Η επίσημη αγιοκατάταξη του Γέροντα Αμφιλόχιου χαροποίησε το λαό της Πάτμου. Είναι πράγματι κάτι που το ανέμεναν εναγωνίως. Ιδιαίτερα μάλιστα οι Μοναχές από το μοναστήρι του Ευαγγελισμού, την αδελφότητα που ο ίδιος ο Γέροντας Αμφιλόχιος ίδρυσε και η οποία πενήντα χρόνια μετά το θάνατό τουδιατηρεί με μεγάλη πίστη την πνευματική του παρακαταθήκη. Αλλά, μαζί με τις αδελφές από τον Ευαγγελισμό, υπάρχουν πολλοί άλλοι, όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και πιο μακριά, που τιμούν τη μνήμη του. Γνώρισα το Γέροντα Αμφιλόχιο κατά την αρχική μου επίσκεψη στο νησί της Πατμου το 1961, και στη συνέχε4ια τον επισκεπτόμουν τακτικά, κατά τη διάρκεια του έτους, που παρέμεινα στο Μοναστήρι του Αγίου Ιωάννου του Θεολόγου (1965-1966). Δεν τον είχα εξομολόγο, συνήθιζα να εξομολογούμαι στο μαθητή του, π. Παύλο Νικηταρά, που ζούσε στο σπήλαιο της Αποκαλύψεως. Ταυτόχρονα, όμως, θεωρούσα τον Άγιο Αμφιλόχιο ως πνευματικό μου πατέρα με την ευρύτερη έννοια.
Τα εξαιρετικά χαρακτηριστικά του Γέροντα ήταν η ζεστασιά και η γενναιοδωρία της αγάπης του. Ήταν κάτι που με εντυπωσίαζε και με συγκινούσε κάθε φορά που τον επισκεπτόμουν. Διάφοροι Γεροντάδες έχουν ποικίλα χαρίσματα: Ο Άγιος Αμφιλόχιος ήταν πράγματι ένας απόστολος της αγάπης. Κι εντούτοις, δεν υπήρχε τίποτα συναισθηματικό ή αόριστο σε αυτή την αγάπη: ήταν ξεκάθαρα οφθαλμοφανής και απτή. Ενθυμούμαι πως συμβούλευε τη γερόντισσα Ευστοχία, την Καθηγουμένη του Ευαγγελισμού: «Μην είσαι πολύ αυστηρή με τις αδελφές. Εγκατέλειψαν τα πάντα για να έρθουν στο Μοναστήρι. Θα ήταν κρίμα να μην είναι χαρούμενες εδώ, έπειτα απ’ όσα έχουν θυσιάσει». Είχε το χάρισμα να μεταδίδει θάρρος και ελπίδα στα πνευματικά του παιδιά. Ένα χαρακτηριστικό στη διδασκαλία του Γέροντα που θεωρούσα ιδιαιτέρως αξιοσημείωτο ήταν η αγάπη του για το βασίλειο της φύσης, ιδιαιτέρως δε για τα δένδρα. Ήταν ένας πραγματικός οικολόγος, πολύ πριν η οικολογία γίνει της μόδας. Όταν οι ντόπιοι αγρότες προσέρχονταν για εξομολόγηση, συνήθιζε να τους ορίζει σαν επιτίμιο να φυτεύσουν ένα δέντρο, με αποτέλεσμα η εξωτερική εμφάνιση του νησιού της Πάτμου να έχει μεταμορφωθεί. Φωτογραφίες της περιοχής γύρω από το Σπήλαιο της Αποκαλύψεως που χρονολογούνται στις αρχές του 20ου αιώνα δείχνουν γυμνές πλαγιές, γεμάτες βράχους και πέτρες. Στα ίδια μέρη σήμερα υπάρχει ένα πυκνό δάσος από πεύκα και ευκαλύπτους. «Εάν φυτεύσεις ένα δένδρο…», συνήθιζε να βεβαιώνει, «… φυτεύεις ελπίδα, φυτεύεις ειρήνη, φυτεύεις αγάπη και θα λάβεις την ευλογία του Θεού». Σε μία από τις αδελφές, πνευματικό του τέκνο, έλεγε: «ξέρεις ότι ο Θεός μας έδωσε μία ακόμη εντολή που δεν αναγράφεται στην Αγία Γραφή, είναι η εντολή –αγαπάτε τα δένδρα-».
Η αγάπη του για τη φύση επεκτεινόταν σε όλα τα ζωντανά δημιουργήματα του κόσμου. «Αγαπάτε τον Έναν…», έλεγε, «…και τα άγρια ζώα θα σας αγαπήσουν».
Ας τελειώσω με δύο προσωπικές αναμνήσεις, και οι δύο από το καλοκαίρι του 1966, όταν ετοιμαζόμουν να αφήσω την Πάτμο και να επιστρέψω στην Οξφόρδη για να αναλάβω την πανεπιστημιακή θέση που μου είχε μόλις ανατεθεί. Όταν πήγα να αποχαιρετήσω τον Γέροντα, μου είπε: «Είναι καλό που επιστρέφεις στην Αγγλία. Η αποστολή σου είναι εκεί και όχι εδώ στην Πάτμο. Αλλά δεν είναι σωστό να ζεις μόνος σου σαν άγαμος κληρικός. Πρέπει να ανήκεις σε μοναστική αδελφότητα, ακόμη και αν δεν εγκαταβιώνεις μόνιμα σε αυτήν. Πριν φύγεις από την Πάτμο, ζήτησε από τον ηγούμενο να σε εγγράψει ως αδελφό της Μονής». Όταν, αμέσως μετά από αυτή τη συνομιλία, γύρισα στο Μοναστήρι, ο θυρωρός με χαιρέτησε με αυτά τα λόγια: «Έχει έρθει μια επιστολή για εσένα από την Αγγλία». Η επιστολή ήταν από τον Αρχιεπίσκοπο Θυατείρων και Μεγάλης Βρετανίας Αθηναγόρα (Κοκκινάκη), ο οποίος ήταν κι ο ίδιος από την Πάτμο. Δίχως να έχει συνεννοηθεί με τον Άγιο Αμφιλόχιο, ο Αρχιεπίσκοπος μου έδωσε ακριβώς την ίδια συμβουλή: «Πριν επιστρέψεις, ζήτα από τον ηγούμενο να σε κείρει μοναχό». «Πόσο παράξενο», σκέφτηκα, «που έλαβα ακριβώς την ίδια προτροπή ταυτόχρονα από δύο διαφορετικές πηγές!». Και έτσι, έγινα αδελφός της Μονής. Το δεύτερο που ιδιαιτέρως θυμάμαι ήταν η συμβουλή που μου έδωσε ο Γέροντας την ημέρα που τον αποχαιρέτησα. Όπως ήταν φυσικό, ήμουν αγχωμένος σχετικά με την μελλοντική μου εργασία στην Οξφόρδη, αν και δεν το είχα αναφέρει στο Γέροντα. Εκείνος όμως διείδε την εσωτερική μου κατάσταση. «Μην φοβάσαι», επέμενε. «Θα γίνεις ο μόνος Ορθόδοξος στην Θεολογική Σχολή του Πανεπιστημίου, αλλά μην ανησυχείς γι’ αυτό. Μην είσαι ούτε επιθετικός, ούτε αμυντικός». Και επαναλάμβανε: «Μην φοβάσαι»…
Προσπαθώ πάντα να ακολουθώ τη συμβουλή του.
