ΕΠΙΣΤΟΛΗ 7η
Αμαρούσιον 30 Δεκεμβρίου 1948
Πνευματικόν μου τέκνον…
Χαίρε εν Κυρίω πάντοτε.
Εν πρώτοις σοι εύχομαι επί ταις Αγίαις και Μεγάλαις ταύταις εορταίς της Χριστού Γεννήσεως κ.λπ. ως και επί τω νέω έτει την διττήν υγείαν και πνευματικήν πρόοδον προς δόξαν του ονόματος του Θεού.
Ως θα επληροφορήθης ησθένησα και από της 18ης Οκτωβρίου έως 21ης Νοεμβρίου έκαμνον ανάπαυσιν. Ανέλαβον τα καθήκοντά μου και με πολύν κόπον εφθάσαμεν και εις τας μεγάλας Εορτάς της ενανθρωπήσεως του Κυρίου και Θεού και Σωτήρος ημών Ιησού Χριστού. Και πάλιν από της εορτής του πρωτομάρτυρος και Αρχιδιακόνου Στεφάνου έπαθα λίγο από γρίππην και τα αποτελέσματα του κόπου και μόλις απόψε προτελευταίαν ημέραν του φθίνοντος έτους συνήλθον και αναλαμβάνω να σοι γράψω τας ολίγας αυτάς γραμμάς…
… Ήδη πληροφορούμαι ότι πρόκειται να αποσταλής εις Καβάλαν… και η Ο. εις Δράμαν, το οποίον με ευχαριστεί, διότι θα έχητε επαφήν και σχετικήν συνεργασίαν μεταξύ σας. Πληροφορούμαι… δια την προοδευτικήν εργασίαν σου αυτόθι και είμαι κατενθουσιασμένος ως είναι επόμενον να ευχαριστήται ο πατέρας δια το παιδί του. Πάντοτε παρακολουθώ δια της μνήμης και προπαντός δια της προσευχής τα πνευματικά μου παιδιά, ιδιαίτερον όμως πόνον έχει η ψυχή μου δια τα μακράν εμού υπάρχοντα και δεν υπάρχει ημέρα που να μην τα περιφέρω εις την μνήμην μου. Η μόνη μου δε παρηγορία και ανακούφισις είναι όταν πληροφορούμαι ότι στηρίζονται δυνατά εις την πίστιν, ελπίδα και αγάπην και προοδεύουν πνευματικώς…
… Εις την Καβάλαν που θα υπάγης είναι ως νομίζω και ο Αρχιμανδρίτης πατήρ Κωνσταντίνος Χρόνης, εκ των κληρικών της «Ζωής» πολύ φίλος μου και πατριώτης. Εις κάθε σου περίστασιν, είτε δια τον εαυτόν σου, είτε δι’ άλλο πρόσωπον να του ζητής την βοήθειαν και ενίσχυσιν. Είναι εκ των καλυτέρων κληρικών της αγίας μας Εκκλησίας. Να τον ζητήσης εκ μέρους μου και να του προσφέρης τους αδελφικούς ασπασμούς μου. Επίσης ο πατήρ Γεώργιος Δημόπουλος εν Ξάνθη είναι συμμοναστής μου και πατριώτης μου.
Έτερον δεν έχω να σοι γράψω επί του παρόντος. Αι ταπειναί μου προσευχαί και ευχαί παρακολουθούν πάντοτε την ευλάβειάν σου, ήτις δέον να έχη πάντοτε ως έρεισμα σταθερόν την πίστιν εις τον Κύριον, ως και αγάπην και ελπίδα˙ σύντροφον δε και ασφάλειαν την προσευχήν, βάθρον την ταπείνωσιν και βοηθόν την μελέτην, τον ζήλον, την εγρήγορσιν και σπουδήν, συν πάσι δε τούτοις την προς τους αδελφούς αγάπην, ήτις ως πρωτότοκος κόρη του Ουρανίου Βασιλέως θα μας οδηγήση ενώπιον του Ουρανίου Πατρός της εν ώρα της δικαιοκρισίας…
ΕΠΙΣΤΟΛΗ 8η
Αμαρούσιον τη 14-2-1949
Πνευματικόν μου τέκνον…
Χαίρε εν Κυρίω πάντοτε.
