Κωνστάντιος, επίσκοπος πόλεως Ακουΐνου.
Ο Κωνστάντιος,1 άνδρας ευσεβούς ζωής, υπήρξε επίσκοπος Ακουΐνου και ετελειώθη πρόσφατα στους χρόνους του προκατόχου μου μακαρία η μνήμη πάπα Ιωάννη.2 Πολλοί που μπόρεσαν να τον γνωρίσουν με οικειότητα μαρτυρούν πως είχε πνεύμα προφητείας. Άνθρωποι θεοσεβείς και φιλαλήθεις, που ήταν οι ίδιοι παρόντες, ανάμεσα στα πολλά αυτού φέρουν και το εξής: Την ημέρα της τελειώσεώς του παραστεκόντουσαν γύρω του οι πολίτες και πικρότατα οδύρονταν για τον τόσο αγαπημένο πατέρα, που επρόκειτο να τους αφήσει, και κλαίγοντας τον ρώτησαν: «Ποιόν θα έχουμε, πάτερ, μετά από εσένα;». Ο πατήρ δια του πνεύματος της προφητείας τους απάντησε: «Μετά τον Κωνστάντιο σταυλάρη,3 μετά τον αμαξηλάτη γναφέα.4 Αχ, Ακουΐνο, σου μέλλει κι αυτό».
Αφού πρόφερε αυτά τα προφητικά λόγια, εξέπνευσε. Μετά τον θάνατό του ανέλαβε την ποιμαντική φροντίδα της εκκλησίας του Ανδρέας ο διάκονός του, ο οποίος για ένα διάστημα στους σταθμούς των ημεροδρόμων φύλαγε τους σταύλους των αλόγων. Όταν τον πήρε κι αυτόν ο Θεός, εκλήθη στον βαθμό της επισκοπής ο Ιωβίνος, ο οποίος υπήρξε γναφέας στην ίδια πόλη. Ενόσω ακόμα ήταν στη ζωή αυτός, όλοι οι κάτοικοι της πόλεως εκείνης εξοντώθηκαν και από τα σπαθιά των βαρβάρων5 και από δεινές επιδημίες νόσων, τόσο που μετά τον θάνατό του δεν ήταν δυνατόν να βρεθεί ούτε ποιος να γίνει επίσκοπος, ούτε τίνων επίσκοπος να γίνει. Έτσι εκπληρώθηκε η ρήση του ανθρώπου του Θεού, καθόσον μετά την αποδημία δύο διαδόχων του η εκκλησία του δεν είχε πια ποιμένα.
Φριγδιανός, επίσκοπος πόλεως Λούνας.
Αλλά να μην παρασιωπήσω κι αυτό που έτυχε να γνωρίσω προ διημέρου από διήγηση του ευσεβούς Βεναντίου, επισκόπου Λούνας.6 Διηγήθηκε δηλαδή πως ένας άνδρας θαυμαστής αρετής, ονόματι Φριγδιανός,7 υπήρξε επίσκοπος της εκκλησίας της Λούκας,8 κοντινής σε αυτόν.
Από όλους όσους κατοικούν εκεί μαρτυρείται πως ζει στη μνήμη τους το εξής ενδοξότατο: Ο ποταμός Αύσαρις,9 ο οποίος κυλούσε δίπλα στα τείχη της πόλεως εκείνης, συχνά πλημμύριζε, έβγαινε από την κοίτη της κανονικής ροής του, διαχεόταν συνήθως ανά τους αγρούς και κατέστρεφε ό,τι έβρισκε σπαρμένο και φυτεμένο. Επειδή λοιπόν αυτό γινόταν τακτικά και μεγάλη ανάγκη συνείχε τους κατοίκους του τόπου, επιδόθηκαν σε μεγάλα έργα και κόπους, προσπαθώντας να τον παροχετεύσουν από άλλους τόπους. Αλλά παρόλο που για πολύ καιρό καταπονήθηκαν, δεν κατέστη δυνατή η εκτροπή από την παλαιά κοίτη.
Τότε ο άνθρωπος του Κυρίου Φριγδιανός έφτιαξε για τον εαυτό του ένα μικρούτσικο δικέλλι, πλησίασε την κοίτη του ποταμού και μόνος του προσέπεσε σε προσευχή. έπειτα παραγγέλλοντας στον ποταμό να ακολουθήσει, έσυρε στη γη το σκαλιστήρι πάνω στο δρομολόγιο που είχε κατά νουν. Όλο το νερό του ποταμού αφήνοντας την παλαιά κοίτη τον ακολούθησε, κατά τρόπο που εγκατέλειψε ολοκληρωτικά τη διαδρομή της συνηθισμένης ροής του, ιδιοποιήθηκε ως κοίτη του το μέρος, όπου είχε σημαδέψει ο άνθρωπος του Κυρίου σύροντας στη γη το δικέλλι, και δεν έβλαπτε πια τα σπαρτά και τα φυτά που καρπίζουν τις τροφές των ανθρώπων.10
Σαβίνος, επίσκοπος πόλεως Πλακεντίας.
