Στην Ύψωση του Τιμίου Σταυρού
Α΄. Επειδή αποκοπήκαμε από την πρώτη και θεία και ευτυχισμένη ζωή λόγω της παραβάσεως του προπάτορα, και αφού απομακρυνθήκαμε από τον Θεό, εξοριστήκαμε από τον Παράδεισο, και ξεπέσαμε σε μία πολύ αμαρτωλή ζωή, και καταδικαστήκαμε να πεθάνουμε, και πέσαμε σε αναρίθμητες γνώμες, και πλάνες και ασέβειες, ως δούλοι του εχθρού διαβόλου με τις φιληδονίες και τα σαρκικά πάθη, και γι’ αυτό είχαμε ανάγκη να σαρκωθεί ο Θεός, ο οποίος δεν υπέφερε τη ζημιά του πλάσματός του, ούτε ήθελε να το αφήσει να καταστραφεί· προκειμένου από Αυτόν που δημιουργηθήκαμε, από Αυτόν και να αναδημιουργηθούμε, γι’ αυτόν ακριβώς το λόγο, ο μονογενής Υιός του Θεού και Λόγος, ο οποίος προαιωνίως υπάρχει μαζί με τον Πατέρα, αν και είναι άχρονος, αφού σπλαχνίσθηκε τη φύση μας, η οποία γλίστρησε και απομακρύνθηκε από το καλό, και εξ αιτίας της αμαρτίας έφτασε στα βάθη του άδη· ευδόκησε και θέλησε να γίνει άνθρωπος σε μία ορισμένη στιγμή, και να μπει μέσα στο χρόνο, και να γίνει όμοιος σε όλα με εμάς, εκτός από την αμαρτία.
Γι’ αυτό ο αχώρητος χωρείται μέσα σε Παρθενικά σπλάγχνα, και περιγράφεται κατά τη σάρκα ο απερίγραπτος, και με αυτήν την κοινωνία θεώνει την ανθρώπινη φύση που προσέλαβε, και γίνεται αληθινός και τέλειος άνθρωπος, αυτός που πάντοτε ήταν τέλειος Θεός.
Β’. Αφού λοιπόν συναναστράφηκε και έζησε μέσα στον κόσμο, έδωσε εντολές δικαιοσύνης και αρετής, και έδειξε την επίγνωση της αλήθειας, δίδαξε τα ωφέλιμα και σωτηριώδη, έκανε θαύματα υπερφυσικά, μεγάλα και θαυμαστά. Ύστερα παραδίνεται εκουσίως στα χέρια ανθρώπων αμαρτωλών και άδικων, και κατακρίνεται, και καταδικάζεται, και πάσχει, και υπομένει τα φρικτά Πάθη, φέροντας Εκείνος αντί για μας τους αμαρτωλούς, τη σωτήρια τιμωρία, οδύνη, και κάκωση σύμφωνα με εκείνο που έχει γραφεί· «Αυτός σηκώνει τις αμαρτίες μας και υποφέρει για μας· αυτός πήρε τις ασθένειές μας και κράτησε τις αρρώστιες μας».
Καταδέχεται ο Κύριος της δόξας και φτυσίματα και κτυπήματα στο πρόσωπο, κολαφίσματα, και βρισιές, και κοροϊδίες, τον κόκκινο μανδύα και το ακάνθινο στεφάνι, κάλαμο και σπόγγο και χολή με ξύδι, τα καρφιά και τη λόγχη, και μαζί με όλα αυτά το Σταυρό και το θάνατο· έτσι αφ’ ενός μεν, καταργεί με το Σταυρό και το θάνατό του την καταδίκη και την απόφαση της παλαιάς κατάρας, με το να γίνει κατάρα για χάρη μας, όπως έχει γραφεί· «Είναι καταραμένος όποιος είναι κρεμασμένος πάνω στο σταυρό»· αφ’ ετέρου δε, με την ταφή και την ανάσταση μας βγάζει από το σκοτάδι της πικρής καταδίκης, μας ελευθερώνει από τα άλυτα δεσμά του τυράννου διαβόλου, και χαρίζει κάθε ελευθερία. Διότι ο Κύριος ανασταίνεται την τρίτη ημέρα, και ανεβαίνει στους ουρανούς μεσιτεύοντας και προσευχόμενος για μας ενώπιον του Θεού και Πατέρα· και πρόκειται πάλιν να έλθει με δόξα, για να κρίνει όλη τη γη, και να αποδώσει στον καθένα κατά τα έργα του.
