Τη 27η του μηνός Οκτωβρίου.
Διηγήσεις περί των Ιβήρων, όπως ήλθον εις θεογνωσίαν1
Στις μέρες του βασιλιά αγίου Κωνσταντίνου του Μεγάλου2 οι Ίβηρες3 άρπαξαν μια γυναίκα,4 που από μικρό κοριτσάκι είχε μάθει να ζει πολύ ασκητικά. Έτσι, και μετά την αιχμαλωσία της συνέχισε τους ασκητικούς της αγώνες.
Οι Ίβηρες, επειδή είχαν σοβαρή άγνοια της ιατρικής επιστήμης, όταν συνέβαινε ν’ αρρωστήσουν, συνήθιζαν να καταφεύγουν ο ένας στον άλλο, ζητώντας να μάθουν τον τρόπο θεραπείας από την πείρα όσων είχαν προσβληθεί στο παρελθόν από την ίδια ασθένεια.
Κάποτε λοιπόν ήρθε στην ευλογημένη αιχμάλωτη κάποια γυναίκα. Της έφερε το παιδί της, που το βασάνιζε φοβερή αρρώστια, ζητώντας να μάθει τι έπρεπε να κάνει για να το γιατρέψει.
Η αιχμάλωτη τότε το πήρε, το ξάπλωσε στο κρεβάτι της και προσευχήθηκε για τη λύση της αρρώστιας του. Και ο Κύριος, που γνωρίζει τα κρυφά των καρδιών, εισάκουσε την προσευχή της και χάρισε αμέσως στο παιδί την υγεία.
Μετά το γεγονός αυτό, η θαυμάσια εκείνη γυναίκα έγινε τόσο διάσημη, που η φήμη της έφτασε μέχρι τ’ αυτιά της βασίλισσας.5 Μόλις η βασίλισσα πληροφορήθηκε το θαύμα, έστειλε και την κάλεσε κοντά της, γιατί κι εκείνη βασανιζόταν από μια οδυνηρή και αθεράπευτη ασθένεια. Η ταπεινή όμως γυναίκα δεν ανταποκρινόταν στη βασιλική πρόσκληση, θεωρώντας τον εαυτό της ανάξιο για κάτι τέτοιο. Τότε η βασίλισσα, χωρίς να λογαριάσει το βασιλικό της γόητρο, πήγε μόνη της στη δούλη. Κι εκείνη, αφού την έβαλε κι αυτή να ξαπλώσει στην απέριττη κλίνη της, όπου είχε βάλει και το παιδί, της πρόσφερε σα γιατρικό της αρρώστιας την προσευχή, που διώχνει κάθε κακό.
Η βασίλισσα πραγματικά λυτρώθηκε από το πάθος. Και θέλοντας ν’ αμείψει εκείνην που τόσο γρήγορα και θαυματουργικά τη θεράπευσε, της χάριζε χρυσό και ασήμι και πολύτιμα ρούχα και άλλα πολλά δώρα της βασιλικής της φιλοτιμίας.
Εκείνη όμως η αγία γυναίκα δεν τα δεχόταν. Κι έλεγε στη βασίλισσα:
-Δεν τα χρειάζομαι όλα τούτα. Η μεγαλύτερη αμοιβή μου θα είναι να γνωρίσεις τη χριστιανική πίστη και ευσέβεια, και να χτίσεις ναό στο όνομα του αληθινού Θεού, που σε απάλλαξε από το πάθος και σ’ έσωσε.
Αφού την άκουσε η βασίλισσα, γύρισε πίσω στο παλάτι.
Ο βασιλιάς έμεινε κατάπληκτος με το παράδοξο της θεραπείας. Η βασίλισσα του διηγήθηκε με ποιο τρόπο γιατρεύτηκε και τον βεβαίωνε:
-Ο Θεός της αιχμάλωτης, Αυτός είναι ο μόνος και αληθινός Θεός. Χρέος μας είναι λοιπόν και ναό να του χτίσουμε το συντομότερο, και το έθνος μας ολόκληρο να μεταστραφεί στη λατρεία Του.
Μα ο βασιλιάς, παρόλο που είχε μείνει έκπληκτος με το θαύμα, δεν ήθελε να χτίσει ναό.
Πέρασε καιρός. Ο βασιλιάς βγήκε μια μέρα για κυνήγι. Ενώ όμως οι σύντροφοί του κυνηγούσαν χωρίς προβλήματα, ο ίδιος, όταν κάποια στιγμή αποκόπηκε από τους άλλους κι έμεινε μόνος, έχασε ξαφνικά το φως του. Τυφλώθηκε!