Από τη διήγηση πάλι του ίδιου ευσεβούς ανδρός Βεναντίου επισκόπου έμαθα ένα άλλο θαύμα, του οποίου η πραγματοποίηση τοποθετείται στην πόλη Πλακεντία.11 Επίσης ένας άνθρωπος φιλαληθέστατος, ο Ιωάννης, σήμερα τοποτηρητής των εξάρχων12 στην πόλη μας Ρώμη, ο οποίος γεννήθηκε και ανατράφηκε στην Πλακεντία, συμμαρτυρεί πως έτσι έγιναν τα πράγματα, όπως τα διαμνημονεύει ο επίσκοπος.
Διηγούνται λοιπόν πως στην πόλη αυτή υπήρξε ένας επίσκοπος θαυμαστής αρετής, ονόματι Σαβίνος.13 Κάποια μέρα του ανήγγειλε ο διάκονός του πως ο Πάδος είχε βγει από την κοίτη του ρου του, κατέλαβε τους αγρούς της εκκλησίας και το νερό του ποταμού κατείχε όλους τους τόπους εκεί, που καρπίζουν προς διατροφήν των ανθρώπων. ο ευσεβούς ζωής επίσκοπος Σαβίνος απάντησε: «Πήγαινε και πες του: Σου μηνύει ο επίσκοπος, να συμμαζευθείς και να επιστρέψεις στη κανονική σου κοίτη». Ακούγοντάς το αυτό ο διάκονος καταφρόνησε και κορόιδεψε.
Τότε ο άνθρωπος του Κυρίου κάλεσε τον νοτάριό14 του και του υπαγόρευσε: «Σαβίνος υπηρέτης Κυρίου Ιησού Χριστού, υπόμνημα στον Πάδο. Σου παραγγέλλω εν ονόματι Κυρίου Ιησού Χριστού, να μην ξαναβγείς στο εξής από την κοίτη σου στους τόπους τούτους και να μην αποτολμήσεις να βλάψεις τις γαίες της εκκλησίας». Και πρόσθεσε στον νοτάριο: «Πήγαινε καθαρόγραψέ το και ρίξε το στο νερό του ποταμού». Έτσι κι έγινε. Αμέσως, παραλαμβάνοντας την εντολή του αγίου ανδρός, το νερό του ποταμού τραβήχθηκε από τις γαίες της εκκλησίας, γύρισε στην κανονική του κοίτη και δεν αποτόλμησε στο εξής να βγει στους τόπους εκείνους.
Σε αυτό το περιστατικό, Πέτρε, τι άλλο επιπλήττεται παρά η σκληρότητα των ανυπάκουων ανθρώπων, εφόσον με τη δύναμη του Ιησού και το άλογο στοιχείο της φύσεως υπάκουσε στις εντολές του αγίου ανδρός;
Κερβώνιος, επίσκοπος πόλεως Ποπουλωνίου.
Επίσης ο Κερβώνιος,15 άνδρας ευσεβούς ζωής, επίσκοπος Ποπουλωνίου,16 έδωσε στις μέρες μας μεγάλη απόδειξη της αγιότητάς του. Καθώς είχε ιδιαίτερα προσηλωθεί στην καλλιέργεια της φιλοξενίας, κάποια μέρα ξενοδοχείου κάτι περαστικούς στρατιώτες. Καταφθάνουν μετά οι Γότθοι. Τους έκρυψε εκείνους και με τον τρόπο αυτό γλίτωσε τη ζωή του από την ποταπότητά τους. Όταν το μήνυσαν αυτό στον δυσσεβή17 βασιλιά των Γότθων Τοτίλα, πυρπολήθηκε από παραλογισμό ωμότατης σκληρότητας και διέταξε να του τον οδηγήσουν στον τόπο που βρίσκεται στο όγδοο μίλιο από την πόλη μας και ονομάζεται Μέρουλις, όπου τότε στρατοπέδευε ο ίδιος με τον στρατό του,18 και να τον ρίξουν βορά στις αρκούδες για θέαμα του λαού.
