Οι Μανιάτες Μακεδονομάχοι «απαντούν» στην προσβολή του Αλεξάνδρου – Σαράντου Ι. Καργάκου.

Ομιλία του Σαράντου Ι. Καργάκου, που λέχθηκε στο Φλομοχώρι Κότρωνα, της Μάνης, στη Λακωνία, στις 10 Αυγούστου του 1996.

…Έρχομαι από μια γιορτή που έγινε στο χωριό Παλαιομάνινα του Ξηρομέρου. Ορισμένοι κάτοικοι με διαβεβαίωσαν πως το όνομα του χωριού τους προέρχεται από το όνομα Μάνη. Και ότι στο χωριό τους μαρτυρείται παρουσία Μανιατών, άρα προέρχονται από Μανιάτες. Ζήτησα να με πάνε στο ηρώο. Μέτρησα τα ονόματα των νεκρών και είπα:

«Δεν προέρχεστε από Μανιάτες, είσθε Μανιάτες». Γιατί το να είναι κανείς Μανιάτης δεν είναι θέμα καταγωγής, είναι θέμα αγωγής. Τον Μανιάτη κάνει το: προθύμως εθέλειν υπέρ της πατρίδος θνήσκειν. Αυτό εν μέρει εξηγεί και την παρουσία Μανιατών πολεμιστών στη Μακεδονία.

Υπάρχει όμως και άλλη εξήγηση που συνδέεται με το χαρακτήρα, την ιδιοσυγκρασία μας. Είναι παγκοίνως γνωστό ότι εμείς οι Μανιάτες, ως απόγονοι των αρχαίων Σπαρτιατών, είμαστε οι πιο εκδικητικοί ανάμεσα στους Έλληνες. Περίτρανη απόδειξη του ισχυρισμού αυτού αποτελεί το γεγονός, που αποτελεί την αιτία του σημερινού εορτασμού. Ο Αλέξανδρος μετά τη μάχη του Γρανικού συνόδευσε την αποστολή των τριακοσίων ασπίδων, που ως τρόπαιο νίκης τοποθετήθηκαν στην Ακρόπολη των Αθηνών, με την ακόλουθη μειωτική για τους Λάκωνες επιγραφή:

«Αλέξανδρος ο Φιλίππου και οι Έλληνες πλην Λακεδαιμονίων».

Έτσι εξήρεσε ο Αλέξανδρος, μ’ εκείνο το αφοριστικό «πλην», τους Λακεδαιμονίους
«…απ’ την θαυμάσια πανελλήνιαν εκστρατεία,
την νικηφόρα και περίλαμπρη,
την περιλάλητη, την δοξασμένη
ως άλλη δεν δοξάσθηκε καμία,
την απαράμιλλη…».
όπως την ονομάζει ο Κωνσταντίνος Καβάφης.

Δύο χιλιάδες περίπου χρόνια το φύλαγαν του Αλέξανδρου «μανιάτικο» τα «Σπαρτιατόγγονα», όπως ονομάζονται στα μανιάτικα μοιρολόγια τα Μανιατόπουλα. Και του το πλήρωσαν μανιάτικο. Όταν ήλθε η κρίσιμη στιγμή που παιζόταν η τύχη της Μακεδονίας και που όλοι πίστευαν ότι μετά την προσάρτηση της Ανατολικής Ρωμυλίας, ήλθε και η σειρά της Μακεδονίας να γίνει τμήμα της Βουλγαρίας, τότε παιδιά από της Μάνης τα χωριά, πήραν το δρόμο που άνοιξε ο Παύλος Μελάς, για να πολεμήσουν υπέρ της ελευθερίας της δουλωμένης και δεινά πληγωμένης πατρίδος του Αλεξάνδρου. Έτσι στο προσβλητικό «πλην Λακεδαιμονίων», οι εύαθλοι Μανιάτες Μακεδονομάχοι αντιτάξανε το «μετά Λακεδαιμονίων». Μπορεί να μην έλαβαν για λόγους γοήτρου μέρος στην εκστρατεία του Αλεξάνδρου, έλαβαν όμως μέρος στην απελευθέρωση της πατρίδας του Αλεξάνδρου.

