ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ. Κι από αυτήν την καθημερινή του ομιλία, Πέτρε, καθόλου δεν έλειπε η ενέργεια της θείας δυνάμεως. Γιατί καθώς η καρδιά του είχε στερεωθεί στα ύψη, και τα λόγια από εκείνου το στόμα δεν έπεφταν στο κενό καθόλου. Αν λοιπόν κάποτε έλεγε τίποτα όχι διακριτικά αλλά απειλητικά, τέτοια δύναμη είχε ο λόγος του, σαν να τον πρόφερε όχι με αμφιβολία και ενδοιασμό, αλλά ως τελειωτική απόφαση.
Όχι μακριά από το μοναστήρι του δύο μονάστριες, καταγόμενες από αριστοκρατική γενιά, διαβίωναν στο δικό τους σπίτι. Σε αυτές παρείχε υπηρεσίες για τις βιοτικές ανάγκες ένας θεοσεβής άνθρωπος. Όμως η ευγένεια της καταγωγής συνηθίζει να γεννά σε ορισμένους αγένεια του νου, καθώς όσοι ενθυμούνται ότι ήταν κάτι παραπάνω από τους άλλους, δεν καταφρονούν εύκολα τον εαυτό τους σε αυτό τον κόσμο. Και οι μονάστριες αυτές δεν είχαν ακόμα καλά – καλά μάθει να συμμαζεύουν τη γλώσσα τους κάτω με το χαλινάρι του σχήματός τους, και άρχισαν συχνά να προκαλούν σε οργή με απρόσεκτα λόγια τον θεοσεβή άνθρωπο, που τους παρείχε υπηρεσία στις εξωτερικές ανάγκες.
Αυτός, αφού για πολύ καιρό τα υπέμεινε αυτά, πήγε να δει τον άνθρωπο του Θεού και του αφηγήθηκε πόσα υβριστικά λόγια υφίστατο. Ακούγοντάς τα αυτά για αυτές ο άνθρωπος του Θεού, αμέσως τους εμήνυσε, λέγοντας: «Διορθώστε τη γλώσσα σας, γιατί, αν δεν αλλάξετε, θα σας κάνω ακοινωνήτους».1 Στην πραγματικότητα δεν την ανέφερε αυτήν την απόφαση ακοινωνησίας εκδίδοντάς την οριστικά, αλλά απειλώντας.
Αυτές όμως δίχως καθόλου να αλλάξουν από τους προηγούμενους τρόπους τους, μέσα σε λίγες μέρες ετελειώθησαν και θάφτηκαν στην εκκλησία.2 Κι όταν στην ίδια εκκλησία τελούνταν η θεία Λειτουργία και έκραζε ο διάκονος κατά την συνήθεια: «Εις τις ου κοινωνεί, δότω τόπον»,3 η τροφός τους, η οποία συνήθιζε να φέρνει προσφορά στον Κύριο υπέρ αυτών, τις έβλεπε να σηκώνονται από τους τάφους τους και να βγαίνουν από την εκκλησία. Παρατηρώντας το συχνά πως με την φωνή που έκραζε ο διάκονος έβγαιναν έξω και δεν μπορούσαν να παραμένουν μέσα στην εκκλησία, της ήρθαν στη μνήμη αυτά που τους εμήνυσε ο άνθρωπος του Θεού, ενόσω ακόμα ζούσαν. Είχε πράγματι πει πως θα τους στερούσε την κοινωνία, αν δεν διόρθωναν τους τρόπους και τα λόγια τους.
Τότε με οδυρμούς πολλούς το γνωστοποίησαν στον δούλο του Θεού. Αυτός αμέσως τους έδωσε με το ίδιο του το χέρι μια προσφορά, λέγοντας: «Πηγαίνετε, και φροντίστε να προσκομισθεί αυτή η προσφορά στον Κύριο, υπέρ αυτών και στο εξής δεν θα είναι πια ακοινώνητες». Δόθηκε υπέρ αυτών η προσφορά αυτή στο θυσιαστήριο και όταν κατά τη συνήθεια έγινε από τον διάκονο η εκφώνηση να βγουν από την εκκλησία οι μη κοινωνούντες, δεν εμφανίσθηκαν πια κι αυτές να βγαίνουν από την εκκλησία. Από αυτό έγινε αναμφίβολα σαφές πως, εφόσον δεν αποχωρούσαν ανάμεσα σε αυτούς που ήταν στερημένοι της Κοινωνίας, άρα είχαν δεχθεί την κοινωνία από τον Κύριο δια του δούλου του Κυρίου.