Στο θέαμα αυτό πήγε στο κάθισμά του κι ο ίδιος ο δυσσεβής βασιλιάς, και μεγάλο πλήθος λαού συνέρρευσε για να παρακολουθήσει τη θανάτωση του επισκόπου. Τότε ο επίσκοπος οδηγήθηκε στη μέση, και για τη θανάτωσή του κοίταξαν να βρουν την πιο άγρια αρκούδα, ώστε, καθώς θα κατασπάραζε ανελέητα τα ανθρώπινα μέλη, να ικανοποιούσε την ψυχή του εξαγριωμένου βασιλιά. Απολύθηκε λοιπόν η αρκούδα από το κλουβί της, και ερεθισμένη και βιαστική όρμησε για τον επίσκοπο. Ξαφνικά όμως ξέχασε τη θηριωδία της και με γερμένο το λαιμό και χαμηλωμένο ταπεινά το κεφάλι άρχισε να γλείφει τα πόδια του επισκόπου, ώστε να καταστεί ξεκάθαρα κατανοητό σε όλους, πως χάριν του ανθρώπου εκείνου του Θεού και οι καρδιές των ανθρώπων έγιναν θηριώδεις και των θηρίων σαν ανθρώπινες.
Τότε ο λαός που είχε συγκεντρωθεί για το θέαμα της εκτέλεσης, μεταστράφηκε με μεγάλες κραυγές προς θαυμασμό και δέος. Και ο ίδιος ο βασιλιάς συγκινήθηκε να αποδώσει σεβασμό σε αυτόν, αντιλαμβανόμενος με ποιαν άνωθεν κρίση πραγματοποιήθηκε αυτό. Ώστε αυτός που προηγουμένως δεν θέλησε να ακολουθήσει τον Θεό στο να διαφυλάξει τη ζωή του επισκόπου, τελικά ακολούθησε το θηρίο στην πραότητα. Αρκετοί που ήσαν παρόντες τότε στο περιστατικό αυτό, ζουν μέχρι σήμερα και το μαρτυρούν πως το είδαν μαζί με όλον τον λαό εκεί.
Για τον ίδιο άνδρα έμαθα και ένα άλλο θαύμα από διήγηση του Βεναντίου, επισκόπου Λούνας:19 Στην εκκλησία του Ποπουλωνίου, όπου προΐστατο, ετοίμασε για τον εαυτό του έναν τάφο. Αλλά όταν το έθνος των Λογγοβάρδων ήρθε στην Ιταλία και λεηλατούσε τα πάντα, αποσύρθηκε στη νήσο Έλβα.20 Κάποτε έπεσε άρρωστος και πλησίαζε στον θάνατο. Παραγγέλλει στους κληρικούς του και τους ακολούθους του: «Να με βάλετε στον τάφο μου, που ετοίμασε για μένα στο Ποπουλώνιο». Του λένε: «Πώς μπορούμε να επαναφέρουμε το σώμα σου εκεί, τη στιγμή που ξέρουμε πως οι τόποι εκείνοι κρατούνται από τους Λογγοβάρδους και αυτοί περιφέρονται παντού εκεί;». Τους απάντησε: «Πηγαίνετέ με εσείς ήσυχοι. Μη φοβάσθε, μόνο φροντίστε να με θάψετε βιαστικά. Κι αμέσως μόλις θαφτεί το σώμα μου, φύγετε από τον τόπο εκείνο χωρίς καμμία καθυστέρηση».
Όταν τελειώθηκε λοιπόν, τον έβαλαν μέσα σε καράβι. Ενόσω κατευθύνονταν προς το Ποπουλώνιο, η ατμόσφαιρα συγκέντρωσε σύννεφα και ξέσπασε φοβερή βροχή. Αλλά για να καταστεί σαφές σε όλους, τίνος ανδρός το σώμα κουβαλούσε εκείνο το καράβι, σε όλο εκείνο το διάστημα της θάλασσας, που από την νήσο Έλβα ως το Ποπουλώνιο είναι απόσταση 12 μίλια, από εδώ κι από εκεί από τα πλευρά του πλοίου κατέβαινε καταρρακτώδης βροχή, και μέσα στο ίδιο το καράβι μια σταγόνα βροχής δεν έπεσε.
Έφθασαν λοιπόν στον τόπο οι κληρικοί και παρέδωσαν στην ταφή το σώμα του ιεράρχου τους. Και τηρώντας τα παραγγέλματά του, επέστρεψαν στο πλοίο χωρίς καθυστέρηση. Μόλις μπόρεσαν να μπουν σε αυτό, και κατέφθασε ο σκληρότατος αρχηγός των Λογγοβάρδων Γούμαρις. Από την έλευσή του φάνηκε καθαρά πως ο άνθρωπος του Θεού είχε πνεύμα προφητείας, καθόσον είχε παραγγείλει σε αυτούς που τον υπηρέτησαν να αποχωρήσουν δίχως καθυστέρηση από τον τόπο της ταφής του.
Υποσημειώσεις.
