Μια από τις ευκαιρίες που μας δίνονται, καθώς διανύουμε την περίοδο της σαρακοστής, είναι και το να ασκηθούμε στην υγιεινή διατροφή, ενώ παράλληλα θα πρέπει να αναζητήσουμε το καθαρό και τελικά το Άγιον Πνεύμα. Και τούτο διότι η διατροφή του ανθρώπου είναι ένα από τα σημαντικά θέματα της ζωής του. Δεν είναι απλά ζήτημα επιβίωσης μιας ουσιαστικά βιολογικής κατάστασης, που χωρίς αυτήν δεν θα ήταν δυνατόν να υπάρξει η ζωή, αλλά και κάτι ακόμη πλέον ουσιαστικό…καθορίζει την υγεία του.
Η αναζήτηση της αλήθειας είναι ένα από τα πλέον αναγκαία που ο άνθρωπος βιώνει τη θέληση με την πεποίθηση ότι το όραμα αυτό θα ολοκληρωθεί προς υψηλά ιδανικά για την ζωή του. Η ευτυχία και η χαρά προσφέρονται στην πορεία του μέσα από την δια-παιδαγώγηση του, την ανάπτυξη των παραδόσεων της φυλής του, και του τρόπου σκέψης του.
Αυτά όμως δεν είναι δυνατόν να δοθούν μόνα τους από τους ανθρώπους, αν δεν έχουν και την ενεργό δράση της Φύσης, αφού μέσα απ’ αυτήν θα αντλήσει, μεταξύ των άλλων, την όποια διδασκαλία. Ένα κομμάτι της χαράς που απολαμβάνει απ’ αυτά τα δώρα, είναι και η υγεία.
Οι άνθρωποι την συντηρούν στο διάστημα της ζωής τους, διατηρώντας την μέσα από το σύστημα που μας περιβάλλει και το οποίο δεν είναι τίποτε άλλο από μια ισορροπία, πνευματική και σωματική. Με λίγα λόγια, αυτό που ονομάζουμε υγεία επηρεάζεται από δύο παράγοντες:
Tην υγεία της ψυχής και την υγεία του σώματος.
Tο πρώτο, η υγεία της ψυχής, χορηγείται από το Άγιο Πνεύμα.
Το δεύτερο, η υγεία του σώματος, λαμβάνεται με την καθαρή τροφή. Τα δύο αυτά διαφορετικά «συστατικά» αλληλεπιδρούν με την ωφελιμότητα τους το ένα στο άλλο και συνυπάρχουν.
Δύο λοιπόν υπέροχα δώρα του Θεού.
Και τα δύο αμόλυντα, αυτούσια προσφέρονται ως υπάρχουν.
Η καθαρή τροφή.
Η τροφή του ανθρώπου λαμβάνεται από την αρχική στιγμή της ζωής του, πριν ακόμη τα συστατικά που τον αποτελούν ενωθούν στην ολοκληρωμένη τους μορφή, ώστε να αποτελέσουν αυτό που σήμερα βλέπουμε ως βιολογικό ον, άνθρωπος, δηλαδή από τότε που είναι ωάριο. Η τροφή αυτή, ως μια σύνθετη ουσία, έχει σκοπό να διατηρήσει σε υγιή κατάσταση τα κύτταρα όλου του ανθρωπίνου οργανισμού, στο σύνολό τους βέβαια. Για την επίτευξη αυτού του στόχου ο οργανισμός απαιτείται να τρέφεται σωστά. Να παραλαμβάνει τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά αμόλυντα και άρρυπα, στις σωστές ποσότητες και αναλογίες, όποτε καθίσταται αναγκαίο και απαραίτητο. Οι απαραίτητες αυτές θρεπτικές ουσίες οι οποίες αποτελούν τη διατροφή μας, ανήκουν στις ακόλουθες κατηγορίες:
Οι βιταμίνες, τα αμινοξέα, οι πρωτεΐνες, τα λίπη μαζί με τα έλαια, οι υδατάνθρακες, τα μέταλλα.
