1 Όταν η θεία χάρη δει ότι ο άνθρωπος άρχισε να έχει ιδέα για τον εαυτό του και να υψηλοφρονεί, αμέσως παραχωρεί οι πειρασμοί να γίνουν πιο δυνατοί και να τον νικήσουν, μέχρι να μάθει ότι είναι αδύναμος και να καταφύγει στο Θεό και να τον κρατήσει κοντά του με ταπείνωση. Και με αυτό τον τρόπο έρχεται ο άνθρωπος στα μέτρα της τέλειας πίστης και της τέλειας ελπίδας του Υιού του Θεού, και υψώνεται για να φτάσει την αγάπη. Διότι ο άνθρωπος γνωρίζει πόσο θαυμαστή είναι η αγάπη του Θεού προς αυτόν, όταν βρεθεί ανάμεσα σε μεγάλες δυσκολίες, που τον αποκόπτουν από την ανθρώπινη ελπίδα. Και τότε δείχνει ο Θεός σ’ αυτόν τη σωτήρια δύναμή του. Ο άνθρωπος ποτέ του δε θα μάθει τη θεϊκή δύναμη, ζώντας στην άνεση και στην καλοπέραση. Και ποτέ δεν έδειξε ο Θεός τη σωτήρια ενέργειά του με τρόπο αισθητό, παρά σε τόπους ήσυχους και έρημους, και σε τόπους όπου δε συναντάς παρέες και πολλές κουβέντες και θορύβους από τη συγκατασκήνωση με τους άλλους ανθρώπους.
Να μην απορήσεις λοιπόν όταν, στην αρχή της ενάρετης εργασίας σου ως μοναχού, αυξάνουν οι σκληρές και δυνατές θλίψεις και στενοχώριες, και σε περικυκλώνουν από παντού˙ διότι ούτε καν ονομάζεται αρετή, εκείνη που πάνω στην εκτέλεσή της δεν ακολουθείται από δύσκολα έργα. Γιατί η αρετή ονομάσθηκε αρετή από τις δυσκολίες που συναντά. Έτσι είπε ο άγιος Ιωάννης. Είναι σύνηθες, λέει, για την αρετή να υπόκειται σε δυσκολίες. Λέει μάλιστα ο μακαριστός Μάρκος ο Μοναχός, πως «εκείνη η εργασία είναι αξιόμεμπτη, που κινείται μέσα στα δεσμά της άνεσης. Κάθε εκτελούμενη αρετή, όταν γίνεται σύμφωνα με την εντολή του αγίου Πνεύματος, ονομάζεται σταυρός». Γι’ αυτό όλοι όσοι θέλουν να ζήσουν με το φόβο του Κυρίου, και με την αγιαστική δύναμη του Ιησού Χριστού, θα διωχθούν (2 Τιμ. 3, 12). Διότι είπε ο Κύριος: «Όποιος θέλει να με ακολουθήσει, ας απαρνηθεί τον εαυτό του, ας σηκώσει το σταυρό του, και τότε ας με ακολουθήσει» (Μκ. 8, 34). «Όποιος δε θέλει να ζήσει στην άνεση, θα χάσει μεν τη ζωή της καλοπέρασης για το όνομά μου, όμως θα σώσει την ψυχή του» (Μκ. 8,35). Γι’ αυτό λοιπόν πρόλαβε και έβαλε μπροστά σου το όραμα του σταυρού, για να αποφασίσεις να πεθάνεις, και τότε θα μπορέσεις να τον ακολουθήσεις. (72-3).
Με πολύ πόνο και κόπο θα περάσουμε στη βασιλεία του Θεού.
2 Πόσες φορές ο άνθρωπος, που θέλει ν’ αρχίσει μια εργασία για την αγάπη του Κυρίου, δε ρωτάει λέγοντας: Άραγε υπάρχει ανάπαυση σ’ αυτή την εργασία; Ή, πώς θα μπορέσω να περπατήσω σ’ αυτό το δρόμο της αρετής εύκολα, χωρίς να κοπιάσω; Ή, μήπως υπάρχει τίποτε που θα προκαλέσει θλίψη και κόπο στο σώμα μου; Για πρόσεξε πως τα ψάχνουμε όλα ζητώντας την ανάπαυση! Μα τι λές, άνθρωπέ μου; Θέλεις ν’ ανεβείς στον ουρανό και να εισέλθεις στη βασιλεία του Θεού, και να έχεις κοινωνία μαζί του, και να χαρείς τη μακάρια ανάπαυση του κόσμου εκείνου και την κοινωνία με τους Αγγέλους και τη ζωή την αθάνατη, και ρωτάς αν αυτός ο δρόμος, που οδηγεί στο Θεό, έχει δυσκολίες; Είναι να απορεί και να θαυμάζει κανείς! Κοιτάξτε τους ναυτικούς, που έχουν τον πόθο των πραγμάτων αυτού του ψεύτικου και μάταιου κόσμου, πως πλέουν ενάντια στα φοβερά κύματα της θάλασσας. Δείτε και τους άλλους, τους στεριανούς, πως τολμούν με κίνδυνο της ζωής τους, να περνούν από δύσβατους και κακοτράχαλους δρόμους, και δε λένε ποτέ ότι ο δρόμος μας έχει δυσκολίες και πόνους! Αντίθετα, εμείς όπου και να βρισκόμαστε, μελετούμε την άνεση. Εάν όμως σκεφθούμε σε κάθε περίσταση το δρόμο του μαρτυρίου του Κυρίου, τότε θα καταλάβουμε ότι κανένας κόπος και καμία δυσκολία δεν είναι ανώτερη από το μαρτύριο του Χριστού μας.
Μήπως είναι κανείς που δεν έχει πεισθεί εντελώς ότι τα πράγματα έχουν έτσι; Είναι δηλαδή κανείς που:
νίκησε στον πόλεμο,
ή δέχθηκε στο κεφάλι του το φθαρτό στεφάνι της νίκης,
ή πέτυχε, γενικά, αυτό που ήθελε, κι ας μην ήταν και τόσο αξιέπαινο,
ή έγινε υπηρέτης σε κάτι το θεϊκό,
ή κατόρθωσε κάποια αξιοθαύμαστη αρετή,
αν πρωτύτερα δεν περιφρόνησε τον κόπο και τη θλίψη, κι αν δεν απομάκρυνε από μέσα του το ερεθιστικό φρόνημα της άνεσης, το οποίο γεννά την αμέλεια, την τεμπελιά και το φόβο; Αυτά δεν είναι που χαυνώνουν τον άνθρωπο και τον κάνουν ανίκανο για κάθε αξιόλογο έργο; (74-5)
Από το βιβλίο: Ανθολόγιο από την ασκητική εμπειρία του Αγίου Ισαάκ του Σύρου. Ερμηνευτική απόδοση – επιμέλεια, Κωνσταντίνου Χρ. Καρακόλη, Δρος Θεολογίας, Φιλολόγου.
Η/Υ επιμέλεια Σοφίας Μερκούρη.