1. Constantius. Βλ. ΙΙ, 16, 1
2. Ιωάννης Γ’ 561-574, δηλαδή το πρόσφατα σημαίνει 20- 30 χρόνια.
3. Mulio: ημιονηγός, αμαξηλάτης.
4. Fullo: κναφεύς, αυτός που κατεργάζεται, ή ξαίνει, ή λευκαίνει μάλλινα υφάσματα.
5. Πρόκειται για τις λεηλασίες των Λομβαρδών, που κατέστρεψαν το Ακουΐνο, ίσως το 577.
6. Luna, αρχαία πόλη της Ετρουρίας, 6 χιλ. από την θάλασσα στον όρμο της Σπέτσια. Ο Venantius γνωρίζουμε πως επέστρεψε σε αυτήν από την Ρώμη, όπου βοήθησε τον άγ. Γρηγόριο στη σύναξη αυτών των κεφαλαίων, τον Μάιο του 594.
7. Frigdianus (εορτάζεται στο Ρωμαϊκό αγιολόγιο στις 18 Μαρτίου), ιρλανδικής καταγωγής, έγινε επίσκοπος οπωσδήποτε μετά το 557
8. Luna, σημαντικότατη πόλη στα σύνορα Ετρουρίας και Λιγορίας.
9. Ή Αύσαρ (Ausarit ήAusar) ο σημερινός Σέρκιο.
10. Πράγματι σύμφωνα με τις αρχαίες μαρτυρίες (Στράβων) ο Αύσαρ ήταν παραπόταμος του Άρνο στο ύψος της Πίζας. Σήμερα όμως βλέπουμε αλλαγμένη την κοίτη του, γιατί εκβάλλει απευθείας στο Τυρρηνικό πέλαγος.
11. Placentia, σημερινή Placenza, σημαντική και ιστορική πόλη της Β’ Ιταλίας, 1 χιλ. από την δεξιά όχθη του Πάδου. Ανήκε στο Βυζαντινό εξαρχάτο της Ραβέννας μέχρι το 570 που καταλήφθηκε από τους Λομβαρδούς.
12. Ως γνωστόν πρωτεύουσα του Δυτικού Βυζαντινού κράτους ήταν η Ραβένα από το 404, περιήλθε στους Γότθους το 476, ως το 539 που έγινε έδρα των Βυζαντινών εξάρχων, για να μείνει ως το 752 που έγινε έδρα των Λομβαρδών.
13. Αν δεν πρόκειται για συνώνυμό του του ΣΤ’ αιώνος, τότε είναι ο γνωστός επιφανής φίλος και παραλήπτης επιστολών του αγ. Αμβροσίου τον Δ’ αιώνα, που έδωσε στις συνόδους μάχες για την Ορθοδοξία και εορτάζεται στο Ρωμαϊκό αγιολόγιο στις 11 Δεκεμβρίου.
14. Notaries, γραμματέας.
15. Cerbonius ή και Κέρβων, αφρικανικής καταγωγής, εφιλοξενείτο υπό του επισκόπου Φλωρεντίου, τον οποίο και διεδέχθη. Εκοιμήθη το 575 και τιμάται στο Ρωμαϊκό εορτολόγιο στις 10 Οκτωβρίου.
16. Populonium αρχαία πόλις της Ετρουρίας, πάνω στην Αυρηλία οδό, το σημερινό Piombiono στην Τοσκάνη.
17. Δηλ. αιρετικό (αρειανό). Για τον Τοτίλα βλ. ΙΙ, 15 κλπ.
18. Το επεισόδιο χρονολογείται μάλλον στο 546, οπότε οι Γότθοι πολιορκούσαν την Ρώμη και είχαν στρατοπεδεύσει στο Μέρουλι.
19. Βλ. ΙΙΙ, 9, 1. Η Λούνα απείχε 120 χιλ. από την Ποπουλωνία, ήταν δηλαδή σχετικά κοντά.
20. Οι Λομβαρδοί εισέβαλαν στην Τοσκάνη στα 571 – 574. Helba είναι νησί του Τυρρηνικού πελάγους μεταξύ Ιταλίας και Κορσικής, γνωστό κράτος από την εκεί εξορία του Μ. Ναπολέοντα το 1814. (Η αρχαία ελληνική Αιθάλη).
Από το βιβλίο: Βίοι αγνώστων Ασκητών: Αγίου Γρηγορίου, Πάπα Ρώμης, του επικαλουμένου Διαλόγου. Εισαγωγή-μετάφραση-σημειώσεις υπό Ιωάννου Ιερομ.
Εκδότης, Ιερά Σκήτη Αγίας Αννης – Αγιον Ορος. Ιούνιος 2020.
Η/Υ επιμέλεια Σοφίας Μερκούρη.
