Μαζικός στρατός, ικανοί αξιωματικοί.
Για πρώτη φορά ο ελληνικός στρατός απέκτησε και πολυβόλα, τα υδρόψυκτα αυστριακά Scfiwarzfoze των 6.5. Το πυροβολικό ανανέωσε το οπλοστάσιό του με τα νέα πεδινά πυροβόλα Scfineider που αντικατέστησαν τα Krupp και τα ορειβατικά Scfineider – Δαγκλή των 75χστ. Η αναίμακτη «επανάσταση» του 1909 ήταν η καίρια τομή καθώς έθεσε στο επίκεντρο τόσο της πολιτικής πρακτικής όσο και των δημόσιων συζητήσεων το θέμα της στρατιωτικής οργάνωσης της χώρας. Οι προσπάθειες θα κατέτειναν στη δημιουργία ενός στρατού οργανωμένου και κυρίως μαζικού, καθοδηγούμενου από ικανά στελέχη και όχι από «κηφήνες» αξιωματικούς το μοναδικό προτέρημα των οποίων ήταν οι πολιτικές διασυνδέσεις. Σε σχέση με το τελευταίο, ήταν χαρακτηριστική η αντιπάθεια των πρωτεργατών του Στρατιωτικού Συνδέσμου για την κηδεμονία του στρατού από τους πρίγκιπες.
Το Κίνημα στο Γουδί έφερε ορισμένες ανακατατάξεις που αποσκοπούσαν στην ολική κάθαρση του στρατού και του ναυτικού από αργόμισθους και ανίκανους αξιωματικούς, το μόνο προσόν των οποίων ήταν η σχέση τους με το παλάτι.
Ο Στρατιωτικός Σύνδεσμος (ουσιαστικά η κυβέρνηση Θεοτόκη) κατάργησε τη Γενική Διοίκηση και το Σώμα Γενικών Επιτελών που θεωρούνταν από τη σύστασή του ως προπύργιο της προνομιούχας τάξης αξιωματικών. Οι διάδοχος και οι πρίγκιπες απομακρύνθηκαν από διοικητικές θέσεις, ενώ το Γενικό Επιτελείο συγχωνεύτηκε με το υπουργείο Στρατιωτικών στο οποίο θα υπάγονταν στο εξής απευθείας όλες οι μεραρχίες. Ο νόμος «περί της στρατιωτικής προπαρασκευής» που προέβλεπε υποχρεωτική εκπαίδευση δύο φορές την εβδομάδα για όλους τους νέους άνω των 16 ετών ήταν ενδεικτικός της φροντίδας για παραγωγή πολλών και καλών αξιωματικών και ανήκει σε εκείνες τις επιλογές που δικαιολογούν σε μεγάλο βαθμό τις επιτυχίες που θα ακολουθούσα στο άμεσο μέλλον.
Το 1910 συστάθηκε επίσης Ανώτατο Μικρό Επιτελείο Στρατού Ξηράς και Ναυτικού, δείγμα πως οι πειραματισμοί συνεχίζονταν. Η ανάγκη ενός κατά το δυνατόν καλύτερου και αποτελεσματικότερου συντονισμού των μονάδων επέβαλε συνεχείς πειραματισμούς σε επιτελικό επίπεδο.
Το «Στοίχημα» του Ελευθερίου Βενιζέλου.
Η κυβέρνηση του Ελευθερίου Βενιζέλου (1911) που ανέλαβε να καλύψει κενά δεκαετιών σε χρόνο – μηδέν πέτυχε μερικές υποδειγματικές ισορροπίες κινούμενη σε δύο άξονες: αναβάθμιση των υλικών προϋποθέσεων και άρτια στελέχωση των μονάδων. Το πρώτο σήμαινε δαπάνες και πρόνοια για εξοπλισμούς και το δεύτερο σοφή διαχείριση του δυναμικού των αξιωματικών φροντίζοντας να μη διαταραχθούν οι καλές σχέσεις με τον θρόνο. Ο Κωνσταντίνος επανήλθε το 1911 ως Γενικός Επιθεωρητής Στρατού, αξίωμα που ισοδυναμούσε με αυτό του αρχηγού των Ενόπλων Δυνάμεων εν καιρώ πολέμου.
Ο Γάλλος αντιστράτηγος Eydoux που έφτασε στην Ελλάδα ως επικεφαλής της γαλλικής στρατιωτικής αποστολής, ανέλαβε την αναδιοργάνωση του στρατού και με βάση τις προτάσεις του, τον Ιανουάριο του 1912 τέθηκε σε εφαρμογή ο νέος οργανισμός. Κατά πολύ βελτιωμένος, εισήγαγε το τριαδικό σύστημα στο στράτευμα εγκαταλείποντας την αμέσως προηγούμενη ρύθμιση του 1909 που βασιζόταν στις ταξιαρχίες ως ενδιάμεσο σχήμα ανάμεσα σε μεραρχίες και συντάγματα.
Ο στρατός θα αποτελούνταν από μεραρχίες των τριών συνταγμάτων πεζικού και ενός συντάγματος πυροβολικού η καθεμία. Κάθε σύνταγμα διέθετε τρία τάγματα και κάθε τάγμα τρεις λόχους πεζικού (τυφεκιοφόρων) και δύο ουλαμούς πολυβόλων. Ενισχυμένα ήταν τα έξι ανεξάρτητα τάγματα Ευζώνων που διέθεταν τέσσερις λόχους και δύο ουλαμούς πολυβόλων το καθένα. Ο ελληνικός στρατός παρέτασσε στα μέσα του 1912 τις εξής δυνάμεις: τέσσερις μεραρχίες πεζικού, έξι ανεξάρτητα τάγματα Ευζώνων, τέσσερα συντάγματα πεδινού πυροβολικού (ένα ανά μεραρχία), δύο συντάγματα ορειβατικού πυροβολικού και μία μοίρα βαρέως πυροβολικού, δύο συντάγματα ιππικού που συγκροτήθηκαν σε ταξιαρχία (κάθε σύνταγμα διέθετε πέντε ίλες και δύο ουλαμούς πολυβόλων) και δύο συντάγματα μηχανικού των δύο ταγμάτων έκαστο. Οι μεραρχίες έγιναν ελαφρότερες και περισσότερο προσαρμοσμένες για επιχειρήσεις σε ορεινό έδαφος.
Το 1912, με βάση την ολική «γυμνασμένη» δύναμη, η κήρυξη γενικής επιστράτευσης θα απέδιδε 192.041 άνδρες, 704 μόνιμα οχήματα με δυνατότητα επιστράτευσης άλλων 15. 843, ενώ οι επιτάξεις στα ζώα (εξαιρετικά σημαντικό στοιχείο εκείνη την εποχή και απαραίτητο συμπλήρωμα κάθε κινητοποίησης) μπορούσε να αποσώσει 5.592 κέλητες ίππους (άλογα ιππασίας, εν προκειμένω ικανά για δημιουργία έφιππων σωμάτων), 20.332 άλογα ελάσεως, 52.668 άλογα φορτώσεως και 55.000 μουλάρια.
Από το βιβλίο του Δημητρίου Γ. Θαλασσινού: Α’ Βαλκανικός πόλεμος: 1 Οι Ναυτικές επιχειρήσεις… 2 Ηπειρος 1912-1913.
Η/Υ επιμέλεια Σοφίας Μερκούρη.