Με ευχαρίστησιν και χαράν έλαβον το γράμμα σου και επανειλημμένως τούτο ανέγνωσα και εδόξασα και ευχαρίστησα τον Κύριόν μας δια το θάρρος το χριστιανικόν που σου έδωκε και σου δίδει δια να αντεπεξέρχεσαι σε κάθε δύσκολη περίστασι που σου παρουσιάζεται. Με την βοήθεια του Κυρίου μας έχεις εύρει τον στόχον προς τον Οποίον έχεις στραμμένα τα μάτια της ψυχής σου και κατευθύνεις όλας σου τας κινήσεις της ψυχής και της καρδίας με πλήρη εμπιστοσύνην και πεποίθησιν εις Αυτόν, ο Οποίος είναι Αρχηγός της πίστεώς μας και προς τον Οποίον μας παραγγέλλει ο Απόστολος να έχωμεν ακοίμητον το όμμα της ψυχής μας, έχοντες υπ’ όψιν και το «νέφος των Μαρτύρων, όγκον αποθέμενοι πάντα (τους εγωισμούς και λοιπά)… δι’ υπομονής τρέχωμεν τον προκείμενον ημίν αγώνα αφορώντες εις τον της πίστεως αρχηγόν και τελειωτήν Ιησούν» (Εβρ. 12, 1-4).
Ιδιαιτέρως με ευχαριστεί που ευρέθης κοντά στον άγιον αυτόν άνθρωπον, τον πατέρα Κωνστάντιον, προς ον να έχης το θάρρος να του ζητής σε κάθε δύσκολο θέσι την βοήθειάν του την πνευματικήν. Έχει με πολλά χαρίσματα προικισθή…
Πάντοτε να προσεύχησαι να γίνηται το θέλημα του Κυρίου το αγαθόν και τέλειον. Ολονέν να ταπεινώνεσαι περισσότερον και να αυξάνη η εις Θεόν αγάπη σου και προς τον πλησίον. Κάθε φιλοδοξία η οποία τυχόν θα περνά από το μυαλό σου να την καταπατής αμέσως˙ μία θα είναι η έννοια σου, πάντοτε η δόξα του Θεού, το οποίον σημαίνει την γνωστοποίησιν και επικράτησιν του Αγίου Ονόματός Του εις τον σύμπαντα κόσμον, δια την οποίαν και μόνον οφείλομεν να αγωνιζώμεθα και εις αυτόν και μόνον τα αποδίδωμεν τα πάντα.
Έλαβον και το δέμα εκ μέρους της κ. Μ. και ευχαριστώ αμφοτέρας. Σχετικώς με την πνευματικήν της πρόοδον, εις τελευταίαν μου επιστολήν τη συνέστησα όπως συνεννοηθή μαζί σου και οδηγηθή εις πνευματικόν δια να λάβη την άφεσιν των αμαρτιών της και προσέλθη εις το Μηστήριον της θείας Κοινωνίας. Πρέπει να πεισθή ότι δεν είναι δυνατόν άνευ προφορικής εξομολογήσεως και αναγνώσεως επί της κεφαλής αυτής της συγχωρητικής ευχής δια να της δοθή η άφεσις των αμαρτιών της…
… Πάντοτε επιθυμώ να προσεύχεσαι και δια τον πνευματικόν σου πατέρα όχι μόνον δια την σωματικήν του υγείαν, αλλά προ παντός δια την ψυχικήν του σωτηρίαν…
ΕΠΙΣΤΟΛΗ 9η
Αμαρούσιον 9-5-1949
Πνευματικόν μου τέκνον…
…Εν πρώτοις σε ευχαριστώ δια τας ευχάς σου επ’ ευκαιρία των αγίων ημερών του Πάσχα, ευχόμενος κι εγώ, ως και πάντοτε ίνα «εν καινότητι ζωής περιπατής» κατά τον Απ. Παύλον.