Γ’. Έτσι προνόησε για μας ο Θεός, και εστί φρόντισε να μας βγάλει από την τυραννία και την απάτη του διαβόλου. Έτσι θέλησε να γίνει άνθρωπος για μας, και μας έδωσε ως φάρμακα για θεραπεία της ασθένειάς μας τα θεία του Πάθη. Με αυτά ξαναδημιουργηθήκαμε, και αξιωθήκαμε της αιωνίου ζωής, και γίναμε μέτοχοι θείων Μυστηρίων, και απολαμβάνουμε τα χαρίσματα και τις δωρεές του Αγίου Πνεύματος. Σύμφωνα με τον θειο Απόστολο· «Ο Χριστός μας εξαγόρασε από την κατάρα του Νόμου, αφού έγινε κατάρα για μας». Έγινε κατάρα για μας ο Χριστός, επειδή θυσίασε τον εαυτόν του, με το να πεθάνει με τη θέλησή του τον επονείδιστο και αδοξότατο θάνατο.
Μας εξαγόρασε από την κατάρα,
διότι πρόσφερε το θείο και Άγιο Αίμα του και μας λύτρωσε από τη δουλεία του διαβόλου και του θανάτου, καθώς και από την καταδίκη και τη φθορά του Άδη. Έγινε κατάρα ο Χριστός, επειδή πέθανε το θάνατο των καταραμένων και κακούργων. Επειδή δε, «δεν έκανε αμαρτία, ούτε βρέθηκε δόλος στο στόμα του», γι’ αυτό μετέβαλε την κατάρα σε ευλογία, και βέβαια, απομάκρυνε και συνέτριψε την αμαρτία του κόσμου, και μας χάρισε οδό σωτηρίας. Διότι ήλθε ο Κύριος για να βαστάξει και να εξαλείψει την εναντίον μας κατάρα. Γι’ αυτό και δέχθηκε το σταυρικό θάνατο. Διότι πώς μπορούσε διαφορετικά να γίνει κατάρα, παρά με το να δεχθεί το σταυρικό θάνατο, τον οποίον δοκίμαζαν οι καταραμένοι; Πώς επίσης θα μας προσκαλούσε στο δρόμο της σωτηρίας, εάν δεν σταυρωνόταν; Διότι μόνο πάνω σε σταυρό πεθαίνει κάποιος έχοντας απλωμένα τα χέρια του. Άπλωσε λοιπόν τις παλάμες ο Κύριος για να μας τραβήξει όλους κοντά του και να μας ενώσει με μία μυστική και θεία κοινωνία μαζί του, όπως είπε ο ίδιος: «Όταν υψωθώ από τη γη, όλους θα σας ελκύσω
κοντά μου».
Δ΄. Διότι ο διάβολος όταν έπεσε από τον ουρανό μαζί με τους συναποστάτες του πονηρούς δαίμονες, περιπλανάται στον αέρα, και προσπαθεί να εμποδίσει αυτούς που ανέρχονται στον ουρανό. Ήλθε λοιπόν ο Κύριος, για να συντρίψει το διάβολο, να καθαρίσει τον αέρα, και να μας ανοίξει το δρόμο προς τον ουρανό διά της σαρκός του, και να δείξει ότι Αυτός είναι που ενώνει και συγκρατεί τα πάντα. Επειδή λοιπόν ο θάνατός του αγιάζει τα σύμπαντα, γι’ αυτό δικαιολογημένα δέχθηκε να υποστεί τον ατιμότατο σταυρικό θάνατο.
Το σχήμα του Τιμίου Σταυρού εγκωμίασε και ο θείος Δαυίδ λέγοντας· «Πού πορευθώ από του πνεύματός Σου, και από του προσώπου Σου πού φύγω; Εάν αναβώ εις τον ουρανόν», αυτό φανερώνει το ύψος, «εάν καταβω εις τον άδην», αυτό φανερώνει το βάθος, «εάν αναλάβοιμι τας πτέρυγάς μου κατ’ όρθρον», το οποίον είναι η ανατολή του ήλιου· αυτό φανερώνει το πλάτος, «και κατασκηνώσω εις τα έσχατα της θαλάσσης», τη δύση ονομάζει έτσι· αυτό φανερώνει το μήκος.
