Αν θέλαμε να το μάθομε, θα έπρεπε να ρωτήσουμε τον ίδιο τον Χριστό.
«Κύριε, την ημέρα της γεννήσεώς σου τι μήνυμα ήθελες να μας πεις»;
Βέβαια, ο Χριστός αυτή την ημέρα «έκανε το μωρό». Και δεν μιλούσε μιλιά, δεν είπε απολύτως τίποτε. Λέμε ότι έκανε το μωρό, γιατί ο Υιός και Λόγος του Θεού, δεν υπήρξε ποτέ «μωρό» δηλαδή ανόητο πλάσμα. Αλλά ήταν και τότε ο πάνσοφος και παντοδύναμος Θεός, ο Κυβερνήτης όλου του κόσμου.
Ομως κατά το ανθρώπινο ήθελε να είναι ένα μωρό παιδάκι στην αγκαλιά της μητέρας του. Εδιδε το παράδειγμα της σιωπής, της ταπεινώσεως, της υπομονής, της αναμονής και πολλών άλλων αρετών, αρκεί να έχουμε νου, διάθεση και δύναμη να φιλοσοφήσουμε στο γεγονός της γεννήσεώς του μέσα στο σταύλο και να καταλάβομε το μεγάλο του μήνυμα.
Σήμερα, δεν θα ψάξομε για το μυστικό νόημα της σιωπής του Χριστού, αλλά θα αναζητήσομε το μήνυμα της εορτής, στις φωνές που ακούστηκαν εκείνη την νύχτα.
Όχι στις άγριες φωνές του Ηρώδη, των Γραμματέων και Φαρισαίων, αλλά στις φωνές των αγγέλων. Οι φωνές των αγγέλων είναι και πρέπει να είναι γλυκιές.
Εμείς τα Χριστούγεννα έχομε πάντοτε διάθεση να ακούσομε γλυκιές ευχές και να φάμε γλυκά. Είναι όμως προτιμότερο, να ακούσομε το γλυκό μήνυμα των Χριστουγέννων, παρμένο από τα λόγια των αγίων αγγέλων.
Μόλις ο Χριστός γεννιόταν, στην ύπαιθρο της Βηθλεέμ ήταν μερικοί τσοπάνηδες, οι οποίοι «εφύλασσον φυλακάς της νυκτός αγραυλούντες». Ζούσαν στο ύπαιθρο δηλαδή και εκ περιτροπής αγρυπνούσαν, για να φυλάνε τα πρόβατά τους από τους λύκους. Όχι μόνο από αγρίους λύκους, αλλά και από τους νοητούς λύκους. Δηλαδή τους ληστές.
Ήταν βαθειά νύκτα• παγωμένη. Μα ξαφνικά μέσα στη σιγαλιά έλλαμψε ο τόπος. Και φάνησαν δίπλα τους άγγελοι. Τους είπε ένας άγγελος: «ιδού ευαγγελίζομαι ημίν χαράν μεγάλην ότι ετέχθη ημίν σήμερον Σωτήρ». Να το μεγάλο μήνυμα της εορτής. Αγγελος Κυρίου από τον ουρανό μιλάει εξ ονόματος του Πατέρα του επουρανίου και κατ’ εντολήν του, για να περιγράψει το έργο και την αποστολή εκείνου που ήταν πραγματικό βρέφος και νήπιο, μα όχι και «μωρό».
« Ιδού ευαγγελίζομαι ημίν χαράν μεγάλην, ότι ετέχθη ημίν σήμερον Σωτήρ». Μερικοί ακούγοντας τα λόγια αυτά, βγάζουν το συμπέρασμα, ότι το μήνυμα της εορτής είναι ότι ο Χριστός έφερε μεγάλη χαρά και πρέπει από εδώ και πέρα να έχομε γεμίσει όλοι με χαρά. Και η ζωή μας να είναι ένας Ειρηνικός ωκεανός χαράς. Αλλά ο άγγελος δεν είπε: «σας φέρνω το μήνυμα ότι απ’ εδώ και πέρα θα κολυμπάτε στη χαρά». Είπε: «σας φέρνω το χαρμόσυνο μήνυμα ότι «ετέχθη ημίν σήμερον Σωτήρ»».
