Του Οσίου πατρός ημών Νικοδήμου του Αγιορείτου.
Τω αυτώ μηνί (Ιουνίω) ΙΔ΄, μνήμη του Αγίου ενδόξου Προφήτου Ελισσαίου.
Ηλίαν ίπποι, τον δε διπλούν Ηλίαν,
Εις Ουρανούς ανήγον ως ίπποι νόες.
Πότμον Ελισσαίος δεκάτη λάχεν ηδέ τετάρτη.
Ούτος ήτον υιός Σαφάτ από Αελμούθ, εκ της γης του Πατριάρχου Ρουβίμ. Ηκολούθησε δε εις τον Προφήτην τούτον ένα τεράστιον. Διατί, όταν αυτός εγεννήθη εις τα Γάλγαλα, η χρυσή δάμαλις η εκεί προσκυνουμένη, εβόησε με τόσον μεγάλην βοήν, ώστε οπού ηκούσθη εις την Ιερουσαλήμ. Ο δε Αρχιερεύς θεωρήσας εις τας δύω πέτρας τας εν τω στήθει αυτού κρεμασμένας, από τας οποίας, η μία ωνομάζετο, Δήλωσις, και η άλλη, Αλήθεια, ταύτας λέγω θεωρήσας, είπε τον λόγον τούτον. Σήμερον εγεννήθη Προφήτης εις την Ιερουσαλήμ, ο οποίος θέλει κρημνίσει τα γλυπτά, και θέλει συντρίψει τα χωνευτά είδωλα. Όταν δε ο Προφήτης ούτος Ελισσαίος έφθασεν εις ηλικίαν, και εχρίσθη Προφήτης υπό του Ηλιού, από τότε και ύστερον, πολλά θαυμάσια εποίησεν ο Θεός διά μέσου αυτού. Όταν δε απέθανεν, ενταφιάσθη εις την Σεβαστούπολιν την εν Σαμαρεία ευρισκομένην.
Ούτος ο Προφήτης επροφήτευσε περί της Χριστού παρουσίας, και τα νερά της Ιεριχώ, τα οποία έκαμναν ατέκνους, τόσον τους ανθρώπους, όσον και τα ζώα οπού τα έπιναν, ταύτα, λέγω, τα νερά ιάτρευσεν ούτος, ρίψας αλάτι εις αυτά και ειπών: «Τάδε λέγει Κύριος, ιατρεύω τα νερά ταύτα». Ούτος ανέστησε και δύω νεκρούς, ένα, ζωντανός ων, ήτοι τον υιόν της Σωμανίτιδος, και άλλον, μετά τον θάνατόν του. Ούτος, τον μεν Νεεμάν τον Σύρον, εκαθάρισεν από την λέπραν. Τον δε εδικόν του υπηρέτην Γιεζήν, λεπρόν εποίησε διά την φιλαργυρίαν και παρακοήν του. Ούτος και τα ρείθρα του ποταμού Ιορδάνου κτυπήσας με την μηλωτήν του Ηλιού, έσχισεν αυτά και διεπέρασε, και άλλα πολλά εποίησε θαύματα. Τελείται δε η αυτού Σύναξις εις τον αγιώτατον και προφητικόν του Ναόν.
Σημειοί δε ο Δοσίθεος, σελ. 403 της Δωδεκαβίβλου, ότι εις τον έβδομον χρόνον Θεοδοσίου του μικρού, ήτοι εν έτει υιε΄ [415], εφέρθη εις Αλεξάνδρειαν το λείψανον του Προφήτου τούτου Ελισσαίου, και κατετέθη εν τη Μονή Παύλου του λεπρού. Και πρεπόντως. Λεπρόν γαρ ιάτρευσε τον Nεεμάν. Λεπρόν εποίησεν τον Γιεζήν. Και τελευταίον, εις την Μονήν του λεπρού κατετέθη. Φαίνεται δε, ότι από την Αλεξάνδρειαν μετεκομίσθησαν πάλιν τα λείψανά του, και κατετέθησαν εν τω κατά την Κωνσταντινούπολιν Nαώ των Αγίων Αποστόλων των μεγάλων. Η κατάθεσις δε αύτη εορτάζεται κατά την εικοστήν του Ιουνίου.