Αυτή ήταν η εκδίκηση των Μανιατών στην προσβολή του Αλεξάνδρου. Μπορεί οι Λάκωνες να μην έλαβαν μέρος στην πανελλήνια εκστρατεία για την κατάκτηση της Ασίας, έλαβαν μέρος όμως στην πανελλήνια εκστρατεία για την απελευθέρωση της Μακεδονίας. Και μάλιστα υπήρξαν πρωτοπόροι.

Γι’ αυτό επιτρέψατε μου αυτό το πρώτο εγκώμιο για τους Μανιάτες Μακεδονομάχους να ονομάσω κάπως μεταφορικά, αλλά όχι έξω από ιστορικά δεδομένα, με μια μόνο φράση: «Οι Μανιάτες Μακεδονομάχοι απαντούν στην προσβολή του Αλεξάνδρου». Και ακολουθώντας την παράδοση των προγόνων μας, που εγκατελείφθη από τους νεωτεριστές και εκσυγχρονιστές της εποχής μας, να συνθέσω επίγραμμα σε λόγο αρχαίο δωρικό προς τιμήν των Μανιατών που άφησαν το ξερό τοπίο της Μάνης, για να χύσουν το αίμα τους στα εύφορα εδάφη της Μακεδονίας και να τα προσφέρουν ελεύθερα στους Μακεδόνες και αργότερα στους μικρασιάτες πρόσφυγες. Βέβαια δεν έχω την ποιητική πνοή του Τυρταίου ούτε την επιγραμματική δεινότητα ενός Σιμωνίδη, για να συνθέσω επίγραμμα αντάξιο των Μανιατών Μακεδονομάχων, αλλά θα προσπαθήσω να μην αδικήσω ιστορικά το μέγεθος της αγωνιστικής προσφοράς. Ωστόσο, ζητώ την επιείκειά σας:

«Εν Γρανικού ρείθροις
πρώταν νίκαν σχων
Αλέξανδρος Μακεδών
Ασίαθεν ήγγελλεν:
«πλην Λακεδαιμονίων»
Έτεσιν ύστερον πολλοίς
πάτρας υπέρ Αλεξάνδρου
αμύνοντες Λακώνων οι έκγονοι
τω σώματι δ’ αλλοτρίω χρησάμενοι
ήγγειλαν «…μετά Λακεδαιμονίων»!

Αν δεν είχε περάσει ο λίβας της εκπαιδευτικής απορρυθμίσεως, που μάρανε την πάντα ζώσα και δρώσα αρχαιοελληνική, αφήνοντας στο γλωσσικό μας έδαφος τα σημερινά λεκτικά ράκη, δεν θα χρειαζόταν μετάφραση, για να κατανοηθεί το επίγραμμα αυτό. Αλλά επειδή για τα νέα παιδιά τα αρχαία ελληνικά είναι η πιο ξένη από τις ξένες γλώσσες, αναγκάζομαι για χάρη τους να μεταφράσω τους ευνόητους αυτούς στίχους:

«Αφού πέτυχε την πρώτη νίκη
στις όχθες του Γρανικού ποταμού
ο Μακεδών Αλέξανδρος,
έστειλε από την Ασία το άγγελμα
ότι τη νίκη πέτυχαν αυτός και οι Έλληνες
χωρίς τη συμμετοχή των Λακεδαιμονίων.
Ύστερ’ από χρόνια πολλά
υπέρ της πατρίδος του Αλεξάνδρου
μαχόμενοι,
μη λογαριάζοντας τη ζωή τους
των αρχαίων Λακώνων οι έκγονοι έστειλαν
το δικό τους άγγελμα:
«Η λευτεριά της Μακεδονίας ήλθε διά των Λακεδαιμονίων και μετά Λακεδαιμονίων». …

Οι Μανιάτες Μακεδονομάχοι απαντούν στην προσβολή του Αλεξάνδρου – Σαράντου Ι. Καργάκου.zip

Κατηγορίες: Ιστορικά, Λογοτεχνικά, Μελέτες - εργασίες - βιβλία. Προσθήκη στους σελιδοδείκτες.