί να εξηγηθεί κάπως έτσι: «Εγώ είμαι, επειδή εμείς είμαστε».
Με άλλα λόγια του είπαν: Πως γίνεται να είναι ένας από μας ευτυχισμένος, όταν όλοι οι υπόλοιποι είναι στενοχωρημένοι; Μπορεί να τρώει κάποιος με απόλαυση και να χορταίνει, όταν οι άλλοι τον κοιτάζουν πεινασμένοι;
Η κουλτούρα μιας υποανάπτυκτης αφρικανικής φυλής μήπως θυμίζει μια θαυμάσια φιλοσοφία από τη δική μας ελληνική και χριστιανική παράδοση;
Οι αρχαίοι μας πρόγονοι, με πρωταγωνιστές τον Σωκράτη, τον Πλάτωνα, τον Σοφοκλή, τον Αριστοτέλη, τον Θουκυδίδη κ. α., είχαν δώσει ιδιαίτερη βαρύτητα στην προκοπή και ευδαιμονία του συνόλου, της κοινωνίας, της πατρίδας. Μια πόλη ωφελεί τα άτομα περισσότερο, όταν ακμάζει στο σύνολό της, παρά όταν ευτυχεί ο καθένας ατομικά, ενώ η πόλη δυστυχεί. Η συλλογική ευδαιμονία διαχέεται και στα επιμέρους άτομα. Σε μια πόλη που ευημερεί, ένας φτωχός έχει πολύ περισσότερες δυνατότητες να αντιμετωπίσει ικανοποιητικά τη δυσπραγία του. Αν όμως ευημερούν μερικοί μόνο πολίτες, ενώ η πόλη βυθίζεται σε παρακμή και δυστυχία, αργά η γρήγορα θα συμπαρασυρθούν όλοι στην καταστροφή.
Και όπως πολύ όμορφα το λέει ο Μακρυγιάννης, αν η πατρίδα μου είναι καλά, δέχομαι να μου βγάλει κάποιος και τα δυό μου μάτια, γιατί τότε η πατρίδα μου μπορεί και «με θρέφει. Αν η πατρίδα μου είναι αχαμνά, δέκα μάτια να ’χω, στραβός θα να είμαι». Πως να ευτυχήσει ο ένας, όταν οι πολλοί δυστυχούν;
Σήμερα όμως έχουμε σταματήσει να κατανοούμε το αυτονόητο. Αναπτύσσοντας όλο και περισσότερο τα ατομιστικά μας ένστικτα, καταργούμε σιγά-σιγά κάθε ευαισθησία για τον συνάνθρωπο. Δεν σκεπτόμαστε πως θα ήταν, αν μας έλειπε εντελώς ο συνάνθρωπος. Αν βρισκόμασταν στην απόλυτη μόνωση. Τότε θα βλέπαμε ότι η ζωή μας, χωρίς τη συντροφιά του συνανθρώπου, θα ήταν μια κόλαση. Ο απόλυτος εγκλεισμός στον εαυτό μας θα επιφέρει και τη δική μας κατάργηση. Γιατί ο άνθρωπος που δεν βλέπει προς το πρόσωπο του άλλου, παύει να είναι άνθρωπος. Έχει χάσει ένα μέρος από τα γνωρίσματα του ανθρώπου. Όσο παραμένει άτομο, μόνος, αποκλεισμένος από την κοινωνία του άλλου, είναι πάντα κάτι λιγότερο από άνθρωπος. Μόνο σε σχέση με τον συνάνθρωπο πραγματοποιείται η πρόοδός του, η ανέλιξή του στη βαθμίδα του ανθρώπου, του αληθινού ανθρώπου που από άτομο γίνεται πρόσωπο, δηλαδή ον που σχετίζεται, κοινωνεί εν αγάπη με τον αδελφό του.
Η αγαπητική αυτή κοινωνία είναι το όραμα που κατάφερε να αγγίξει προσωρινά η Εκκλησία στα πρώτα της βήματα. Οι πρώτοι πιστοί είχαν μία καρδιά και μία ψυχή. Δεν υπήρχε κανένας που να λέει, ότι κάτι από τα υπάρχοντά του ήταν δικό του, γιατί όλα τα είχαν κοινά. Είχαν μεγάλη χάρη του Θεού επάνω τους και συνδέονταν με βαθειά αγάπη. Δεν υπήρχε ανάμεσά τους κανένας φτωχός. Γιατί όσοι είχαν χωράφια ή σπίτια, τα πωλούσαν και ακουμπούσαν το αντίτιμο στα πόδια των αποστόλων. Τα χρήματα αυτά εν συνεχεία διαμοιράζονταν στον καθένα, ανάλογα με την ανάγκη που είχε (Πραξ. 4, 32-35).
Μα γρήγορα εμφιλοχώρησε ανάμεσά τους η ανθρώπινη αδυναμία. Ήδη ο απόστολος Παύλος κατηγορεί τους Κορινθίους, ότι δεν τρώγουν στα κοινά δείπνα της αγάπης με το πνεύμα που συνέστησε ο Χριστός. Ο καθένας φέρνει και τρώει το δικό του φαγητό, χωρίς να περιμένει τους άλλους, με αποτέλεσμα άλλος να πεινάει και άλλος να μεθύει. Έτσι όμως περιφρονείται η Εκκλησία του Θεού και καταντροπιάζονται εκείνοι που δεν έχουν (Α Κορ. 11, 20-22).
Ο άνθρωπος εν αγάπη έχει άμεση αναφορά στο πρόσωπο του Χριστού. Ο Χριστός σαρκώνεται γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο. Για να είναι πρότυπο, υπογραμμός, ο πρώτος αληθινός άνθρωπος. «Ο Λόγος σαρξ εγένετο και εσκήνωσεν εν ημίν» (Ιω. 1, 14), κινούμενος αποκλειστικά από αγάπη. Ο άνθρωπος που είναι σε κοινωνία αγάπης, οικειοποιείται, μορφώνει μέσα του, αυτό ακριβώς το πρόσωπο του Χριστού.
Η φροντίδα των άλλων και όχι του εαυτού μας θα είναι πάντα το μεγάλο ζητούμενο για τους Χριστιανούς. Εκεί δίνει ο καθένας τις εξετάσεις του. Και η αξία του καθενός μας στα μάτια του Θεού εξαρτάται πάντα από την αξία που δίνουμε εμείς στους άλλους. Εγώ θα είμαι κάτι για τον Θεό, όταν, στο μέτρο που μου αναλογεί, φροντίζω να είμαστε καλά όλοι οι άνθρωποι. Και αν οι πολλοί δεν έχουν να ζήσουν ανθρώπινα, δεν θα μπορέσει να ζήσει ούτε ο ένας, όπως πολύ σωστά μας διδάσκουν οι σοφοί πρόγονοί μας και μας θυμίζουν τα αφρικανόπουλα. Ένας για όλους λοιπόν και όλοι για έναν.
Ας δείξουμε ότι μπορούμε κι εμείς να το αντιληφθούμε αυτό και να το πράξουμε.
Σαρανταήμερο 2015
Α ν τ ι υ λ η
Ι. Ναός Αγ. Βασιλείου, 481 00 Πρέβεζα
Τηλ. 26820-25861/23075/6980 898 504
e-mail: antiyli.gr@gmail.com
Διαδίδω τὴν «Ἀ ν τ ι ύ λ η»
Ἐ¬κτυ¬πώνω/προ¬ω¬θῶ σὲ φι¬λι¬κά μου e-mails
