Ο λόγος, για την επερχόμενη «γιορτή της μητέρας».
Ανάμεσα στους ανθρώπινους εορτασμούς, και τους εορτασμούς της Εκκλησίας, υπάρχει τεράστια ποιοτική διαφορά. Έχουν όμως και μία ποσοτική διαφορά, που έχει όμως κι αυτή, τεράστια σημασία. Στη μάχη του Θεού με τον Διάβολο, όλα έχουν σημασία, η κάθε λεπτομέρεια μετράει.
Ας μην ξεγελιόμαστε: δεν υπάρχει «καλό» και «κακό», κι άλλα τέτοια απρόσωπα πράγματα, που δεν είναι παρά εφευρήματα του Διαβόλου για να κρυφτεί πίσω απ’ αυτά, και να μην τον παίρνουν χαμπάρι οι άνθρωποι. Μία είναι η μάχη: του Διαβόλουαπέναντι στον Θεό, και το δημιούργημά του τον άνθρωπο. Είτε το θέλουμε, είτε όχι, αυτή θα συνεχίζεται μέχρι Δευτέρας Παρουσίας, κι όσο πιο γρήγορα το πάρουμε απόφαση να λέμε τα πράγματα με τ’ όνομά τους, τόσο πιο πολλές ελπίδες έχουμε να γλυτώσουμε. Αυτό το ήξεραν οι παλιότεροι. Θυμάμαι η γιαγιά μου, κάθε φορά που τσακωνόμασταν μας έλεγε: «ωραία τα κατάφερε ο παλιο-Διάβολος και σας έβαλε να τσακωθείτε, και τώρα χορεύει πάνω από τα κεφάλια σας και χτυπάει και παλαμάκια!». Υπάρχει θεολογικότερη ερμηνεία; Όχι, πείτε μου!
Αυτός ο «παλιο-Διάβολος», ξεγέλασε κάποτε τους ανθρώπους μ’ εκείνο το δόλιο «…διανοιχθήσονται υμών οι οφθαλμοί και έσεσθε ως θεοί, γιγνώσκοντες καλόν και πονηρόν» (Γεν.Γ΄, 5), κι από τότε μέχρι τώρα, το ίδιο παιγχνίδι παίζει, γιατί… τσιμπάμε. «Διάβολος» δεν είναι; Ε, αυτή είναι η δουλειά του, να διαβάλλει. Εμείς όμως πρέπει να είμαστε συνεχώς υποψιασμένοι, γιατί χώνει την ουρά του παντού και πίσω απ’ όλα. Αθώα, και αγαθά, και καλοπροαίρετα, θα είναι όλα στην Βασιλεία των Ουρανών, όχι στις ατελείς καταστάσεις του κόσμου τούτου.
Ένα, λοιπόν, από τα όχι τόσο αγαθά και καλοπροαίρετα, για τα οποία πρέπει να είμαστε πράγματι καχύποπτοι, και να «γνωρίζουμε καλόν και πονηρόν», είναι το εξής, και θα το πούμε αμέσως τώρα. Πρώτα όμως μια γλωσσική παρένθεση: Τα ρήματα στον Ενεστώτα γενικά, έχουν μια βαθύτερη σημασία που έχει σχέση με την έννοιά τους. Δηλαδή το ρήμα «λύω» σημαίνει είτε «προσπαθώ να λύσω», «βρίσκομαι σε μία διαδικασία λύσης», είτε «καταφέρνω να λύνω». Το ρήμα «γιγνώσκω», είναι αντίστοιχα και αποπειρατικό(«προσπαθώ να μάθω»), και εναρκτικό, όπως όλα τα ρήματα σε –σκω. Δηλαδή: «έχω ξεκινήσει και είμαι σε μια διαδικασία μάθησης». Επομένως κάθε φορά που βλέπουμε ένα ρήμα μέσα στην Αγία Γραφή, πρέπει να ψάχνουμε τη βαθύτερη σημασία του. Όταν λοιπόν ο Διάβολος λέει «γιγνώσκοντες καλόν και πονηρόν», αυτό που θέλει να καταλάβουν οι Πρωτόπλαστοι, είναι ότι «θα έχουν αυτομάτως την δυνατότητα να…». Η «διαβολή» εδώ, εντοπίζεται στην ίδια την έννοια του ρήματος. Όταν λέει ο Θεός «γνώσεσθε την αλήθειαν», ή, «ερευνάτε τας Γραφάς», εννοεί, να καταβάλει προσπάθεια ο άνθρωπος ν’ ανακαλύψει, να καταλάβει, να μάθει.
