Κυριακή του Πάσχα: Η Ευαγγελική Περικοπή της Θ. Λ., ομιλία του Αγ. Επιφανίου Κύπρου, εις την Αγίαν του Χριστού Ανάστασιν (και αρχείο mp3).

Αγαπητοί, Χριστός ανέστη!
Η Ευαγγελική περικοπή της Θείας Λειτουργίας.
Κατά Ιωάννην Ευαγγέλιον Κεφ. Α. 1 – 18.

ΕΝ αρχή ήν ο Λόγος, και ο Λόγος ήν προς τον Θεόν, και Θεός ήν ο Λόγος. Ούτος ήν εν αρχή προς τον Θεόν. Πάντα δι’ αυτού εγένετο, και χωρίς αυτού εγένετο ουδέ έν ο γέγονεν. Εν Αυτώ ζωή ήν, και η ζωή ήν το φώς των ανθρώπων. Και το φώς εν τη σκοτία φαίνει, και η σκοτία αυτό ου κατέλαβεν.
Εγένετο άνθρωπος απεσταλμένος παρά Θεού, όνομα αυτώ Ιωάννης. Ούτος ήλθεν εις μαρτυρίαν, ίνα μαρτυρήση περι του φωτός, ίνα πάντες πιστεύσωσι δι’ αυτού. Ουκ ήν εκείνος το φώς, αλλ’ ίνα μαρτυρήση περι του φωτός. Ήν το φώς το αληθινόν, ο φωτίζει πάντα άνθρωπον ερχόμενον εις τον κόσμον. Εν τω κόσμω ήν, και ο κόσμος δι’ αυτού εγένετο, και ο κόσμος αυτόν ουκ έγνω. Εις τα ίδια ήλθε, και οι ίδιοι αυτόν ου παρέλαβον. Όσοι δέ έλαβον Αυτόν, έδωκεν αυτοίς εξουσίαν τέκνα Θεού γενέσθαι, τοις πιστεύουσιν εις το όνομα Αυτού, οι ουκ εξ αιμάτων, ουδέ εκ θελήματος σαρκός, ουδέ εκ θελήματος ανδρός, αλλ’ εκ Θεού εγεννήθησαν. Και ο Λόγος σάρξ εγένετο και εσκήνωσεν εν ημίν, και εθεασάμεθα την δόξαν Αυτού, δόξαν ως μονογενούς παρά Πατρός, πλήρης χάριτος και αληθείας. Ιωάννης μαρτυρεί περι αυτού και κέκραγε λέγων” Ούτος ήν όν είπον, ο οπίσω μου ερχόμενος, έμπροσθέν μου γέγονεν, ότι πρώτός μου ήν. Και εκ του πληρώματος Αυτού ημείς πάντες ελάβομεν, και χάριν αντί χάριτος’ ότι ο νόμος δια Μωϋσέως εδόθη, η χάρις και η αλήθεια δια Ιησού Χριστού εγένετο. Θεόν ουδείς εώρακε πώποτε’ ο μονογενής υιός ο ών εις τον κόλπον του πατρός, εκείνος εξηγήσατο.

Απόδοση.