Η χαρά είναι ότι γεννήθηκε ο Σωτήρας. Οχι ότι απ’ εδώ και πέρα τελεία και παύλα, έξω η στενοχώρια, έξω οι πίκρες, έξω τα φαρμάκια και… μόνο χαρά.
Να το προσέξωμε ιδιαίτερα, γιατί εμείς οι άνθρωποι, με το δίκιο μας, μέσα στις πολλές πίκρες της ζωής, που είναι όπως λένε φιλόσοφοι, ψυχολόγοι και κοινωνιολόγοι από την αρχαία εποχή μία κοιλάδα θλίψεων, λαχταράμε την χαρά. Θέλομε να γεμίσει η ζωή μας χαρά, όπως όμως την καταλαβαίνομε. Γι’ αυτό ξεχνάμε τι νόημα είχε το μήνυμα του αγγέλου «Ευαγγελίζομαι ημίν χαράν μεγάλην». Και λοιπόν, δώστου ευχές. «Χαρούμενα Χριστούγεννα, Χαρούμενα Χριστούγεννα».
Μα αν ο Χριστός γεννήθηκε για να μας σώσει, γιατί δεν ευχόμαστε: «καλή ψυχή, καλό παράδεισο, καλή σωτηρία; Να πραγματοποιηθεί και για μας το έργο του Χριστού, η ενανθρώπιση του»;
Ας μιλήσουμε λίγο για την χαρά όπως την βλέπομε εμείς. Όχι όπως μας την είπε ο άγγελος. Για φαντασθήτε να τον είχαμε σήμερα απέναντί μας τον άγγελο, που είπε το χαρμόσυνο μήνυμα στους ποιμένες. Τι θα του λέγαμε;
– Ελα εδώ άγγελέ μου. Που την είδες την χαρά. Ποιά χαρά μας έφερες; Η ζωή μας είναι γεμάτη δοκιμασίες και θλίψεις.
Τι θα μας έλεγε ο άγγελος;
-Ναι! Ευαγγελίζομαι υμίν χαράν μεγάλην. Οχι απλώς κάποια χαρά… Διότι, «ετέχθη υμίν σήμερον Σωτήρ». Η χαρά δεν θα προέλθει από άλλον. Θα έλθει από τον Σωτήρα. Αν τοποθετηθήτε σωστά απέναντί του, οι θλίψεις και οι δοκιμασίες θα μεταβληθούν σε χαρά.
Γιατί;
Λέει η Γραφή: «Κεκράξεται προς με και επακούσομαι αυτού». «Μετ’ αυτού ειμί εν θλίψει• εξελούμαι αυτόν και δοξάσω αυτόν».