Τα περιστατικά που σου συμβαίνουν δεν πρέπει να τα θεωρήσωμεν τυχαία. Ο Κύριος θέλει να τον πλησιάζωμεν ημέρα τη ημέρα περισσότερον και επειδή οι πειρασμοί γίνονται αφορμή δι’ εντατικωτέραν προσευχήν και προσπάθειαν, παραχωρούνται υπό του Κυρίου. Το ευχάριστον είναι ότι δεν επιτρέπει ο Κύριος πειρασμούς πέραν των δυνάμεών μας. «Ανδρίζου λοιπόν και ίσχυε, μη φοβηθής μηδέ δειλιάσης», ως πολλάκις ο Κύριος δια των λόγων αυτών και εν τη Παλαιά και εν τη Καινή Διαθήκη ενίσχυε τους πιστούς δούλους Του…
ΕΠΙΣΤΟΛΗ 10η
Αμαρούσιον 6-3-1950
Πνευματικόν μου τέκνον…
Με την χάριν του Κυρίου μας και προσευχών των πνευματικών μου παιδιών, υγιαίνω, τούθ’ όπερ και δια την ευλάβειάν σου πάντοτε εύχομαι και επιθυμώ να υγιαίνης δηλαδή κατά πάντα.
Έλαβον αμφοτέρας τας επιστολάς σου και είδον τα εν αυταίς. Πάρα πολύ εχάρηκα δι’ όλα όσα μου γράφεις και προπαντός δια την πνευματικήν εργασίαν την οποίαν προσφέρεις αυτόθι υπό την ευλογίαν του καλού ποιμενάρχου Εδέσσης Παντελεήμονος, εις τον οποίον και υποβάλλεις τα βαθύτατα σέβη μου και ευχαριστίας μου, δια την προτίμησιν ην μου κάμνει δια σου και η εκτέλεσις της οποίας είναι τόσον δύσκολος.
Εφ’ όσον εύρες «θύραν ανεωγμένην» κατά Παύλον, αγωνίζου τον καλόν αγώνα διδάσκουσα και διδασκομένη εις τον τόπον αυτόν, ο οποίος έχει τόσην δίψαν δια διδασκαλίαν, δια καθοδήγησιν, δια φώτισιν. Είναι δε πολύ ευτυχής η συγκυρία, διότι ευρίσκεσαι υπό την αγαστήν ηγεσίαν του καλού ποιμενάρχου αυτόθι, καθότι εμπνεομένη και από την επιθυμίαν και εμπιστοσύνην αυτού θα προσθέτης ζήλον εις τον ζήλον σου και προσπάθειαν εις τας προσπαθείας σου και ούτω πως θα δοξάζεται ο Θεός δια της σιωπηλής εργασίας σου. Εκείνο όμως το οποίον προέχει απ’ όλην την άλλη εργασίαν περισσότερον, είναι η εργασία δια τον εαυτόν μας. Και προς κατόρθωσιν της προαγωγής μας αυτής χρειάζεται θερμή, ολόθερμη προσευχή, ει δυνατόν μετά δακρύων και κατανύξεως μεγάλης, προσευχής εκ βάθους της καρδίας μας « εκ βαθέων εκέκραξά σοι». Και ύστερα από την ολοκάρδιον προσευχήν, την κατά μόνας και ώραν απολύτου ησυχίας, καθ’ ην οφείλομεν να εισερχώμεθα εις το ταμείον της ψυχής μας και να βιάζωμεν τον εαυτόν μας όπως ξεκολλήση από τας άλλας βιωτικάς μερίμνας δια να επικοινωνήση με το θείον έστω για λίγα λεπτά.
Χρειάζεται ύστερα από αυτήν (την προσευχήν) και επιμονή εις την μελέτην του Θείου λόγου καθ’ εκάστην έστω και δι’ ολίγον. Επίσης και αναφορά των πεπραγμένων ενώπιον του Κυρίου καθ’ εκάστην και εξομολόγησις οσάκις παρατηρηθή τραυματισμός τις, έστω και ελαφρός, αλλά και άμα τη εμφανίσει του εχθρού και πριν ακόμη τραυματισθώμεν να εξομολογούμεθα και αυτάς τας αποπείρας του Σατανά είτε απ’ ευθείας γενομένας είτε δια μέσου ανθρώπων, είτε και ενισχυομένας και υπ’ αυτού του εαυτού μας, του κακού δηλαδή εαυτού μας.
Ιδιαιτέρως δε εις όλας σου τας εργασίας και κινήσεις να βάλλης εμπρός σου τον φόβον του Θεού, ο οποίος θα σε κάμνη να μην αμαρτάνης. «Τον Θεόν φοβού και τας εντολάς φύλασσε, ότι τούτο πας άνθρωπος». Έχε την τακτικήν σου εις την θείαν κοινωνίαν. Μη συγχωρής ποτέ τον εαυτόν σου. Συγχώρει δε ευκόλως όλους τους άλλους. Το παράδειγμά σου να βαδίζη εμπρός από την διδασκαλίαν και τα λόγια σου γενικώς.