Απ’ όλα πριν υπήρχε ο Λόγος κι ο Λόγος ήτανε με το Θεό, κι ήταν Θεός ο Λόγος.
Απ’ την αρχή ήταν αυτός με το Θεό.
Τα πάντα δι’ αυτού δημιουργήθηκαν κι απ’ όσα έγιναν τίποτα χωρίς αυτόν δεν έγινε.
Αυτός ήτανε η ζωή, και ήταν η ζωή αυτή το φως για τους ανθρώπους.
Το φως αυτό έλαμψε μέσα στου κόσμου το σκοτάδι, μα το σκοτάδι δεν το δέχτηκε.
Ο Θεός έστειλε έναν άνθρωπο που τον έλεγαν Ιωάννη• αυτός ήρθε ως μάρτυρας για να κηρύξει ποιος είναι το φως , ώστε με τα λόγια του να πιστέψουν όλοι. Δεν ήταν ο ίδιος το φως, ήρθε όμως για να πει ποιος είναι το φως.
Ο Λόγος ήταν το αληθινό φως, που καθώς έρχεται στον κόσμο φωτίζει κάθε άνθρωπο.
Μέσα στον κόσμο ήταν, κι ο κόσμος δι’ αυτού δημιουργήθηκε, μα δεν τον αναγνώρισε ο κόσμος.
Ήρθε στον τόπο το δικό του, και οι δικοί του δεν τον δέχτηκαν.
Σ’ όσους όμως τον δέχτηκαν και πίστεψαν σ’ αυτόν, έδωσε το δικαίωμα να γίνουν παιδιά του Θεού.
Απ’ το Θεό γεννήθηκαν αυτοί και όχι από γυναίκας αίμα, ούτε από επιθυμία ανθρώπινη ή επιθυμία άντρα.
Ο Λόγος έγινε άνθρωπος κι έστησε τη σκηνή του ανάμεσά μας και είδαμε τη θεϊκή του δόξα, τη δόξα που ο μοναχογιός την έχει απ’ τον Πατέρα, ήρθε γεμάτος χάρη θεϊκή κι αλήθεια για μας.
Ο Ιωάννης είπε επίσημα τη γνώμη του γι’ αυτόν και τη διακήρυξε λέγοντας: «Γι’ αυτόν ήταν που είπα, ‘‘εκείνος που έρχεται ύστερα από μένα είναι ανώτερός μου, γιατί υπήρχε πριν από μένα’’».
Απ’ το δικό του πλούτο πήραμε όλοι εμείς τη μια δωρεά πάνω στην άλλη.
Ο νόμος δόθηκε δια του Μωυσέως, η χάρη η θεϊκή όμως και η αλήθεια ήρθε σ’ εμάς δια του Ιησού Χριστού. Κανείς ποτέ δεν είδε το Θεό• μόνο ο μονογενής Υιός, που είναι μέσα στην αγκαλιά του Πατέρα, εκείνος μας τον έκανε γνωστό.

Επιμέλεια κειμένου Νικολέτα Γεωργία Παπαρδάκη

Ακούστε το επόμενο πατερικό κείμενο, όπως αυτό «δημοσιεύθηκε» στο 122-ο τεύχος (Μαρτίου – Απριλίου του 2010) του ηχητικού περιοδικού μας, Ορθόδοξη Πορεία.

Ομιλία εις την Αγίαν του Χριστού Ανάστασιν – του Οσίου Πατρός ημών Επιφανίου επισκ. Κωνσταντίας της Κύπρου.mp3

Ομιλία του Αγίου Επιφανίου, Επισκόπου Κύπρου, εις την Αγίαν του Χριστού Ανάστασιν.

Ο τριήμερος Ήλιος της δικαιοσύνης ανέτειλε σήμερα, και όλην την κτίσιν εφώτισε. Ο τριήμερος και προαιώνιος Χριστός, η Άμπελος η αληθινή, εκαρποφόρησε και εύφρανε όλην την οικουμένη. Ας εγερθούμε σήμερα πριν από τον όρθρο, για να υποδεχθούμε τον ανέσπερον όρθρο, και να πλημμυρίσωμε από την χαρά του φωτός.

Από τον Χριστόν ηνοίχθησαν οι πύλες του άδου, και οι νεκροί σαν από ύπνον εξύπνησαν. Ανέστη ο Χριστός, η ανάστασις των κατακειμένων, και μαζί του ανέστησε τον Αδάμ. Ανέστη ο Χριστός, η ανάστασις όλου του κόσμου, και απήλλαξε την Εύα από την κατάρα. Ανέστη ο Χριστός, η ανάστασις, και τον πριν άκοσμον κόσμον εκόσμησε. «Εξηγέρθη ως ο υπνών Κύριος» «και επάταξε τους εχθρούς αυτού εις τα οπίσω, όνειδος αιώνιον έδωκεν αυτοίς». Ανέστη, και εδώρησε χαρά στην κτίσιν όλην. Ανέστη και εκκένωσε το δεσμωτήριον του άδου. Ανέστη, και την φθορά της φύσεως σε αφθαρσία μετέβαλε. Ανέστη ο Χριστός, και επανέφερε τον Αδάμ στο αρχαίον αξίωμα της αθανασίας. Όποιος ζη εν Χριστώ είναι «καινή κτίσις», ανακαινισμένος με την ανάσταση. Όποιος ζη εν Χριστώ, είναι καινούργιος κόσμος, κοσμημένος με τον στολισμό της Αναστάσεως. Ας κοσμηθούμε οι άκοσμοι.