Εμείς λοιπόν πρέπει να καταβάλουμε προσπάθεια ώστε, κάθε φορά να «γιγνώσκωμεν καλόν και πονηρόν». Να το εντοπίζουμε δηλαδή, να το ξεσκεπάζουμε, και να το αποφεύγουμε, όσο είναι ανθρωπίνως δυνατόν.
Τώρα σχετικά με τις γιορτές. Ας καταπιαστούμε πρώτα με το ποσοτικό κριτήριο. Δεκάδες Αγίους γιορτάζει η Εκκλησία μας κάθε μέρα, και μέχρι τησυντέλεια του αιώνος, θα προστίθενται συνεχώς νέοι. Εκτός αυτών, η Εκκλησία μας γιορτάζει και τις Μεγάλες στιγμές της κατά τις Δεσποτικές και Θεομητορικές εορτές. Κάθε μέρα της Εκκλησίας είναι ένα πανηγύρι της ζωής, της νίκης, του θριάμβου, της αγάπης, της δύναμης, της πίστης και της αφοσίωσης, της γνώσης και της αποκάλυψης, της θεραπείας και της αθανασίας του ανθρώπου. Κάθε άγιος προσφέρει με το παράδειγμά του αυτό που προσδοκά ο καθένας μας, κι αποδεικνύει εμπράκτως, ότι αυτό που ποθούμε, όχι μόνον υπάρχει, αλλά και ότι το δίνει ο Θεός. Κάθε Δεσποτική ή Θεομητορική γιορτή, είναι πάλι, μια κατάβαση του Ουρανού στη γή, μια συγκατάβαση στην ανάγκη του ανθρώπου για χαρά και ελπίδα, μια αποκατάσταση του χαμένου Παράδεισου και της πολυπόθητης αθανασίας. Και όλ’ αυτά, δεν γιορτάζονται δειγματοληπτικά και σπάνια, αλλά πλουσιοπάροχα, ξανά και ξανά, καθημερινά. Η Εκκλησία μας έχει ένα πλήθος εορτών για όλες μας τις ανάγκες.
Το κοσμικό ημερολόγιο, πόσες έχει; Μία «παγκόσμια ημέρα» για τη μητέρα, μία για τον πατέρα, μία για το περιβάλλον, μία για τα ζώα, μία κατά της δουλείας, κλπ, κλπ… Εμεί ς πόσες φορές γιορτάζουμε τη μητρότητα; Ιωακείμ και Άννης, Σύλληψη της Παναγίας, Γενέσιον της Παναγίας, Εισόδια, Ευαγγελισμός, Γέννηση του Χριστού, Υπαπαντή, Κοίμηση, Απόδοση της Κοιμήσεως, Σύλληψη Αγίου Ιωάννου του Προδρόμου, Αγίου Κηρύκου και Αγίας Ιουλίττης της μητέρας του, Αγίας Σοφίας και των θυγατέρων της, Αγίας Μόνικας, Μακρίνας και Εμμέλειας, και πόσες άλλες της Τουρκοκρατίας, ή άλλων χριστιανικών χωρών, που αναδείχθηκαν οι ίδιες άγιες και ανέδειξαν αγίους; Αντίστοιχα πολλοί είναι και οι πατέρες που αγίασαν και αποτέλεσαν πρότυπα πατρότητας, ή εκείνοι που προστάτευσαν τα ζώα κι απέδειξαν στην πράξη πώς αποκαθίσταται η διαρραγείσα σχέση ανάμεσα στον άνθρωπο και τη φύση. Ας θυμηθούμε τον Άγιο Γεράσιμο τον Ιορδανίτη, τον Άγιο Μακάριο τον Ρωμαίο, τους Αγίους Φιλήμονα και Απολλώνιο με τα δελφίνια, τον Άγιο Μάρκο τον Ασκητή με την ύαινα, τον Άγιο Μαρτίνο με τη λύκαινα, και τόσα, αναρίθμητα άλλα παραδείγματα.