«Μηδείς σου της νεότητος καταφρονείτω αλλά τύπος γίνου των πιστών εν λόγω, εν αναστροφή, εν αγάπη, εν πνεύματι, εν πίστει, εν αγνεία… γύμναζε σεαυτήν προς ευσέβειαν ήτις κατά πάντα εστίν ωφέλιμος, επαγγελίαν έχουσα ζωής της νυν και της μελλούσης» (Α. Τιμ. Δ’).
Ταύτα σοι γράφω επί του παρόντος αναπαυόμενος πάντοτε επί τη προόδω σου και ευχαριστούμενος ευχαριστώ και δοξάζω πάντοτε τον Θεόν…
ΕΠΙΣΤΟΛΗ 11η
Αμαρούσιον 20-1-1952
Πνευματικόν μου τέκνον…
Έλαβον την επιστολήν σου και τα εν αυτή επισταμένως ανέγνων. Εβράδυνα να σου απαντήσω λόγω των τακτικών πνευματικών ασχολιών και μις σχετικής κουράσεως, ένεκεν της οποίας δεν ήθελα να υποβληθώ εις περισσότερον κόπον και δι’ αυτό καθυστέρησα πολύ εις την αλληλογραφίαν.
Πάντοτε ευχαριστούμαι με τας επιστολάς σου, διότι διαγινώσκω εξ αυτών, ότι είσαι τόσον προσεκτική απέναντι της διεφθαρμένης κοινωνίας, η οποία αν ίδη κανέν πρόσωπον διαφορετικόν προς αυτήν, το θεωρεί ως υπερφυσικόν και θα το εθεώρει μεγάλη της χαράν αν το διέστρεφε και το κατήντα ως τον εαυτόν της. Γι’ αυτό έχε άγρυπνον το όμμα της ψυχής σου πάντοτε κατά το «νήψατε, γρηγορήσατε ότι ο αντίδικος ημών διάβολος ως λέων ωρυόμενος περιέρχεται ζητών τίνα καταπίη» κατά το «τέκνον Τιμόθεε, νήφε εν πάσι». Έχεις λάβει τα κατάλληλα όπλα, την προσευχήν και την μελέτην. Σπούδαζε μόνον να έχης προ οφθαλμών σου πάντοτε τον Κύριόν μας ο Οποίος θα σου χαρίζη τον θείον φόβον Του. Έχουσα δε αυτόν θα προφυλάσσεσαι πάντοτε από τας παγίδας του εχθρού. Επίσης ο θείος ζήλος τον οποίον σου χαρίζει ο Κύριος θα είναι ικανός δια την απόκτησιν όλων των αρετών, εξ ων η μεν ταπείνωσις είναι το βάθρον που πατώμεν δια να αναβώμεν τα σκαλία των άλλων αρετών και να οικοδομήσωμεν τον οίκον της ψυχής μας, η δε αγάπη το επιστέγασμα αυτής. Ως και άλλοτε σου έγραψα, την ταπείνωσιν την τρέμουν πολύ οι δαίμονες και όταν αποκτήση κανείς αυτήν θα βαδίζή επί του ασφαλούς διότι θα είναι ωπλισμένος με την χάριν του Θεού, ήτις προφυλάσσει τον άνθρωπον από παντός κακού, «Ταπεινοίς δίδωσι την χάριν ο Κύριος».
Μη φαντάζεσαι ποτέ ότι είσαι μόνη. Τουναντίον όταν δεν υπάρχη ανθρώπινη παρηγοριά και βοήθεια, τότε και ευθείαν έρχεται ο Κύριος ο οποίος είναι ο Μοναδικός σύντροφος και φίλος της ψυχής μας, όταν έχωμεν στενόν με Αυτόν τον σύνδεσμον δια μέσου της προσευχής, μελέτης και προσεγγίσεως εις τα Μυστήρια, εξομολόγησιν και θείαν Κοινωνίαν…
Από το βιβλίο: Ιερομόναχος Αθανάσιος Χαμακιώτης, 1891-1967. Του Αρχιμ. (και νυν Μητροπ. Αργολίδος) Νεκταρίου Αντωνοπούλου.
Εκδόσεις, Ακρίτας. Αθήναι 1998.
Η/Υ επιμέλεια Σοφίας Μερκούρη.