ΠΕΤΡΟΣ. Θαυμαστό πολύ είναι που ένας άνθρωπος, οσοδήποτε ευσεβής και αγιώτατος, ο οποίος ακόμα διήγε μέσα σε αυτήν τη φθαρτή σάρκα, μπόρεσε να λύσει ψυχές που είχαν ήδη παρασταθεί μπροστά στο αόρατο κριτήριο.
ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ. Μήπως, Πέτρε, μέσα σε αυτήν την φθαρτή σάρκα δεν ήταν ακόμα αυτός που άκουσε: «ο εάν δήσης επί της γης, έσται δεδεμένον εν τοις ουρανοίς, και ο εάν λύσης επί της γης, έσται λελυμένον εν τοις ουρανοίς»;4 Αυτού την τάξη κρατούν στο δεσμείν και λύειν, αυτοί που την κρατούν κυβερνώντας άγια χάρις στην πίστη και τα ήθη τους.5 Αλλά για να έχει τέτοια δύναμη ο άνθρωπος από τη γη, ήλθε από τον ουρανό στη γη ο Κτίστης ουρανού και γης. Και για να μπορεί η σάρκα να κρίνει ακόμα και τα πνεύματα, αξίωσε να χαρίσει άφθονη αυτή τη δύναμη ο Θεός με το να γίνει σάρκα χάριν των ανθρώπων.6 Γιατί εκεί αναβιβάσθηκε έξω από τον εαυτό της η αδυναμία μας, όπου αδυνάτισε κάτω από τον εαυτό της η δύναμη του Θεού.
ΠΕΤΡΟΣ. Το δίκιο των λόγων σου συμφωνεί απόλυτα με τη δύναμη των σημείων.
Υποσημειώσεις.
1. Execommunicabo. Ή Excommunicatio (ακοινωνησία, χωρισμός, αφορισμός) είναι παιδαγωγική ποινή που επιβάλλεται κατά τον κανόνα του αγίου (παράγραφος 23κ.ε.) από τον αββά της μονής σε περιπτώσεις μη διορθώσεως και αμετανοησίας. Προέβλεπε απαγόρευση συνομιλίας και οποιασδήποτε σχέσης και επικοινωνίας με τους άλλους αδελφούς για κάποιο χρονικό διάστημα (χωρίς απομάκρυνση από τη μονή). Εδώ όμως βλέπουμε και την σπάνια περίπτωση επιβολής από τον αββά αποκλεισμού από την Θ. Ευχαριστία. Σημειώνουμε ότι προφανώς οι μονάστριες ήταν υπό την πνευματική ευθύνη του αγ. Βενεδίκτου.
2. Για τη συνήθεια αυτή βλ. IV, 50 κ. εξής.
3. Εκφώνηση αγνώστου σε μας λειτουργικού τύπου, που χρησιμοποιήθηκε στη Γαλλία κυρίως, αλλά και στη Ρώμη. Η θέση της είναι μάλλον ακριβώς πριν από τη θεία Μετάληψη.
4. Ματθ. 16, 19
5. Υπονοείται η πνευματική δικαιοδοσία κάθε ηγουμένου, πνευματικού κλπ., που πλησιάζει πολύ με αυτήν του επισκόπου.
6. Πρβλ. Ιωάν. 1, 14
Από το βιβλίο: Βίοι αγνώστων Ασκητών: Αγίου Γρηγορίου, Πάπα Ρώμης, του επικαλουμένου Διαλόγου. Εισαγωγή-μετάφραση-σημειώσεις υπό Ιωάννου Ιερομ.
Εκδότης, Ιερά Σκήτη Αγίας Αννης – Αγιον Ορος. Ιούνιος 2020.
Η/Υ επιμέλεια Σοφίας Μερκούρη.