Ποιός είναι αυτός που γεννήθηκε; Ο παντοκράτωρ και παντοδύναμος Θεός. Επαψε μήπως να είναι παντοκράτωρ και παντοδύναμος; Όχι. Φώναξέ του λοιπόν και θα σε ακούσει. Μας είπε: Όταν είσαι στενοχωρημένος, εγώ θα είμαι δίπλα σου. Αλλά να ρωτήσουμε:
-Όσο στενοχωρημέ¬νος και αν είσαι, νομίζεις ότι έχεις την ίδια την πίκρα, που είχε ο Χριστός στη Γεθσημανή; Τότε που έτρεχε ο ιδρώτας του ως θρόμβοι αίματος από την αγωνία;
• Και αν μέσα στην πίκρα σου έβλεπες τον Χριστό δίπλα σου, τι θα έλεγες;
• Αν είχες την χαρά να τον αισθανθείς δίπλα σου, θα έμενε ίχνος λύπης στην ψυχή σου;
Ποιός φταίει, όταν μερικές φορές που είμαστε στενοχωρημένοι, κλειδώνουμε το στόμα, βάζομε το κεφάλι ανάμεσα στα γόνατα και ξεχνάμε να μιλήσουμε στο Θεό;
Ποιός θα δει τον Χριστό και δεν θα γεμίσει ειρήνη, γαλήνη, χαρά; Άμα έρθει ο Χριστός κοντά μας, τι έχομε να φοβηθούμε;
Την αγία Παρασκευή την έβαλαν σ’ ένα καζάνι πίσσα που έβραζε. Και με το Χριστό κοντά της, η πίσσα έγινε δροσερό νεράκι. Γιατί ολιγοπιστούμε; Μήπως ο Χριστός τότε ήταν δυνατός, ενώ σήμερα είναι αδύνατος; «Ο Χριστός χθες και σήμερον ο αυτός και εις τους αιώνας». Αν λοιπόν έχεις πίκρες και θλίψεις, αυτό είναι φυσικώτατο. Μπορείς να ζεις στην κοιλάδα των θλίψεων και να μην τις δοκιμάσεις; Παρακάλεσε τον Κύριο και θα σου δώσει τουλάχιστο την εσωτερική χαρά που χρειάζεται, για να έχεις ειρήνη. Δεν είναι ανάγκη να χορέψεις. Είναι αρκετό να φύγει η θλίψη και να ηρεμήσεις.
Χαρά μεγάλη μας ευαγγελίζεσαι άγιε άγγελε; Μα εγώ θυμάμαι τις αμαρτίες μου και πονάω! Βέβαια, τη σημερινή εποχή, λίγοι είναι εκείνοι που θυμούνται τις αμαρτίες τους, αλλά τέλος πάντων… Η αλήθεια είναι, ότι δεν σκεπτόμαστε το βάρος της αμαρτίας. Να η μεγάλη μας τραγωδία. Αν τις σκεπτόμαστε, θα ξέραμε ότι είναι «τείχος αντιδέρον μεταξύ του Θεού και ημών». Τι σημαίνει «αντιδέρον»; Αλλού ο Θεός• αλλού εμείς.
Τώρα δεν καταλαβαίνομε τι σημαίνει να είσαι μακρυά από τον Θεό. Για περίμενε λιγάκι να κλείσει το φύλλο της ζωής, να φύγεις από την περίοδο των αγώνων και να πας στην περίοδο των στεφάνων ή των τιμωριών. Να βρεθείς εκεί μόνος με τις αμαρτίες σου. Η αμαρτία είναι η χειρότερη πίκρα και θλίψη. Αν το συνειδητοποιούσαμε, θα θε¬λαμε να τις πετάξομε από πάνω μας, για να γλυκάνει η ψυχή μας. Η αγία Μαρία η Αιγυπτία τις έβγαλε από πάνω της και γέμισε χαρά. Και τόσοι άλλοι άνθρωποι τις έβγαλαν. Πως; Με το αίμα του Χριστού!
« Ιδού ευαγγελίζομαι υμίν χαράν μεγάλην ότι ετέχθη υμίν σήμερον Σωτήρ». Εκείνος που θα σας καθαρίσει από το βάρος της αμαρτίας.
Σ’ αυτή τη ζωή έχομε την δυνατότητα να γίνομε άγγελοι ή να αποκτηνωθούμε. Πολύ τολμηρή διάκριση. Μα δεν υπάρχει άλλη επιλογή.
Την χαρά που ζητάς, την θέλεις για το σώμα; Ψάχνεις για χάρα σωματική; Με την ηδονή, την διασκέδαση, την καλοπέραση; Ή ενδιαφέρεσαι να αποκτήσεις την χαρά της ψυχής; Με την αγάπη, την καλωσύνη, την πνευματική προκοπή, την ευαρέστηση του Θεού; Στην πρώτη περίπτωση, το καταλαβαίνεις που φτάνεις. Στη δεύτερη γίνεσαι άγγελος. Τουλάχιστον, έστω και αν δεν είμαστε άγγελοι, να ξέρομε ότι η άλλη κατάσταση, είναι παρά φύσιν κατάσταση. Από την οποία πρέπει σιγά-σιγά να ελευθερωθούμε για να γίνομε με την χάρη του Χριστού, με το έλεός του, με την δύναμή του άγγελοι. Γι’ αυτό λέμε στις ευχές: «συγγνώμην και άφεσιν των αμαρτιών και των πλημμελημάτων ημών, παρά του Κυρίου αιτησώμεθα».