*
Τη αυτή ημέρα μνήμη του εν Αγίοις Πατρός ημών Μεθοδίου του Ομολογητού, Πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως.
* Μεθόδιον φωστήρα της Εκκλησίας,
Το της τελευτής σβεννύει στυγνόν νέφος.
(Βλέπε κατωτέρω.)
*
Μνήμη του Αγίου Ιερομάρτυρος Κυρίλλου, Επισκόπου Γορτύνης, της εν τη νήσω Κρήτη.
Ει και γέρων Κύριλλος ην ο Γορτύνης,
Ηβώσαν είχε προς ξίφος την καρδίαν.
Ούτος ο Άγιος Κύριλλος διαπεράσας την ζωήν του οσίως και ασκητικώς, εχειροτονήθη Επίσκοπος της εν τη Κρήτη Γορτύνης, κατά τον εξηκοστόν όγδοον χρόνον της ζωής του. Αφ’ ου δε εκυβέρνησε την Εκκλησίαν του Χριστού χρόνους εικοσιπέντε, παρεστάθη εις τον ηγεμόνα Αγριανόν κατά τους χρόνους Διοκλητιανού και Μαξιμιανού, εν έτει σ²θ΄ [299]. Όθεν, επειδή εκήρυττε παρρησία τον Χριστόν Θεόν αληθινόν, διά τούτο εδέθη, και ερρίφθη μέσα εις πυρκαϊάν. Αλλά, τα μεν δεσμά εκάησαν, και τα ξύλα όλα της πυρκαϊάς έγιναν στάκτη, ο δε Άγιος έμεινεν άφλεκτος. Διά τούτο, τότε μεν, αφέθη ελεύθερος. Ύστερον δε, επειδή πολλούς Έλληνας επίστρεφεν εις την πίστιν του Χριστού, διά τούτο έλαβε την απόφασιν του θανάτου. Βαλόντες λοιπόν οι υπηρέται εις το στόμα του Αγίου χαλινάρι, τον επεφόρτισαν επάνω εις ένα αμάξι, επειδή δεν εδύνετο να περιπατή, με το να ήτον εννενήκοντα τριών χρόνων γέρωντας. Όταν δε έφθασαν εις ένα τόπον ονομαζόμενον Ράξον, εκεί εστάθησαν τα βόδια του αμαξίου από λόγου των. Διατί ήλθε φωνή από τον Ουρανόν, η οποία επρόσταξεν, ότι εκεί να σταθώσιν. Όθεν κλίνας τον λαιμόν του υποκάτω εις το σπαθί, απεκεφαλίσθη, και έτζι έλαβεν ο μακάριος διπλούς τους στεφάνους, και ως Ιεράρχης, και ως αθλητής του Κυρίου.
Σημειούμεν ενταύθα, ότι παρά τω Δοσιθέω Ιεροσολύμων, φέρεται και άλλος Κύριλλος Γορτύνης Ιερομάρτυς. Θωμάς γαρ τις υποκριθείς, ότι είναι υιός Κωνσταντίνου βασιλέως, του τυφλωθέντος εν έτει ψπ΄ [780], ήλθε κατά της Κωνσταντινουπόλεως με βοήθειαν διαφόρων γενών, κινήσας από Συρίας, και εκράτησεν ο πόλεμος έτη τρία. Όθεν ευρόντες άδειαν οι Σαρακηνοί, έλαβον την Σικελίαν, την Καλαβρίαν, και άλλους τόπους της Ιταλίας, εις δε την Κρήτην και εκατοίκησαν. Όθεν έκτισαν τον Χάνδακα, και εσκλάβωσαν εννενήκοντα πόλεις. Κύριλλος δε ο Γορτύνης πιασθείς παρ’ αυτών, επειδή ουκ ηρνήθη τον Χριστόν, εσφάγη από αυτούς. Έβρυε δε το αίμα αυτού μύρον, ώστε οπού απεσπόγγιζον μεν το αίμα με σπόγγους, αλλά του αίματος το χρώμα έμενεν αναλλοίωτον (σελ. 979 της Δωδεκαβίβλου).