Καθηλωμένος εκεί κι έχοντάς τα χαμένα, θυμήθηκε την απείθειά του στα λόγια της βασίλισσας.
Επικαλέστηκε τότε τη βοήθεια του Θεού της αιχμάλωτης και – ώ του θαύματος! – λυτρώθηκε από την τύφλωση!
Έτρεξε αμέσως στην αξιοθαύμαστη δούλη και την ικέτευε να του υποδείξει το σχέδιο της οικοδομής του ναού. Κι ενώ εκείνη τον σχεδίαζε, οι βασιλικοί τεχνίτες τον έχτιζαν.
Ο ναός τελείωσε και στεγάστηκε. Μόνο οι ιερείς του έλειπαν. Βρήκε όμως λύση και γι’ αυτό η θαυμαστή γυναίκα. Έπεισε δηλαδή τον ηγεμόνα των Ιβήρων να στείλει πρεσβεία στο βασιλιά των Ρωμαίων6 και να του ζητήσει κάποιο δάσκαλο της ευσεβείας. Έκανε δεκτή την εισήγηση ο ηγεμόνας κι έστειλε πρέσβεις στο βασιλιά Κωνσταντίνο. Εκείνος, σαν έμαθε την αιτία της πρεσβείας, υποδέχτηκε με φιλοφροσύνη τους απεσταλμένους κι ευχαρίστησε το Θεό. Έπειτα έστειλε με δώρα πολλά στην Ιβηρία κάποιον αρχιερέα,7 στολισμένο με πίστη και σύνεση και αρετή, για να κηρύξει στο έθνος εκείνο τη θεογνωσία.
Πράγματι, εκείνος πήγε εκεί και, αφού με θαύματα και διδαχές προσείλκυσε στην αληθινή πίστη των χριστιανών και βάπτισε όλους τους Ίβηρες, έχτισε πολλούς ιερούς ναούς, χειροτόνησε ιερείς και μετέστρεψε στη γνώση του αληθινού Θεού όλη την Ιβηρική χώρα, απήλθε προς τον Κύριο.
Αυτός είναι ο τρόπος με τον οποίοι οι Ίβηρες γνώρισαν το Θεό.
ΥΠΟΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ.
1. Η διήγηση προέρχεται από την Εκκλησιαστική Ιστορία του Θεοδωρήτου Κύρου, Α’, 23 (Migne PG, 82, 972-973). Η παράδοση διασώζει και άλλες παραλλαγές του χρονικού της μεταστροφής των Ιβήρων στη χριστιανική πίστη. Βλ. λ.χ. Αρχιμ. Τιμοθέου, Άγιοι της Γεωργίας, Ι.Μ. Παρακλήτου Ωρωπός 1988, σελ. 21-63.
2. Κωνσταντίνος Α’ ο Μέγας: Ο πρώτος χριστιανός αυτοκράτορας του ρωμαϊκού κράτους (306{324} -337), άγιος και ισαπόστολος.
Γεννήθηκε στις 22 Φεβρουαρίου, μεταξύ 280 και 288, στη Ναϊσσό της Δακίας (σημερ. Νις της Σερβίας) από το στρατηγό και κατόπιν αύγουστο του δυτικού κράτους (293-306) Κωνστάντιο Α’ το Χλωρό και την αγία ισαπόστολο Ελένη. Μετά το θάνατο του πατέρα του (306) ανακηρύχθηκε από το στρατό αύγουστος του δυτικού κράτους.
Όταν, το 311, πέθανε ο Γαλέριος, αύγουστος του ανατολικού κράτους, η ρωμαϊκή αυτοκρατορία είχε τέσσερις ηγεμόνες: στη δύση τον άγιο Κωνσταντίνο και το Μαξέντιο˙ στην ανατολή το Μαξιμίνο και το Λικίνιο. Μεταξύ τους δημιουργήθηκαν διαφωνίες, που οδήγησαν σε πολεμική αναμέτρηση.