Αυτός ο καινούργιος κόσμος είναι η Εκκλησία, που γίνεται σήμερα νέος ουρανός. Ουρανός ωραιότερος απ’ αυτόν που βλέπουμε. Διότι δεν διαθέτει ήλιο που δύει κάθε ημέρα, αλλά ήλιο τον οποίο ενετράπη βλέποντας στον Σταυρόν αυτός ο δούλος ήλιος. Ήλιο για τον οποίο λέγει ο Προφήτης: «και τίς υπομενεί ημέραν εισόδου αυτού; Ή τίς υποστήσεται εν τη οπτασία αυτού; Διότι αυτός εισπορεύεται ως πυρ χωνευτηρίου». Τον Ήλιο που φωτίζει διαρκώς την Εκκλησία, για τον οποίο λέγει η Γραφή: «ο ήλιος εξήλθεν επί την γην, και Λωτ εισήλθεν εις Σηγώρ». Ο Λωτ προτυπώνει τον Νόμο και η Σηγώρ ερμηνεύεται «σμικρότης». Αυτός ο Ήλιος είναι που σοφίζει τα άσοφα. Αυτός ο Ήλιος είναι το θεμέλιο της πίστεώς μας. Χάριν αυτού του Ηλίου της δικαιοσύνης, του Χριστού, η Εκκλησία έγινεν ουρανός, ο οποίος δεν έχει σελήνη που αυξομειώνεται, αλλά χάρη που λάμπει παντοτινά. Δεν ανατέλλει αστέρες περιπλανωμένους, αλλά έχει για αστέρες τους νεοφωτίστους που αναδύονται από την κολυμβήθρα. Δεν έχει νέφη βροχερά η Εκκλησία, αλλά διδασκάλους θεολόγους. Δεν αιωρείται επάνω στα θολά νερά, αλλά είναι θεμελιωμένη στα δόγματα τα ιερά. Δεν φέρνει χειμερινές βροχές, όπου ηχούν των ορνέων οι κλαγγές, αλλά απευθύνεται στους ανθρώπους με των διδασκάλων τις φωνές.

«Αύτη η ημέρα, ην εποίησεν ο Κύριος, αγαλλιασώμεθα πνευματικώς και ευφρανθώμεν θεοπρεπώς εν αυτή». Αυτή είναι η ημέρα η υπερεόρτιος, η εορτή όλων των εορτών μας. Αυτή η εορτή για την οποία το Πνεύμα το Άγιον παραγγέλλει λέγοντας: «Συστήσασθε εορτήν εν τοις πυκάζουσιν έως των κεράτων του Θυσιαστηρίου (δηλαδή, διοργανώσετε εορταστικήν πομπή σείοντας τους κλάδους των φοινίκων)».

Αυτή η εορτή είναι ο εγκαινιασμός και η σωτηρία όλου του κόσμου. Αυτή η εορτή είναι όλων των εορτών η κορυφή και ακρόπολις, αυτή είναι η ημέρα την οποίαν ευλόγησε ο Θεός και ηγίασε, διότι κατ’ αυτήν κατέπαυσε από όλα τα έργα του, τελειοποιώντας την σωτηρία των επιγείων και των καταχθονίων μαζί. Κατ’ αυτήν κατέπαυσε των ειδώλων και των θηρίων τις τελετές και τους χορούς. Κατ’ αυτήν κατέπαυσε την δύναμιν όλων των εχθρών. Κατ’ αυτήν κατέπαυσε τις δαιμονικές εορτές και πανηγύρεις. Κατ’ αυτήν κατέπαυσε τις κνίσσες από τις ειδωλικές ουσίες. Κατ’ αυτήν κατέπαυσε την εξουσία του τυράννου και εξουδετέρωσε το κεντρί του θανάτου. Κατ’ αυτήν κατέπαυσε τις νομικές θυσίες και τις νεομηνίες. Κατ’ αυτήν εγκατέστησε στην κτίση νέους όρους και νέους νόμους. Κατέπαυσε το Πάσχα του νόμου και των Ιουδαίων, και εξεπλήρωσε κάθε τύπο, σκιά και προφητεία. Κατά το Πάσχα το ιδικό μας εθυσιάσθη το Πάσχα το αληθινόν, ο Χριστός, «και γαρ το Πάσχα ημών υπέρ ημών ετύθη Χριστός», και «ει τις εν Χριστώ καινή κτίσις», όποιος ζει εν Χριστώ νέα πίστις, νέος νόμος, νέος ο λαός του Θεού, νέος και όχι παλαιός Ιερεύς και νέο Πάσχα. Νέα και πνευματική περιτομή, νέα και αναίμακτος Θυσία. Νέα και θεία Διαθήκη.