*
* Η Οσία Ιουλίττα εν ειρήνη τελειούται.
* Την Ιουλίτταν εξάγει του σαρκίου,
Ο σάρξ δι’ ημάς του Θεού φανείς Λόγος.
*
* Ο Όσιος Νήφων ο εν τω όρει του Άθω ασκήσας, κατά το έτος ατλ΄ [1330], εν ειρήνη τελειούται.
+ Νήφων ο Νήφων εστίν εκ των πραγμάτων,
Νήψει νοός γάρ, διέδραμε τον βίον.
Ταις των σων Αγίων πρεσβείαις Χριστέ ο Θεός ελέησον ημάς.
* * *
(Αγίου Νικοδήμου Αγιορείτου” Συναξαριστής των δώδεκα μηνών του ενιαυτού. Εκδόσεις Δόμος, 2005)
* * *
Ο ΑΓΙΟΣ ΜΕΘΟΔΙΟΣ
(14 Ιουνίου)
Σήμερα η εκκλησία μας εορτάζει και τιμά την ιερή μνήμη του αγίου Μεθοδίου, αρχιεπισκόπου – πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως. Ο άγιος Μεθόδιος είναι ένας από τους ομολογητές Πατέρες της εκκλησίας. Ομολογητές στη χορεία των αγίων είναι οι ιεροί Πατέρες, που διώχθηκαν και κακοποιήθηκαν για την ορθόδοξη πίστη, μόνο που δεν είχαν μαρτυρικό θάνατο. Ο άγιος Μεθόδιος έζησε στα τελευταία ογδόντα χρόνια της εικονομαχίας. Η εικονομαχία, η αίρεση δηλαδή κατά της προσκύνησης των αγίων εικόνων, υπήρξε μια πολύ ταραγμένη και κρίσιμη εποχή στη ζωή της εκκλησίας μας. Η εικονομαχία για 120 περίπου χρόνια αναστάτωσε την εκκλησία και το Βυζαντινό κράτος.
Ο άγιος Μεθόδιος γεννήθηκε στις Συρακούσες της Σικελίας. Οι Συρακούσες είναι αρχαία Ελληνική πόλη του Βυζαντινού κράτους. Και σήμερα στα μέρη εκείνα σώζεται ακόμα η Ελληνική και ορθόδοξη παράδοση! Σε πολλά χωριά της νότιας Ιταλίας και της Σικελίας, ομιλούν και τώρα ακόμα μια φθαρμένη Ελληνική διάλεκτο. Ο άγιος Μεθόδιος λοιπόν γεννήθηκε στις Συρακούσες, δέκα ίσως έως είκοσι χρόνια μετά το 750, από καλή οικογένεια, κι ύστερα από λαμπρές σπουδές, ήλθε στην Κωνσταντινούπολη, όπου ήταν φυσικό να τον περιμένει καλό μέλλον.
Στην Κωνσταντινούπολη ο Μεθόδιος γνωρίστηκε με κάποιον σοφό και άγιο μοναχό κι εκείνος του είπε: «Τί θέλεις και τί ζητείς, παιδί μου εδώ στην Ανατολή; Θέλεις τιμές και δόξες; Μα δεν υπάρχει άλλο καλύτερο και πιο ένδοξο, παρά να δώσης τον εαυτό σου στην υπηρεσία του Θεού. Αγαπάς μήπως τα χρήματα και τον πλούτο; Διαμοίρασε λοιπόν ό,τι έχεις εδώ στη γη και αντάλλαξέ το με τα αγαθά του ουρανού, που δεν θα κινδυνέψης να σου τα αφαιρέση και να τα αρπάξη κανένας». Είναι τα ίδια τα λόγια του Ιησού Χριστού στο Ευαγγέλιο, τα οποία ο άγιος Μεθόδιος τα ήκουσε και τα εφήρμοσε.