Ε΄. Και ο θείος Παύλος αυτό το σχήμα υπονοούσε γράφοντας προς Εφεσίους· «Έτσι, θα μπορέσετε μαζί με ολόκληρο το λαό του Θεού να συλλάβετε ποιο είναι το πλάτος και το μήκος και το βάθος και το ύψος του μυστηρίου της σωτηρίας»· εννοώντας με το ύψος τα επουράνια, με το βάθος τα υπόγεια του άδη, με το πλάτος και μήκος τα άκρα από τις δύο πλευρές, τα οποία κατέχονται από τη δύναμη του Θεού, η οποία βαστάζει και στηρίζει τα πάντα. Γι’ αυτό έλεγε ο Κύριος, ότι· «Πρέπει ο υιός του ανθρώπου να σταυρωθεί», δηλαδή, δεν μπορεί διαφορετικά να γίνει το Πάθος, παρά μόνο διά του Σταυρού· και ενώ υπήρχαν πολλά άλλα μέσα θανατικής καταδίκης, με τα οποία θα μπορούσε ο Κύριος να πραγματοποιήσει την οικονομία του θανάτου για μας, από όλα τα άλλα είδη, προτιμήθηκε ο σταυρικός θάνατος, ως αναγκαίος και απαραίτητος.
Έτσι τώρα όπου και να χαραχτεί ο Σταυρός, ευλογεί, αγιάζει, φωτίζει, και δίνει όλα τα σωτήρια. Αυτόν λοιπόν, αδελφοί μου, έχοντας ακατανίκητο όπλο, ας μη τρέμουμε, και ας μη φοβόμαστε τους εχθρούς· διότι αυτοί τρέμουν το θείο Σταυρό, και φοβούνται, και φεύγουν, επειδή δεν μπορούν, ούτε για λίγο, να αντικρύσουν το σημείο του. Γι’ αυτόν το λόγο, όλα μας τα έργα ας τα κάνουμε και ας τα τελειώνουμε με το σημείο του θείου Σταυρού. Γι’ αυτό όταν τον υψώνουμε και τον προσκυνούμε, μεγαλύνουμε και δοξάζουμε τον Χριστό, ο οποίος σταυρώθηκε πάνω σ’ αυτόν. Διότι εκείνος που εγκωμιάζει το Σταυρό, τιμά και δοξάζει και προσκυνεί τον σταυρωμένο Χριστό. Διότι με το Σταυρό ο τύραννος διάβολος αιχμαλωτίσθηκε· με το Σταυρό ο θάνατος νικήθηκε και εξαφανίσθηκε, και ο άδης απογυμνώθηκε.
Έπρεπε δηλαδή, με εκείνα που μας νίκησε ο διάβολος, με εκείνα πάλιν να υπερισχύσει και να επικρατήσει ο Χριστός.
Η/Υ ΠΗΓΗ:
Πεμπτουσία.gr: 14 Σεπτεμβρίου 2014
***
Σ΄. Τα αίτια, δηλαδή, της καταδίκης και της φθοράς μας ήσαν η γυναίκα, το ξύλο και ο θάνατος. Διότι η Εύα εξαπατήθηκε από τον όφιν διάβολο. Το ξύλο ήταν το δένδρο εκείνο από το οποίον και η Εύα και ο Αδάμ έφαγαν παράνομα. Ο θάνατος δε, ήταν η τιμωρία της παράνομης αυτής γεύσεως. Αλλ’ όμως, να ότι πάλι Παρθένος και Ξύλο και Θάνατος! Και εκείνα που ήσαν τότε αίτια της κατακρίσεως και της καταδίκης μας, τώρα έχουν γίνει πρόξενα της νίκης και της πνευματικής ελευθερίας μας. Αντί της Εύας η υπερευλογημένη και Αειπάρθενος Μαριάμ· αντί του ξύλου που ήταν στον Παράδεισο, το Ξύλο του Σταυρού· αντί του θανάτου του Αδάμ, ο θάνατος του Χριστού. Διότι με εκείνα που νίκησε ο διάβολος, με αυτά πάλι καταργήθηκε και συντρίφτηκε.