Εγκαινιασθήτε σήμερα και «πνεύμα ευθές» εγκαινιάσετε στις καρδιές σας, ώστε να δεχθήτε τα μυστήρια της νέας και αληθινής εορτής, και να απολαύσετε σήμερα την τρυφή την αληθώς ουρανία και να αναχωρήσετε φωτισμένοι από τα μυστήρια του νέου Πάσχα, από τον Χριστό μας και την Αναστασή του.

Απεστέλλετο κάποτε από τον Θεό για την σωτηρία του λαού ο νομοθέτης Μωυσής σε όρος υψηλό προς τον τύπο του νόμου. Απεστάλη και ο Κύριος, ο νομοθέτης και Θεός, από τον Θεό, το όρος της αληθείας από τα ουράνια όρη, για την σωτηρία την ιδική μας. Αλλά ο Μωυσής τους ελύτρωσε από τον Φαραώ και τους Αιγυπτίους, ενώ ο Χριστός μας ελύτρωσε από τον διάβολο και τους δαίμονες. Ο Μωυσής είχε φονεύσει και έθαψε στην άμμο τον άδικον Αιγύπτιο. Εθανάτωσε και ο Χριστός τον διάβολο, στέλνοντάς τον στην άβυσσο. Ο Μωυσής ειρήνευσε τους δύο μαχομένους αδελφούς του. Ειρήνευσε και ο Χριστός τους δύο λαούς του, ενώνοντας τα ουράνια με τα επίγεια. Εκεί η θυγατέρα του Φαραώ, πηγαίνοντας να λουσθή, ευρήκε και παρέλαβε τον Μωυσή. Η δε θυγατέρα του Χριστού Εκκλησία, βαπτιζομένη δέχεται τον Χριστόν, όχι τριών μηνών και από κοφίνι σαν τον Μωυσή, αλλά, από τον τάφο τριήμερον, σε αντικατάσταση του Μωυσέως. Εκεί νύκτα και τυπικά έκανε ο Ισραήλ το Πάσχα. Εδώ μέσα στο φως της ημέρας εορτάζουμε το αληθινό Πάσχα. Εκεί, κοντά στο τέλος της ημέρας. Εδώ, κοντά στο τέλος των χρόνων αυτού του αιώνος. Εκεί εχρίοντο με αίμα οι παραστάδες των θυρών, εδώ σφραγίζονται με το αίμα του Χριστού οι καρδιές των πιστών. Εκεί η θυσία ήταν νυκτερινή, και νύκτα έγινε η διάβασις της Ερυθράς θαλάσσης, εδώ η σωτήριος και φωτεινή Ερυθρά θάλασσα του βαπτίσματος κοκκινίζει από το πυρ του πνεύματος και επάνω της περιφέρεται αληθινά Πνεύμα Θεού και συγχρόνως φανερώνεται στον κόσμο. Στην ιδία θάλασσα συντρίβεται η κεφαλή του δράκοντος και άρχοντος των δρακόντων, των δαιμονικών λαών του διαβόλου. Εκεί, στο νυκτερινό βάπτισμα του Μωΰσέως, σκεπάζει τον λαό του Ισραήλ νεφέλη. Τον δε λαό του Χριστού τον επισκιάζει η δύναμις του Υψίστου. Εκεί, όταν εσώθη ο λαός, η Μαρία του Μωΰσέως έστησε χορό. Εδώ που σώζεται ο λαός των εθνών, η Εκκλησία του Χριστού μαζί με όλες τις τοπικές Εκκλησίες εορτάζει θεοπρεπώς. Εκεί, σε πέτρα της κτίσεως προσφεύγει ο Μωυσής για νερό. Εδώ, στην πέτρα της πίστεως προσφεύγει ο λαός, στον Χριστό. Εκεί, οι πλάκες του νόμου συντρίβονται, προμηνύοντας ότι κάποτε θα παρέλθη και θα παλαιωθή ο νόμος. Εδώ, οι θείοι νόμοι διασώζονται αμετάβλητοι, σαν ένα σώμα. Εκεί, εχωνεύθη ο μόσχος και ετιμωρήθη ο λαός. Εδώ θυσιάζεται ο Αμνός του Θεού και σώζεται ο λαός. Εκεί, η πέτρα εκτυπήθη με ράβδο. Εδώ, ο Χριστός, η πέτρα, κεντάται στην πλευρά. Εκεί, αναβλύζει από την πέτρα ύδωρ. Εδώ, πηγάζει από την ζωοποιό πλευρά αίμα και ύδωρ. Εκείνοι εδέχθησαν για τροφή ορτύκια από τον ουρανό. Εμείς δεχόμεθα πνευματική περιστερά από τα υπερουράνια ύψη. Εκείνοι έφαγαν μάννα πρόσκαιρο και απέθαναν. Εμείς μεταλαμβάνουμε άρτο που χαρίζει ζωήν αιώνιο. Αλλά εκείνα, ως παλαιά και σκιώδη, έχουν γηράσει, ετελείωσαν. Ενώ τα ιδικά μας αυξάνουν, ανθούν και δεν μαραίνονται.