Ερώτημα: Αν δεν γινόμαστε άγγελοι αλλά δούλοι της αμαρτίας ποιός φταίει; Μήπως ο Χριστός;
Ας συνεχίσομε. «Εξαίφνης συν τω αγγέλω εγένετο πλήθος στρατιάς ουρανίου». Πρώτα ήταν ένας η δύο άγγελοι, αλλά ξαφνικά «εγένετο συν τω αγγέλω πλήθος στρατιάς ουρανίου». Κατέβηκαν χιλιάδες άγγελοι από τον ουρανό, ορατοί στους ποιμένες, οι οποίοι άρχισαν όλοι μαζί, να ψάλλουν το «δόξα εν υψίστοις Θεώ και επί γης ειρήνη, εν ανθρώποις ευδοκία». Τον ωραιότερο ύμνο της Εκκλησίας μας. Δεν υπάρχει ημέρα που να μην τον πούμε στις ακολουθίες τουλάχιστον δυό-τρεις φορές. Μα και ο καθένας μας πρέπει να τον λέει πολύ περισσότερες. «Δόξα εν υψίστοις Θεώ». Γιατί δοξάζομε τον Θεό; Απάντηση: Διότι «ούτε άγγελος, ούτε άνθρωπος, αλλ’ αυτός ο Κύριος έσωσεν ημάς». Δεν έστειλε τον υπηρέτη του ο Θεός να μας σώσει. Ήρθε αυτός ο ίδιος. Γι’ αυτό και λέμε: «υμνούμέν σε, ευλογούμέν σε, προσκυνούμέν σε, δοξολογούμέν σε, ευχαριστούμέν σοι δια την μεγάλην σου δόξαν». Ποιά είναι η μεγάλη δόξα του Θεού;
Ότι « Οπου επλεόνασεν η αμαρτία υπερεπερίσσευσεν η χάρις». Η αμαρτία μας ήταν «με το τσουβάλι», τείχος «αντιδέρον». Κανονικά, δεν έπρεπε με κανένα τρόπο να βρούμε επαφή με το Θεό. Μα ο Χριστός το παραμέρισε ολόκληρο το τσουβάλι, το βουνό. Ωκεανός η αμαρτία; Πέντε ωκεανοί η χάρη και η ευλογία του Χριστού. Να μην υπάρξει περίπτωση, που να μην μπορεί να σωθεί άνθρωπος, έστω και αν είναι αμαρτωλός σαν τον Βεελζεβούλ. Και ο Βεελζεβούλ θα σωνόταν, αρκεί να έλεγε: «ελέησέ με Θεέ μου, συγχώρησέ με, επικαλούμαι το όνομά σου το άγιον Κύριε Ιησού Χριστέ, που ήρθες να μας σώσεις». Ξέρετε τι φοβερό πράγμα είναι, να αρκεί να επικαλεστείς το όνομα του Χριστού και να σωθείς; Αυτή είναι η μεγάλη δόξα του Κυρίου. Η απέ¬ραντη φιλανθρωπία του. Δηλαδή, για να πας στον παράδεισο, αρκεί να σταθείς πέντε λεπτά μπροστά στον παπά, να πεις τις αμαρτίες σου, να απλώσει το πετραχηλάκι του και να σου διαβάσει τρεις λεξούλες. Να σου κάνει στο κεφάλι ένα Σταυρό και να σου πει: «Άντε. Μην τα ξαναθυμάσαι αυτά που μου
είπες. Συγχωρέθηκαν».