Το ενδιαφέρον του ανθρώπου στην σημερινή εποχή παρουσιάζεται αυξημένο για την διατροφή του, αφού εκδηλώνει μια ανησυχία, η οποία δικαίως τον περιβάλλει, γύρω από το θέμα αυτό. Γιατί όμως;
Οι περασμένες γενιές δεν χρειαζόταν να ανησυχούν. Ανατράφηκαν και επιβίωσαν με θαυμάσια υγεία. Με την εξέλιξη του τεχνικού πολιτισμού όμως, ο άνθρωπος άρχισε σιγά-σιγά να μεταβάλλει τις συνήθειες του, να αλλάζει τρόπο ζωής, να προσαρμόζεται σε νέα δεδομένα, να κινείται σύμφωνα με την απαίτηση της τεχνολογίας που έφτιαξε. Δίπλα σ αυτήν την εξέλιξη, η ζωή άρχισε να γίνεται ευκολότερη, με τη χρήση νέων τεχνολογικών επιτευγμάτων και συσκευών και συγχρόνως πιο αυτοματοποιημένη, αυξάνοντας την επιθυμία του ανθρώπου για όλο και περισσότερες διευκολύνσεις. Έτσι, μέσα σ΄αυτό το πλαίσιο παρουσιάστηκε μια αναντίρρητη και πρωταρχικής σημασίας ανάγκη… Η ΤΡΟΦΗ.
Κοντά, λοιπόν, στην συνήθεια των πολλών διευκολύνσεων που προήλθαν από τον νέο τρόπο ζωής, ο σύγχρονος άνθρωπος θέλησε να έχει την τροφή του, υπακούοντας στην απλούστευση της σχέσης: διατροφή-υγεία-ζωή. Έτσι απλωποίησε αφελώς και τροποποίησε πολλές καταστάσεις που αφορούν αυτή τη σχέση, εφαρμόζοντας και στα τρόφιμα τις τεχνολογικές του γνώσεις, που ελάχιστα ωφέλησαν, ενώ αντίθετα τις περισσότερες φορές έβλαψαν την υγεία του.
Δυστυχώς, λόγοι τελείως ξένοι προς αυτό που λέγεται αναγκαιότητα του βίου, μας κάνουν να ξεχνάμε αυτή την αλληλένδετη σχέση διατροφής και υγείας και να καταναλώνουμε τροφές άχρηστες και κυρίως ακατάλληλες για τον οργανισμό μας, έτσι ώστε στο τέλος η συνεχής αυτή επαφή να είναι ολέθρια, με συνέπεια την μείωση της ενεργότητας του κυττάρου και τελικά την ολοκληρωτική φθορά του. Οι ακατάλληλες τροφές κατακλύζουν όλο και περισσότερο το διαιτολόγιο μας, χάριν του μοντερνισμού και της εύκολης λύσης μαγειρεύματος.
Η θρεπτική αξία των συστατικών των τροφών
Τα τρόφιμα προσφέρουν αφ’ ενός την ενέργεια για όλες τις λειτουργίες του οργανισμού, αφ’ εταίρου τα δομικά υλικά για την ανάπτυξη και διατήρηση του οργανισμού. Ακόμη και στους ενήλικες, στους οποίους έχει ολοκληρωθεί η ανάπτυξη του οργανισμού, υπάρχει η ανάγκη για ενέργεια, διαμόρφωση και διατήρηση των συστατικών του οργανισμού που αντικαθίστανται. Για παράδειγμα, το στομάχι χάνεται και αντικαθίσταται. Επίσης υπάρχουν αυξημένες ενδείξεις ότι η δίαιτα παίζει σημαντικό ρόλο στην άμυνα κατά των ασθενειών. Επήσεις, οι νοητικές διαδικασίες και οι τρόποι συμπεριφοράς του ανθρώπου φαίνεται ότι επηρεάζονται από τις διατροφικές συνήθειες και από συγκεκριμένα διατροφικά συστατικά.