Αρχικά ο άγιος Κωνσταντίνος νίκησε το Μαξέντιο στην περίφημη μάχη της Μιλβίας γέφυρας (28 Οκτωβρίου του 312), κι έμεινε έτσι μόνος κυρίαρχος στο δυτικό κράτος. Την παραμονή της μάχης εκείνης συνέβη το θαυμαστό γεγονός της εμφανίσεως του σημείου του σταυρού στον ουρανό, ορόσημο της πνευματικής στροφής του αγίου από τη λατρεία των ειδώλων στη λατρεία του αληθινού Θεού. Όπως αναφέρει ο σύγχρονός του (265-340) εκκλησιαστικός ιστορικός Ευσέβιος Καισαρείας, ο άγιος συλλογιζόταν, πως ήταν μωρία να λατρεύει ανύπαρκτους θεούς, που σε τίποτα δε μπορούσαν να τον βοηθήσουν, και πως ήταν αναγκαίο να τιμάει μόνο τον πατρώο Θεό. «Καλούσε λοιπόν το Θεό με προσευχές, παρακαλώντας και ικετεύοντας να του φανερωθεί ποιος είναι, και ν’ απλώσει το δεξί Του χέρι σε βοήθεια στην περίσταση αυτή (ενν. τη μάχη της επόμενης μέρας). Καθώς τόσο θερμά προσευχόταν και ικέτευε ο βασιλιάς, του παρουσιάστηκε παραδοξότατη θεοσημία. Αν βέβαια μιλούσε γι’ αυτή κάποιος άλλος, δε θα ήταν εύκολο να το πιστέψουμε. Επειδή όμως ο ίδιος ο νικητής βασιλιάς το φανέρωσε σε μένα, που χαράζω αυτές τις γραμμές, έπειτα από πολύ καιρό, όταν αξιώθηκα να τον γνωρίσω και να τον συναναστραφώ, και μάλιστα βεβαίωσε με όρκους τα λόγια του, ποιός μπορεί ν’ αμφιβάλλει και να μην πιστεύει στη διήγηση; Και μάλιστα, όταν, όσα ακολούθησαν, μαρτύρησαν για την αλήθεια των λόγων του; Είπε λοιπόν, ότι γύρω στο μεσημέρι – έγερνε κιόλας η μέρα – είδε με τα μάτια του στον ουρανό, πάνω από τον ήλιο, τρόπαιο σταυρού σχηματισμένο από φως, και συνημμένη σ’ αυτό επιγραφή, που έλεγε «τούτω νίκα» (=μ’ αυτό να νικάς). Και πρόσθεσε ο βασιλιάς, ότι στο θέαμα εκείνο κυριεύτηκαν από δέος κι εκείνος και όλος ο στρατός, που τον ακολουθούσε στην εκστρατεία και είδε το θαύμα. Απορούσε λοιπόν και μονολογούσε, τι να σήμαινε εκείνο το όραμα. Έτσι σκεφτικό και συλλογισμένο για ώρα πολλή, τον βρήκε η νύχτα. Παρουσιάστηκε τότε στον ύπνο του ο Χριστός του Θεού, μαζί με το σημείο που είχε φανεί στον ουρανό, και τον πρόσταξε να φτιάξει μιαν απομίμηση του σημείου εκείνου και να το χρησιμοποιεί σα φυλαχτό στις συγκρούσεις του με τους εχθρούς» (Ευσεβίου Καισαρείας, Εις τον βίον Κωνσταντίνου Βασιλέως 1, 27 κ.ε., Ε.Π.Ε. 4 {1982}, σελ. 213 κ.ε.). Πράγματι, από τότε το σημείο του σταυρού έγινε για τον άγιο Κωνσταντίνο ιερό λάβαρο, σημείο της βασιλείας του και πρωταρχικός συντελεστής των νικών του.
Το Φεβρουάριο του 313 ο άγιος Κωνσταντίνος και ο Λικίνιος συναντήθηκαν στο Μεδιόλανο (Μιλάνο) και αποφάσισαν την έκδοση του γνωστού διατάγματος (edictum Mediolani), που κήρυσσε ανεξιθρησκεία και τη
Από το βιβλίο: Διηγήσεις φοβερές και ωφέλιμες: Από τα Μηναία της Εκκλησίας μας – Ιερά Μονή Παρακλήτου, Ωρωπός Αττικής.
Η/Υ επιμέλεια Σοφίας Μερκούρη.
Παράβαλε και:
27 Οκτωβρίου, μνήμη του Αγίου Μάρτυρος Νέστορος: Συναξάριον της ημέρας και Υμνολογική εκλογή.
27 Οκτωβρίου, μνήμη και του Οσίου Δημητρίου του νέου, πολιούχου Βουκουρεστίου: Βίος, Ακολουθία.