Και μετά να έχεις το δικαίωμα, να πας να φας «την Βασιλεία του Θεού». Γιατί η Θεία Κοινωνία είναι βασιλεία του Θεού. Θυμάστε το τροπάριο που λέμε την ημέρα της Αναστάσεως; «Βασιλείας τε Χριστού κοινωνήσωμεν». Οποιος βάζει στο στόμα του το τίμιο Σώμα και Αίμα του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού, την Βασιλεία του τρώει. Αλλά εμείς είμαστε τόσο καθυστερημένοι, εξ υπαιτιότητός μας, ώστε δεν ξέρομε τι θησαυρό έχομε στα χέρια μας.
Ας προχωρήσομε λίγο. «Δόξα εν υψίστοις Θεώ και επί γης ειρήνη». Εφερε ο Χριστός στη γη την ειρήνη. Τι σημαίνει ειρήνη;
Ένας ασκητής, λεγόταν Ιωάννης, ζούσε στην έρημο. Αυτός ο Ιωάννης, απόκτησε βαθειά ειρήνη και γαλήνη. Ήταν γεμάτος χαρά. Ποιός δεν την θε¬λει την ειρήνη και τη γαλήνη; Στενοχώριες δεν είχε. Αλλά μία μέρα του ήρθε ο σωτήριος λογισμός: «Μέχρι σήμερα, εμπιστεύομαι μόνο τον εαυτό μου. Και νομίζω ότι βαδίζω σωστά. Αυτό δεν είναι καλό. Ας ρωτήσω τον πνευματικό μου να αξιολογήσει εκείνος την πορεία μου». Πάει λοιπόν στον πνευματικό του, και του λέει:
-Χρόνια τώρα δεν έχω καμμία στενοχώρια, η ζωή μου είναι γεμάτη ειρήνη και χαρά. Τι λες, καλά βαδίζω;
Του λέει ο πνευματικός:
-Δεν πας καλά. Δεν είναι καλή κατάσταση αυτή που έχεις. Γύρισε στο κελλί σου και παρακάλεσε τον Θεό να σου στείλει πόλεμο, πειρασμούς, θλίψεις. Γιατί χωρίς πίκρες και στενοχώριες ο άνθρωπος μπροστά δεν πάει. Ούτε έρχεται η αληθινή χαρά του Χριστού μέσα στην καρδιά του.
Επιστρέφει ο ασκητής στο κελλί του, γονατίζει και παρακαλεί τον Θεό: «Θεέ μου κάνε αυτό που είπε ο πνευματικός μου». Και να, του έρχονται κάτι θλίψεις• κάτι στενοχώριες… Τρέχει στον πνευματικό:
-Πλάκωσαν περισσότερες θλίψεις απ’ όσες φανταζόμουνα. Μήπως Γέροντα είναι περισσότερες απ’ όσες ήθελες να μου πεις; Τι κάνω τώρα;
Του λέει ο πνευματικός:
-Τώρα να παρακαλείς το Θεό, να σου δίνει ταπείνωση, υπομονή και δύναμη. Και θα δεις την μεγαλωσύνη του Κυρίου. Θα γεμίσει η ζωή σου από κάθε καλό, από ευλογία και χάρη. Έτσι θα αποκτήσεις αληθινή ειρήνη και χαρά. Γιατί εκείνη που είχες προηγουμένως, χωρίς να περάσεις από θλίψεις και δοκιμασίες, δεν ήταν υγιής, χριστιανική χαρά.
Πως θα αποκτήσωμε την τελεία ειρήνη και την τελεία χαρά;
• «Δια του σταυρού». « Ιδού γαρ ήλθε δια του σταυρού χαρά εν όλω τω κόσμω».
