Τό νά εἶμαι χρήσιμος στούς ἀγρότες, τόσο ἀδικήμένους ἀπό πλευρᾶς ἰατρικῆς φροντίδας, ἦταν βαθιά μου προσδοκία. Παρά ταῦτα, ὑπῆρχε ἕνα ἐμπόδιο: ἡ σχεδόν ἀπέχθειά μου γιά τίς φυσικές ἐπιστήμες. Κατάφερα ὡστόσο νά τήν παρακάμψω καί εἰσῆλθα στήν ἰατρική σχολή τοῦ Κιέβου.
Βουτηγμένος στή μελέτη βιβλίων φυσικῆς καί ὀρυκτολογίας (Ἴσως ἐννοεῖ τήν ἀνόργανη χημεία (chimie minėrale) καί ὄχι τήν ὀρυκτολογία (minėralogie στό κείμενο) . (Σ.τ. Μ.), εἶχα πραγματικά τήν αἴσθηςη πώς ἤμουν ὑποχρεωμένος νά ἐργάζομαι πάνω σέ ἀντικείμενα γνώσης πού μοῦ ἦταν τελείως ξένα· περιεχόμενα πού τό μυαλό μου, συμπιεσμένο σά σφαίρα ἀπό καουτσούκ, νοιαζόταν νά ἀποβάλλει.
Ἐντούτοις πῆρα τούς καλύτερους βαθμούς σ’ ὅλα τά μαθήματα καί, πρός μεγάλη μου ἔκπληξη, ἄρχισα νά ἐνδιαφέρομαι ὑπερβολικά γιά τήν ἀνατομία. Μελετοῦσα τά ὀστά σχεδιάζοντάς τά, πλάθοντάς τά μέ πηλό. Ὁ τρόπος μου νά ἀνατέμνω τά νεκρά σώματα, τράβηξε τήν προσοχή τῶν συμφοιτητῶν μου καί τοῦ καθηγητῆ ἀνατομίας.
Ἀπό τό δεύτερο ἤδη ἔτος, οἱ συμφοιτητές μου ὅλοι εἶχαν πεισθεῖ ὅτι θά γινόμουν καθηγητής ἀνατομίας. Ἡ πρόβλεψή τους ἐπαληφθεύτηκε. Εἴκοσι χρόνια ἀργότερα, ἔγινα ὄντως καθηγητής τοπογραφικῆς ἀνατομίας καί χειρουγικῆς.
Στό τρίτο ἔτος, ἀφιερώθηκε μέ πάθος στή μελέτη ἐπεπμβάσεων σέ πτώματα. Οἱ ἱκανότητές μου ἐξελίχτηκαν: ἡ ἕλξη μου γιά σχέδια ἐξαιρετικῆς ἀκρίβειας καί ἡ ἀγάπη μου πρός τόν σχεδιασμό μορφῶν μεταμορφώθηκαν σέ πάθος γιά τήν ἀνατομία, σέ ἀγάπη γιά λεπτότατες ἐπεμβάσεις ἀνατομίας ἐπί τῶν νεκρῶν σωμάτων.
Ὁ ζωγράφος πού ἀκόμη δέν εἶχε ἐκκολαφθεῖ ἐντός μου, γίνηκε καλλιτέχνης στήν ἀνατομία καί τή χειρουγική.
Στό τρίτο ἔτος, ἐξελέγην ἀπρόοπτα ἀντιπρόσωπος τῆς τάξης μου. Πρίν ἀπό κάποιο μάθημα, ἔμαθα πώς ἕνας συμφοιτητής μου –Πολωνός- εἶχε χαστουκίσει ἕναν ἄλλον, Ἑβραῖο. Στό τέλος τοῦ μαθήματος σηκώθηκε καί ζήτησα νά σωπάσουν. Ἔκανα μιά φλογερή ὁμιλία στιγματίζοντας τή συμπεριφορά τοῦ πολωνοῦ φοιτητῆ. Μίλησα γιά τίς ἀνώτερες μορφές ἠθικῆς ζωῆς, γιά τόν τρόπο νά ὑπομένει κανείς τίς προσβολές. Θύμισα τό παράδειγμα τοῦ μεγάλου Σωκράτη πού εἶχε ὑποφέρει κάποτε τήν εὐέξαπτη σύζυγό του, πού τοῦ ἔχυσε στό κεφάλι μιά κανάτα μέ βρόμικο νερό.