Με το δένδρο εκείνο ο εχθρός νίκησε τον Αδάμ· με το Σταυρό συνέτριψε τον εχθρό ο Χριστός. Και εκείνο μεν το ξύλο του Παραδείσου έγινε αιτία θανάτου και μας οδήγησε στον άδη· το Ξύλο όμως του Σταυρού και αυτούς που βρίσκονταν εκεί τους ελευθέρωσε. Το ξύλο του Παραδείσου έκανε τον Αδάμ αιχμάλωτο και γυμνό, και τον ανάγκασε να κρυφτεί· το Ξύλο όμως του Σταυρού έδειξε από ψηλά σε όλους το νικητή Χριστό που ήταν πάνω του, νίκησε ολοκληρωτικά, σαν άλλος γενναίος αθλητής, τις εχθρικές δυνάμεις του πονηρού. Και ο μεν θάνατος του Αδάμ, και τους απογόνους του καταδίκασε, κατέκρινε και θανάτωσε· αντιθέτως, ο θάνατος του Χριστού, και τους πριν από Αυτόν πεσόντες και θανατωθέντες ανάστησε, και ζωοποίησε, και σ’ όλους τους ανθρώπους χάρισε το δρόμο της σωτηρίας.
Ζ’ «Ο Χριστός μάς εξαγόρασε από την κατάρα του νόμου αφού έγινε για μας κατάρα». Ας προσέχουμε τους εαυτούς μας, αγαπητοί, μήπως πάλι πέσουμε στην κατάρα, με το να αμελήσουμε το φόβο του Θεού και τις σωτήριες εντολές του Χριστού. Μας έλουσε ο Χριστός με το Άγιο Βάπτισμα «της αναγέννησης και της ανανέωσης που χαρίζει το Άγιο Πνεύμα»· ας μην επιστρέψουμε πάλι «στο δικό μας εμετό». Μας έκανε ο Χριστός σύμμορφους και σύσσωμους με τον εαυτόν του· ας μη κάνουμε λοιπόν «τα μέλη του Χριστού μέλη πόρνης», καταμολύνοντας το σώμα, και αμαυρώνοντας τη βασιλική εικόνα. Μας αγίασε ο Χριστός, και μας καθάρισε από τις αμαρτίες μας με το τίμιε και άχραντο Αίμα του, ώστε να «μην έχουμε κανένα σπίλο ή ρυτίδα», ούτε κάτι από εκείνα που δημιουργούν ασχήμια ή αποκρουστικότητα.
Ας μη εγκαταλείψουμε την αρετή, για να ακολουθήσουμε την αμαρτία, μήτε να αγαπήσουμε τη δυσωδία των παθών, και την ακαθαρσία των ηδονών που προέρχεται από αυτά. Μας γέμισε ο Χριστός με φως λαμπρότατο και καθαρό· ας μη προτιμήσουμε πάλι το πυκνό σκοτάδι της αμαρτίας. Μας έκανε ο Θεός συμπολίτες με τους αγίους Αγγέλους, και μας αξίωσε να γίνουμε συγκληρονόμοι των αιωνίων του αγαθών· ας μη διαλέξουμε πάλι την αδοξία, τη φθορά και την καταδίκη, αλλά ας παραμείνουμε σταθεροί στην πνευματική ελευθερία που μας εξασφάλισε ο Χριστός, αγιαζόμενοι μέσα στη δόξα του. Ας ζούμε, αδελφοί μου, με κάθε νήψη και προσοχή, ώστε να μείνουμε σταθεροί στην πίστη και τη σωτηρία που μας κάλεσε ο Θεός, και με την οποία δικαιωνόμαστε και σωζόμαστε. Διότι εάν δεν μείνουμε έτσι σταθεροί, αλλά γυρίσουμε στα παλιά, θα τιμωρηθούμε αυστηρά, όταν έλθει ο Κύριος για να κρίνει τη γη.
Για να μη γίνει λοιπόν αυτό, ας ζήσουμε με ευλάβεια και μετάνοια, όπως αρέσει στον Θεό, αγωνιζόμενοι να αποκτήσουμε την καθαρότητα του βίου, τις αρετές των δακρύων και της κατανύξεως, υποτάσσοντας και υποδουλώνοντας το σώμα, ζωογονώντας και διατρέφοντας τη ψυχή, με πνευματικά λόγια και έργα, εργαζόμενοι τα έργα του Θεού χωρίς ραθυμία, και χωρίς νυσταγμό και αμέλεια.