Ο επιστήμονας των τροφίμων πρέπει να αναλογιστεί τη θρεπτική αξία των τροφών από δύο διαφορετικά σημεία αναφοράς:
Πρώτα τί θρεπτικά συστατικά περιλαμβάνουν τα τρόφιμα, ποια δηλαδή απ’ αυτά χρειάζεται ο άνθρωπος, και δεύτερον, ποια είναι η σχετική σταθερότητα αυτών των συστατικών στον οργανισμό και πώς επηρεάζονται από τη διαδικασία της αποθήκευσης και της προετοιμασίας. Η επιστήμη της διατροφής, συμπεριλαμβανομένων και των ευρέων περιοχών, ασχολείται με τα φυσιολογικά και βιοχημικά φαινόμενα της χρήσης των τροφών.
Τα θρεπτικά συστατικά που απαιτούνται στο φαγητό, σε ισορροπημένες ποσότητες βέβαια, ώστε να παράγουν και να διατηρούν την αρίστη υγεία, ανήκουν στην μεγάλη ομάδα των υδατανθράκων, των πρωτεϊνών, των λιπών, των βιταμινών, και των μετάλλων ή ιχνοστοιχείων. Το νερό το οποίο δεν συμπεριλαμβάνεται στα θρεπτικά συστατικά, δεν πρέπει να παραβλεφθεί, διότι η έλλειψη του, ακόμη και για μια μικρή χρονική περίοδο, είναι καθοριστική για τη ζωή.
Για τον οργανισμό μας, οι μεγαλύτερες πηγές ενέργειας είναι οι υδατάνθρακες, τα λίπη, και οι πρωτεϊνες. Επιπρωσθέτως, για την προμήθεια ενέργειας, αυτά τα θρεπτικά συστατικά έχουν άλλες ειδικές λειτουργίες, αλλά η μετατροπή τους σε ενέργεια είναι θεμελιώδους σημασίας. Η ενεργειακή αξία τους μετράται σε μονάδες θερμότητος, ονομαζόμενες καλορί ή θερμίδες.
Μια κατά προσέγγιση εκτίμηση των θερμίδων και των
θρεπτικών συστατικών για ορισμένα συνήθη τρόφιμα
Βιταμίνες
Τρόφιμο Ποσό-τητα
μερίδας Θερ
μίδες Πρω
τεΐνες
g Ασβέ
στιο
mg Σίδη
ρος
mg Α
Δ.Μ. C
mg D
Δ.Μ. Θεια
μίνη
μg Ριβο
φλαβίνη
μg Νια
σίνη
μg
Νερό
%
Μήλο 1 μεγάλο 117 0,6 12 0,6 180 9 0 80 60 0,4 85
Μπανάνα 1 176 2,4 16 1,2 860 20 0 80 100 1,4 76
Φασόλια,
πράσινα μαγειρεμένα ¼ κιλού 27 1,8 45 0,9 830 18 0 90 120 0,6 92
Μοσχάρι,
στρογκυλό
μαγειρεμένο 43 214 24,7 10 3,1 0 0 0 74 202 5,1 55
Ψωμί,
Λευκό 1 φέτα 63 2,0 18 0,4 0 0 0 60 40 0,5 36
Μπρόκολο
μαγειρεμένο 150 g 29 3,3 130 1,3 3.400 74 0 70 150 0,8 90
Βούτυρο 1 κουταλιά 100 0,1 33 0,0 460 0 5 ίχνη Ίχνη ίχνη 16
Λάχανο, μαγειρεμένο 170 g 20 1,2 39 0,4 75 27 0 40 40 0,3 92
Καρότα ωμά ¼ κιλού 42 1,2 39 0,8 12.000 6 0 60 60 0,5 88
Τυρί,(Cheedar) 30g 113 7,1 206 0,3 400 0 0 10 120 ίχνη 36