• Και δια της ταπεινώσεως του Κυρίου μας Ιησού Χριστού, που ενώ ήταν ο άναρχος και τέλειος Θεός, «δι’ ημάς τους ανθρώπους και δια την ημετέ¬ραν σωτηρίαν», όχι για πράγματα αστεία, έγινε άνθρωπος και εγεννήθη στο σπήλαιο. Δεν πρέπει ποτέ να ξεχνάμε, ότι «σπήλαιο» σημαίνει έσχατο εξευτελισμό, κοπριά, βρώμα, ταλαιπωρία, κρύο. Όλα τα κακά. Οταν θε¬λουμε να εξευτελίσουμε έναν του λέμε: «γεννήθηκες σε σπίτι που δεν είχε πόρτα»; Το σπήλαιο είναι χειρότερο από σπίτι που δεν είχε πόρτα!
Τελειώνοντας ας θυμηθούμε τον ύμνο: «Χριστός γεννάται• δοξάσατε». Γιατί μας έφερε όλα τα καλά.
«Χριστός εξ ουρανών απαντήσατε». Να τρέξουμε στη εκκλησία να τον απαντήσουμε. Να τον χαιρετήσουμε. Να τον προσκυνήσουμε, σαν να είμαστε στο σπήλαιο.
Τι περισσότερο θέλομε να δούμε; Να πάμε μήπως να προσκυνήσουμε στο σπήλαιο της Βηθλεέμ; Προσκυνούμε κάτι περισσότερο, όταν μπαίνουμε στην Εκκλησία και γονατίζομε μπροστά στην Αγία Τράπεζα. Γιατί εκεί στέκει ο Χριστός. Μας ευλογεί και μας ακούει. Να παρακαλέσομε τον Κύριο: « Ανοιξε Χριστέ μου την διάνοιά μας, τα μάτια μας, να σε βλέπουμε και να σε καταλαβαίνουμε. Βοήθησέ μας με την χάρη σου, να καταλάβουμε το μυστήριο της ενανθρωπήσεώς σου, του ελέους σου, τη μεγάλη σου δόξα, τη μεγάλη σου φιλανθρωπία για μας». Με τέτοια αισθήματα, να γιορτάσουμε τα Αγια Χριστούγεννα, τη μεγάλη γιορτή της φιλανθρωπίας του Θεού.
Θα ευχηθούμε βέβαια «χαρούμενα Χριστούγεννα»… Αλλά όχι «χαζοχαρούμενα». Ας φάμε και κανένα γλυκό, ας πούμε και γλυκά λόγια. Αλλά πρώτα απ’ όλα να φροντίσομε η γλύκα της πίστης και της χάριτος του Θεού, να κυριαρχήσει στις ψυχές μας. Και να κάνουμε ότι μπορούμε, για να κυριαρχήσει και σε άλλες ψυχές. Γιατί όπως οι άγγελοι μας έφεραν το ουράνιο μήνυμα, έτσι και εμείς έχομε υποχρέωση, να μεταφέρουμε το μήνυμα του Χριστού, σε εκείνους που το έχουν ανάγκη. Τα λόγια των αγγέλων ήταν απλά. Όχι φιλοσοφίες. Μπορούμε να πούμε λίγα απλά λόγια. Με τα απλά λόγια, και η δική μας ψυχή γεμίζει ειρήνη και χαρά, αλλά και των άλλων ανθρώπων οι ψυχές, που είναι γύρω μας. Μόνο που τα λόγια αυτά πρέπει να βγαίνουν όχι από χείλη, αλλά από την καρδιά. Να τα λέμε με αγάπη και πόνο. Γιατί και ο Χριστός από την πολλήν αυτού αγάπην «ην ηγάπησεν ημάς», ήλθε και έγινε άνθρωπος για μας.
Ο Θεός, να δώσει να περάσομε τις άγιες εορτές με πνευματική ανάταση, ευλογία, χάρη. Και να μας αξιώσει των θείων δωρεών του. Αμήν.-
Του μακαριστού Μητροπολίτου Νικοπόλεως κυρού Μελετίου, διασκευασμένη ομιλία που έγινε στο Πνευματικό Κέντρο Πρεβέζης στις 20/12/1993
Η/Υ ΠΗΓΗ:
ΕΥΘΕΙΑ ΠΑΡΕΜΒΟΛΗ.: 21 Δεκεμβρίου 2015