Η΄. Εάν δε ραθυμήσουμε και αμελήσουμε, επειδή η φύση μας είναι ασθενής και εύκολα γλιστρά, πάλιν ας μετανοούμε, ας μεταμελούμαστε και ας εξομολογούμαστε τα αμαρτήματά μας. Ας συντρίβουμε τις καρδιές μας με μετάνοια και νήψη, και έτσι ας γυρίζουμε στην προηγουμένη καλή κατάστασή μας. […]Εγώ είμαι ο Πατέρας σας, εγώ η ρίζα, εγώ το θεμέλιο, εγώ ο τροφέας, εγώ το σπίτι, εγώ το ιμάτιο, καθετί που θα θελήσετε, εγώ είμαι για σας. Τίποτε δεν θα έχετε ανάγκη, αρκεί να βρίσκεσθε κοντά μου. Σεις είστε για μένα όλα: και φίλοι, και μέλη, και συγκληρονόμοι, αρκεί μόνον να πορεύεσθε σύμφωνα με τα προστάγματά μου και να φυλάσσετε και να εφαρμόζετε τις εντολές μου· να δείχνετε δε κάθε φροντίδα και προστασία και ευσπλαχνία στους φτωχούς του λαού μου.
Θ’ Στις κρίσεις σας μη κάνετε καμιά αδικία, ούτε να διαστρέψετε και να καταπατήσετε το δίκαιο του φτωχού. Να μη σας επηρεάζει καμιά προσωποληψία αρχόντων, ούτε να έχετε σχέσεις με δωροδοκίες. Εξ ίσου να κρίνετε και τους ταπεινούς και άσημους, και τους αξιωματούχους και επίσημους και να αποσπάσετε τον αθώο από τα χέρια εκείνου που τον αδικεί. Μη θέλετε να ακούτε λόγους πονηρούς και μάταιους. Διότι υπάρχουν μερικοί που δεν έχουν καλή συμπεριφορά, και επειδή δεν έχουν προσωπικές αρετές, από τις οποίες θα μπορούσαν να εκτιμηθούν, διαμορφώνουν τον εαυτό τους παρασυρόμενοι από την κακία του περιβάλλοντος. Μη στηρίζετε τις ελπίδες σας στον πλούτο και στην αδικία. Μη φλογίζεσθε από τον πόθο για πλούτη, που προέρχονται από αρπαγές.
Κάνετε κρίσεις δίκαιες, για να σκεπασθείτε κατά τη φοβερή ημέρα της Κρίσεώς μου. Καμιά χήρα και κανένα ορφανό να μην αδικήσετε. Εάν τους αδικήσετε και φωνάξουν σ’ εμένα εναντίον σας, εγώ θα ακούσω τη φωνή τους και θα οργιστώ και θα επιτρέψω να φονευθείτε και έτσι οι γυναίκες σας θα γίνουν χήρες και τα παιδιά σας ορφανά, σαν εκείνα που εσείς αδικήσατε. Ας φοβηθούμε και ας φρίξουμε, αδελφοί μου, ακούοντας αυτά, και όσοι βρίσκεσθε μέσα στην κακία, την αδικία, την αρπαγή, την πλεονεξία και την απιστία, επιστρέψτε και μετανοήστε.
Όσοι δε στέκεστε στην αρετή, τη δικαιοσύνη, την αλήθεια και την πίστη, μη ραθυμήσετε, ούτε να υποχωρήσετε· ώστε και ο Σταυρός ο Τίμιος, ο άξιος προσκυνήσεως και σεβασμού, η δύναμη της οικουμένης, το στερεό φρούριο της χριστιανικής Εκκλησίας, το ανίκητο όπλο των Ορθοδόξων βασιλέων, το άθραυστο οχύρωμα, να μας ενδυναμώσει με την αήττητη δύναμή του, και να μας καταξιώσει να περάσουμε το υπόλοιπο της ζωής μας με αγιασμό και θεάρεστη πολιτεία… Στον μέλλοντα αιώνα δε να απολαύσουμε την απερίγραπτη χαρά και αγαλλίαση των δικαίων· αυτήν είθε να αξιωθούμε όλοι διά του Χριστού, του Θεού μας, στον οποίον ανήκει η δόξα και η δύναμη μαζί με τον άναρχο Πατέρα του και το Ζωοποιό Πνεύμα, τώρα και πάντοτε, και στους ατελεύτητους αιώνες. Αμήν.
Η/Υ ΠΗΓΗ:
Πεμπτουσία.gr: 15 Σεπτεμβρίου 2014
Από το περιοδικό: Τίμιος και ζωοποιός Σταυρός, εκδ. Ι. Μ. Σταυρονικήτα, Άγιον Όρος, σ. 89-107, σε νεοελληνική απόδοση)
