Θεωρείται τυπικώς παράλειψις ασύγγνωστος όταν η τελετή της Αναστάσεως προς αποφυγήν των διαφόρων εκτρόπων δεν τελήται εκτός του ιερού ναού άλλ’ εντός αυτού;
Καθ’ όλα τα αρχαία και τα νεώτερα Τυπικά η ακολουθία της Αναστάσεως τελείται έξω του ναού «εις τον διωρισμένον τόπον» ή εις τον νάρθηκα προ των κλειστών βασιλικών πυλών του ναού. Τούτο εξηγείται ή ως υπόλειμμα της παλαιάς πράξεως των ενοριακών ναών, στους οποίους το πρώτο μέρος της ακολουθίας του ασματικού όρθρου εψάλλετο κατά παρόμοιο τρόπο στον νάρθηκα και κατόπιν εγίνετο η είσοδος στον ναό, ή πιθανώτερο, για να εικονισθή έτσι παραστατικώτερα η ανάστασις του Κυρίου, που έγινε από τον τάφο Του, που βρισκόταν μέσα σε κήπο (Ιωάν. ιθ’ 41. κ’, 15), ή η δια της αναστάσεως του Κυρίου διάβασις των ανθρώπων εκ γης (=νάρθηξ) προς ουρανόν (=ναός).
Η αταξία που τυχόν συμβαίνει κατά την έξοδο και την εκ νέου είσοδο των πιστών στον ναό, ή τα διάφορα έκτροπα που γίνονται στον τόπο μας κατά την τελετή της Αναστάσεως, που ασφαλώς δεν θα εγίνοντο αν αυτή ετελείτο στον κυρίως ναό, δεν είναι λόγος τόσο ισχυρός για να σκεφθή κανείς την αναθεώρησι του αρχαίου αυτού και ωραίου εθίμου. Παλαιότερα συνέβαιναν περισσότερα έκτροπα. Η εξημέρωσις των ηθών, η άνοδος του πολιτιστικού επιπέδου του λαού μας και η θρησκευτική του καλλιέργεια τα έχουν βαθμηδόν περιορίσει και συν τω χρόνω η κατάστασις βελτιώνεται ακόμη περισσότερο. Μόνο σε περιπτώσεις εκτάκτου ανάγκης, όπως στον πόλεμο και στην κατοχή, διετάχθη η τέλεσις της ακολουθίας της Αναστάσεως κατ’ εξαίρεσιν μέσα στους ναούς.
Από το βιβλίο του αειμνήστου Καθηγητού της Θεολογικής σχολής του Α.Π.Θ., Ιωάννου Μ. Φουντούλη: Απαντήσεις εις Λειτουργικάς απορίας. Τόμος Α’. ΣΤ’ έκδοσις.
Εκδόσεις της Αποστολικής Διακονίας της Εκκλησίας της Ελλάδος, Αθήναι, 1991.
Η/Υ επιμέλεια Σοφίας Μερκούρη.