Ἡ ὁμιλία αὐτή ἐντυπωσίασε τόσο τούς συμφοιτητές μου πού μέ ἐξέλεξαν ὁμόφωνα ἀντιπρόσωπο τῆς τάξης, ὀνομάζοντάς μέ «ἡ συνείδηση τῆς ὁμάδας».
Ἔτσι φανερώθηκε ἕνα χαρακτηριστικό στοιχεῖο τῆς προσωπικότητάς μου: ἕνα βαθύ ἠθικό στοιχεῖο πού, στό διάβα τῶν δεκαετιῶν, ἐπρόκειτο νά γίνει καί ν’ ἀποτελέσει τό ὁδηγητικό νῆμα τῶν ὁμιλιῶν μου.
Πέτυχα λαμπρά ἀποτελέσμτα στίς κρατικές ἐξετάσεις παίρνοντας «ἄριστα» σ’ ὅλα σχεδόν τά μαθήματα. Ὁ καθηγητής χειρουργικῆς μοῦ εἶπε τότε : «Δόκτωρ, γνωρίζετε τώρα πολύ περισσότερα πράγματα ἀπ’ ὅ,τι ἐγώ, δεδομένου ὅτι κατέχετε πολύ καλά ὅλους τούς κλάδους τῆς ἰατρικῆς· ἀπό τή δική μου μεριά, ἔχω λησμονίσει πολλά πράγματα πού δέ συνδέονται ἄμεσα μέ τήν εἰδικότητά μου». Ὁ μόνος κλάδος στόν ὁποῖο δέν ἀρίστευσα ἦταν ἡ ἰατρική χημεία –αὐτό πού ὀνομάζουμε σήμερα βιοχημεία. Ἡ εἰλικρίνειά μου, πράγματι, μοῦ κόστισε ἕνα τρία στά πέντε Ἀπάντησα τέλεια στή θεωρία, ἀλλά ἔπρεπε νά κάνω ἀκόμη μιά ἀνάλυση οὔρων. Καθώς οἱ φοιτητές εἶχαν δυστυχῶς τή συνήθεια νά δωροδοκοῦν τόν παρασκευαστή γιά νά τους πει τί ἔπρεπε νά βροῦν στούς ἀποστακτῆρες καί στούς δοκιμαστικούς σωλῆνες, ἤξερα πώς τά οὖρα πρός ἀνάλυση περιεῖχαν σάκχαρο. Μολαταῦτα, ἐξαιτίας ἑνός μικροῦ σφάλματος, ἡ χημική ἀντίδραση τοῦ Τρόμερ δέν παρήχθη. Ὅταν ὁ καθηγητής, χωρίς νά μέ κοιτάζει μέ ρώτησε, ἀντί νά τοῦ δώσω τή σωστή ἀπάντηση πού γνώριζα, τοῦ εἶπα ὅτι ἡ ἀναμενόμενη χημική ἀντίδραση δέν παρήχθη καί ὅτι δέν εῖχα βρεῖ τό σάκχαρο.
Αὐτός ὁ μοναδικός βαθμός τῶν τριῶν στά πέντε δέ μέ ἐμπόδισε πάντως νά πάρω τό δίπλωμα τῆς ἰατρικῆς μέ «ἄριστα».
Μετά τήν ἀπονομή τῶν διπλωμάτων, οἱ συνάδελφοί μου μέ ρώτησαν τί σκόπευα νά κάνω. Ὅταν τούς ἀπάντησα ὅτι θά ἤθελα νά εἶμαι γιατρός σέ ζέμστβο (Μονάδα τοπικῆς αὐτοδιοίκησης) , γούρλωσαν τά μάτια λέγοντας: «Ἐσεῖς, ἐπαρχιακός γιατρός; Ἐσεῖς εἶστε ἄνθρωπος ἐπιστήμων ἐκ φύσεως».
Θίχτηκα πού δέ μέ καταλάβαιναν. Εἶχα σπουδάσει, πράγματι ἰατρική, μέ μόνο σκοπό νά γίνω ἐπαρχιακός γιατρός, γιατρός τῶν μουζίκων, γιά νά συντρέχω τούς φτωχούς ἀνθρώπους.
Από το βιβλίο: Ταξιδεύοντας μέσα στον πόνο: Αυτοβιογραφικές αφηγήσεις, του Αγίου Λουκά (Αρχιεπ. Συμφερουπόλεως και Κριμαίας).
Εκδότης «ΕΝ ΠΛΩ». Ιούλιος 2021. Επιμέλεια, ΜΠΟΥΓΑ ΣΟΦΙΑ
Η/Υ επιμέλεια Αικατερίνας Κατσούρη.