Κοτόπουλο (ψητό) ½ στήθος 232 26,8 19 1,3 460 0 0 67 101 10,2 53
Αυγό, (βρασμένο) 1 77 6,1 26 1,3 550 0 27 40 130 ίχνη 74
Συκώτι, (μοσχαρίσιο,
Ψημένο) 1 φέτα 86 8,8 4 2,9 18,700 10 19 90 1.300 5,1 57
Μαργαρίνη 14g 101 0,1 3 0.0 460 0 0 0 0 0,0 74
Γάλα, (πλήρες, αγελαδινό) 170 mL(=g) 124 6,4 216 0,2 293 2 4 73 311 0,2 87
Πορτοκάλι 1(μεσαίου μεγέθους) 68 1,4 50 0,6 285 74 0 120 45 0,3 86
Χοιρινό (ψητό) 2 φέτες 320 19,2 9 2,0 0 0 0 592 144 3,2 43
Τομάτα (ωμή) 1 μεγάλη 40 2,0 22 1,2 2.200 46 0 120 80 1,0 94
Πατάτα (φούρνου) 1(μεσαίου
μεγέθους) 98 2,4 13 0,8 20 17 0 110 50 1,4 75
Ρύζι (λευκό, μαγειρεμένο) ¼ κιλού 201 4,2 13 0,5 0 0 0 20 10 0,7 71
Ζάχαρη, λευκή 14g
(=3κουταλιές) 48 0,0 0 0,0 0 0 0 0 0 0,0 ίχνη
Πηγή: Norman N Potter & Joseph H. Hotchkiss “Food Science” p. 48
Μια εκτίμηση που αφορά την υγεία των ανθρώπων και συνδέεται με την καθημερινή ποσότητα των θρεπτικών συστατικών που πρέπει να λαμβάνονται ανάλογα με την ηλικία.
Αυτός ο πίνακας έχει γίνει από την Εθνική Ακαδημία Επιστήμης και έρευνας των Η.Π.Α. για την διατροφή του ανθρώπου. (Food and Nutrition Board, National AcademyΟf Sciences-National Research Council nutritionΟf practical all healthy people in the United States.)
Συχνότητα κατανάλωσης των τροφών
Eίδος Παράδειγμα Συχνότητα
Δημτριακά Zυμαρικά, ψωμί
Όσπρια Φακές, ξερά φασόλια Tρεις φορές την
εβδομάδα.
Φρούτα και λαχανικά. Tομάτες Δυο φορές την ημέρα.
Λίπη Eλαιόλαδο Σε κάθε φαγητό
Γαλακτοκομικά Γιαούρτι 2%λιπαρά, Σε κάθε γεύμα
Τυρί (ανθότυρο)
Kρέας Mοσχάρι, χοιρινό Tρεις φορές τον μήνα.
Πουλερικά Kοτόπουλο,γαλοπούλα. Tρεις φορές την
εβδομάδα.
ψάρια Mπακαλιάρος, τόνος Tρεις φορές την
εβδομάδα ή συχνότερα.
Aυγά Tο πολύ πέντε αυγά την
εβδομάδα.
Aλλαντικά Zαμπόν Σπανίως
Γλυκά Tάρτες, παγωτά Σπανίως
Kρασί Kόκκινο Ένα ή το πολύ δύο
ποτηράκια την ημέρα.
Συμπέρασμα
Η περίοδος της νηστείας ομοιάζει πολύ με την Κρητική διατροφή.
Η Κρητική διατροφή, κορυφαία του είδους της, διδάσκει την εγκράτεια, έχοντας ως βάσει της το ελαιόλαδο, τα όσπρια, τα φρούτα, τα χόρτα και διανθίζοντας τα με ορισμένα βότανα που κατά κανόνα περιέχουν αντιοξειδοτικά συστατικά.
Καλή Σαρακοστή
Με πνευματική και ψυχική Υγεία.
Α. Αλεξάκης