Αυτή είναι του ιδικού μας Πάσχα η προτύπωσις. Αυτή είναι η διάβασις της νομικής σκιάς. Έτσι να ιδής την εορτή. Έτσι να εξηγήσης όσα είπεν ο Μωΰσής και οι Προφήτες για την ημέρα αυτή, και θα πεισθής για την ανάσταση. Επειδή όλοι σχεδόν οι Ιουδαίοι φορούν ακόμη το κάλυμμα της απιστίας, όπως τότε. Έχεις πολλούς και απεριγράπτους τύπους αναστάσεως νεκρών και αναβιώσεως. Αυτής αξιόπιστος μάρτυρας είναι η σφαγή του Ισαάκ. Αυτής τύπος ήταν ο λάκκος στον οποίον έβαλαν τον Ιωσήφ οι αδελφοί του, απ’ όπου ανέβη αθάνατος. Αυτής τύπος ήταν ο λάκκος του Ιερεμία, από τον οποίον εξερχόμενος, απηλλάγη από τη φθορά και τον βόρβορο συγχρόνως. Της Αναστάσεως του Χριστού τύπος ήταν το κήτος του Ιωνά από τον οποίον εξήλθε τριήμερος. Έχεις και άλλη προτύπωση της φυλακής του Άδου, το δεσμωτήριο του Ιωσήφ, όπου εκλείσθη και εξήλθεν αβλαβής μετά από τρία χρόνια, όπως ο Χριστός έπειτα από τρεις ημέρες προήλθε από τους νεκρούς. Μαζί με αυτά, και ο λάκκος των λεόντων του Δανιήλ προτυπώνει τον τάφο του Σωτήρος, από τον οποίον ανέτειλεν ο Ιησούς ζωντανός, απηλλαγμένος από τον Άδη και τον θάνατο σαν από δύο λέοντες.

Με αυτά να ελέγξης τους Ιουδαίους, με αυτά να τους επιτιμήσης. Έτσι να απολογηθής για τα Πάθη και την Ανάσταση του Χριστού. Αυτά σου χαρίζει ο λόγος σήμερα για συμμαχία. Αυτά τα μυστήρια σε διδάσκει σήμερα η εορτή.

Από το βιβλίο Πατερικόν Κυριακοδρόμιον, σελίς 27 και εξής.

Επιμέλεια κειμένου, Δημήτρης Δημουλάς.

Παράβαλε και σχετική ομιλία του Αγ. Γρηγορίου του Παλαμά, ως και την υμνολογική εκλογή της ημέρας, πατώντας εδώ.

ή και απόσπασμα του ΜΕ. Λόγου του Αγ. Γρηγορίου του Θεολόγου, Εις το Πάσχα, πατώντας εδώ.

Κατηγορίες: Αγιολογικά - Πατερικά, Αρχεία ήχου και εικόνος (video), Θαυμαστά γεγονότα, Κυριακοδρόμιο (προσέγγιση στο Ευαγγέλιο και τον Απόστολο της Κυριακής και των Μεγάλων Εορτών), Λειτουργικά, εορτολογικά, Νεοελληνική απόδοση Ύμνων, Συναξάρια, Λογοτεχνικά, Το ηχητικό περιοδικό μας - Ορθόδοξη Πορεία. Προσθήκη στους σελιδοδείκτες.