Ναυτιλία.

Η ναυτιλία, δηλαδή η κατά θάλασσαν συγκοινωνία, ήτο γνωστή από των αρχαιοτάτων χρόνων. Και συνετέλεσε μεγάλως εις την ανάπτυξιν του εμπορίου και την διάδοσιν του πολιτισμού.
Κατ’ αρχάς η ναυτιλία περιωρίζετο εις την δια μικρών πλοίων συγκοινωνίαν, την ακτοπλοΐαν, και εις την δια των ποταμών και λιμνών συγκοινωνίαν, διότι η κατασκευή καταλλήλων πλοίων ήτο ατελής.
Βαθμηδόν όμως εναυπηγήθησαν μεγαλύτερα πλοία, με τα οποία οι άνθρωποι ηδύναντο να επιχειρούν μεγαλύτερα ταξίδια. Τα ταξίδια αυτά δεν είχον μόνον εμπορικούς, αλλά πολλάκις και πολεμικούς σκοπούς.
Κατά την παλαιάν εποχήν διεκρίθησαν ως τολμηροί ναύται οι Φοίνικες, οι Καρχηδόνιοι και οι Έλληνες. Κατά τον μεσαίωνα και βραδύτερον ακόμη είχον την υπεροχήν εις την θάλασσαν η Βενετία και η Γένουα με το μέγα εμπορικόν και πολεμικόν ναυτικόν των.
Σπουδαίαν πρόοδον εις την ναυτιλίαν επέφερεν η εύρεσις της ναυτικής πυξίδος. Η πυξίς είναι εν εργαλείον, το οποίον δεικνύει τα σημεία του ορίζοντος. Δι’ αυτού οι ναυτικοί ευρίσκουν ασφαλώς την διεύθυνσιν, την οποίαν οφείλουν να ακολουθήσουν κατά τον πλουν.
Το κύριον μέρος της ναυτικής πυξίδος είναι η μαγνητική βελόνη. Αύτη στηρίζεται επί καθέτου άξονος και δύναται να κινήται ελευθέρως. Και έχει την ιδιότητα να λαμβάνη τοιαύτην θέσιν, ώστε το εν άκρον αυτής να διευθύνεται προς βορράν και το άλλο προς νότον. Τοποθετείται επί κυκλικού πίνακος, του οποίου η περιφέρεια διαιρείται εις 32 ίσα μέρη, επί των οποίων σημειούνται τα 32 σημεία του ορίζοντος. Δια του εργαλείου τούτου ο ναυτικός γνωρίζει ακριβώς εις ποίον μέρος του ανοικτού πελάγους ευρίσκεται ο βορράς και προς ποίον ο νότος. Γνωρίζει ακόμη και πάντα τα λοιπά σημεία του ορίζοντος.
Το χρησιμώτατον αυτό ναυτικόν εργαλείον εισήγαγεν εις την Ευρώπην ο Ιταλός Φλάβιος Γιόγιας περί τας αρχάς του 14ου αιώνος μ. Χ.
Επίσης συνετέλεσε μεγάλως εις την πρόοδον της ναυτιλίας η εφεύρεσις της ατμομηχανής, της οποίας πρώτος εφευρέτης είναι ο αρχαίος Έλλην μαθηματικός και μηχανικός Ήρων ο Αλεξανδρεύς. Προ της πρώτης εικοσαετίας του δεκάτου ενάτου αιώνος, τα πλοία ήσαν μόνον ιστιοφόρα. Και δεν ηδύναντο να ταξιδεύσουν παρά ότε έπνεεν άνεμος και μάλιστα ευνοϊκός.
Δια τούτο τα ιστιοφόρα πλοία χρειάζονται πολλάκις πολλάς ημέρας δι’ απόστασιν, την οποίαν τα ατμόπλοια δύνανται εις ολίγας μόνον ώρας να διαπλεύσουν.
Οι κίνδυνοι της θαλάσσης είναι μεγαλύτεροι κατά την νύκτα. Ένεκα του επικρατούντος σκότους ο πλοίαρχος δεν βλέπει να διευθύνη ασφαλώς το πλοίον. Το κακόν εμετριάσθη κατά πολύ δια των φάρων, οι οποίοι ανηγέρθησαν κατ’ αποστάσεις εις τας παραλίας και ιδίως εις θέσεις επικινδύνους. Ούτως οι θαλασσοπόροι οδηγούνται κατά τας σκοτεινάς νύκτας και προφυλάσσονται από τους κινδύνους.
Μεταξύ των κρατών, των οποίων η ναυτιλία έκαμε μεγάλας προόδους, κατατάσσεται και η Ελλάς. Τα εμπορικά μας πλοία διαγωνίζονται εις πολλούς λιμένας με τα πλοία των μεγάλων κρατών. Και διεσπαρμένοι οι Έλληνες εις όλην την γην βλέπουν με απερίγραπτον χαράν την ωραίαν μας κυανόλευκον σημαίαν επί των ερχομένων πλοίων.
(Κατά διασκευήν).

Από το Αναγνωστικό της ΣΤ’ τάξεως του Δημοτικού σχολείου.
Εν Αθήναις 1964

Οργανισμός Εκδόσεως Σχολικών Βιβλίων

Η/Υ επιμέλεια Σοφίας Μερκούρη.

Κατηγορίες: Άρθρα, Ιστορικά. Προσθήκη στους σελιδοδείκτες.