Όλα αυτά τα παραδείγματα «ιδεών» και «αξιών», εμείς δεν τα γιορτάζουμε μία φορά το χρόνο, απρόσωπα και ανώνυμα. Το απρόσωπο και το ανώνυμο, δεν συγκινεί και δεν εμπνέει κανέναν, γιατί δεν μπορείς να σχετιστείς μαζί του. Ο άνθρωπος σχετίζεται με άνθρωπο. Αυτή είναι η πλάνη του Διαβόλου. Να σου λέει ότι τάχα γιορτάζεις κάτι μεγάλο και σημαντικό, αλλά τελικά να σου είναι αδιάφορο. Να νομίζεις ότι το γιόρτασες, και να μην σου μένει καμμιά γλύκα. Να σου το σερβίρουν για «Παγκόσμια Γιορτή», και κανείς να μην τη θυμάται όχι την επόμενη μέρα, αλλά και την ίδια την ημέρα της. Για να τη θυμηθείς, να χρειάζεσαι την τηλεόραση, το ραδιόφωνο και το διαδίκτυο, να την προπαγανδίζει. Προπαγάνδα σημαίνει προώθηση. Και σου την προωθούν την κάθε κρυόπλαστη γιορτή, γιατί από μόνος σου δεν συνδέεσαι. Δεν θα την θυμόσουν ποτέ. Ενώ τη γιορτή της Εκκλησίας, άμα σου την εξηγήσουν και την καταλάβεις, σκιρτά η καρδιά σου. Γιατί είναι ανθρώπινη και Θεϊκή μαζί. Έχει μέσα την πατρική Αγάπη του Θεού, κι όχι την ψυχρή αδιαφορία του Διαβόλου, που πάει να μιμηθεί τον Πατέρα σου για να σε ξεγελάσει, αλλά δεν τα καταφέρνει. Σαν εκείνο το παραμύθι το παλιό, με τον λύκο και τα κατσικάκια, που τον πρόδιδε η κρυάδα της φωνής του.
«…φταίει η απρόσωπη αγάπη που έχουν βρεί. Μα η δική μας έχει όνομα, έχει σώμα και θρησκεία, και παππού σε μέρη αυτόνομα μέσα στην Τουρκοκρατία…». Δεν βρίσκω καλύτερα λόγια απ’ αυτά του τραγουδιού, για να εκφράσουν τη διαφορά.
Και σε λίγες ημέρες που θα κορυφωθεί η διαφήμιση για την περίφημη «ημέρα της μητέρας», εγώ θα θυμηθώ μιάν άλλη Μητέρα, την ημέρα της Υπαπαντής. Που έδωσε το παράδειγμα πηγαίνοντας το παιδί Της στον Ναό, κι ας της είπαν εκεί πικρές προφητείες. Γιατί τότε η Εκκλησία μου δίδαξε, πως καλή και πετυχημένη μητέρα είναι αυτήπουέχει κάτι να σου δείξει, που θες ν’ ακολουθήσεις το παράδειγμά της. Πως κι εσύ θα είσαι πραγματικά τιμημένη από τα παιδιά σου, όχι αν θυμηθούν να σου φέρουν λουλούδια «την δεύτερη Κυριακή του Μαϊου», αλλά αν έρθουν μια μέρα και σου πουν «μάνα, θέλω κι εγώ να κάνω παιδιά, και να σου μοιάσω». Αυτό, μόνο από την Παναγία έχεις ελπίδα να το μάθεις, και άμα το θές, μόνο Αυτή θα σε βοηθήσει να το ζήσεις. Όλα τ’ άλλα, είναι ανθρώπινα οικοδομήματα και συμβάσεις. Εφήμερα και σαθρά. «Σκιάς όναρ», που λέει κι ο Πίνδαρος…
Στέλλα Ν. Αναγνώστου- Δάλλα.