Μια από τις πολλές μονές τότε, κοντά στην Κωνσταντινούπολη, ήταν και η μονή του Χηνολάκκου. Εκεί ο άγιος Μεθόδιος έγινε μοναχός και γρήγορα διακρίθηκε μέσα σε όλους τους αδελφούς της μονής για την θεοσέβεια και την αρετή του. Αλλά δεν ήταν μόνο η κλειστή ζωή του μοναστηριού που τραβούσε το νεαρό μοναχό, αλλά και το ζήτημα των εικόνων, που συντάραζε τότε την εκκλησία και το κράτος. Ο άγιος Μεθόδιος από την αρχή πήρε ορθή θέση στο ζήτημα της τιμής των αγίων εικόνων, κι όπως ήταν φυσικό, βρέθηκε αντιμέτωπος με τους εικονομάχους.
Μαζί με τον άγιο Ιωάννη το Δαμασκηνό, το Θεόδωρο το Στουδίτη, τους αδελφούς Θεόδωρο και Θεοφάνη τους γραπτούς, που άλλοι είναι παλαιότεροι κι άλλοι σύγχρονοί του, ο άγιος Μεθόδιος βρέθηκε στην παράταξη των ομολογητών, που εξορίστηκαν, φυλακίστηκαν και βασανίστηκαν. Αφού πρώτα μαστιγώθηκε σκληρά, έμεινε επτά χρόνια στη φυλακή μαζί με δυο ληστές. Τότε μάλιστα που ήταν στη φυλακή, ένας από τους συγκατάδικους ληστές πέθανε και, για να τιμωρήσουν τον άγιο Μεθόδιο, τον άφησαν άταφο μέσα στη φυλακή. Ο άγιος έζησε μέσα στην αβάσταχτη δυσοσμία του διαλυομένου πτώματος!(1.)
Με το τέλος της εικονομαχίας το 843, έδιωξαν τον εικονομάχο αρχιεπίσκοπο και προς μεγάλη χαρά του λαού, ανέβασαν στον αρχιεπισκοπικό θρόνο τον άγιο Μεθόδιο. Το πρώτο που έκαμε τότε ήταν να ανεβεί στον άμβωνα και να κηρύξει στις αντιμαχόμενες μερίδες να λησμονήσουν τα πάθη και να συμφιλιωθούν. Έκαμε ύστερα λιτανεία σε όλη την πόλη, στην οποία έλαβαν μέρος όλος ο κλήρος και ο λαός. Ο άγιος Μεθόδιος εσύστησε την εορτή της Ορθοδοξίας, την πρώτη Κυριακή της Μεγάλης Τεσσαρακοστής, «εις ανάμνησιν της αναστηλώσεως των αγίων και σεπτών εικόνων». Απέθανε στις 14 Ιουνίου του 847 και μας άφησε παράδειγμα και μνήμη αγίου Ιεράρχη της εκκλησίας και ομολογητή της Ορθοδοξίας. Αμήν.
Από το βιβλίο:
ΕΠΙΣΚΟΠΟΥ
ΔΙΟΝΥΣΙΟΥ Λ. ΨΑΡΙΑΝΟΥ
ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥ ΣΕΡΒΙΩΝ ΚΑΙ ΚΟΖΑΝΗΣ
ΕΙΚΟΝΕΣ ΕΜΨΥΧΟΙ
(Εξαπλά β’)
ΚΗΡΥΓΜΑΤΑ ΑΓΙΟΛΟΓΙΚΑ
Η/Υ επιμέλεια, Σοφίας Μερκούρη.
***
1. Ο δε Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης σημειώνει στον συναξαριστή του και τα εξής θαυμαστά για τον Άγιο πατριάρχη: «Σημείωσαι, ότι όταν ο Άγιος ούτος Μεθόδιος ήτον εξορισμένος από τον Θεόφιλον εις την νήσον του Αντιγόνου, και κεκλεισμένος μέσα εις ένα τάφον ομού με δύω ληστάς, έγραψαν αυτώ Θεόδωρος και Θεοφάνης οι Γραπτοί δι’ ιαμβικών στίχων, με ένα ψαράν ούτω:
Τω ζώντι νεκρώ και νεκρώ ζωηφόρω
Nαίοντι την γην και πατούντι τον πόλον
Γραπτοί γράφουσι, δέσμιοι τω δεσμίω.
Πρός εκείνους δε ούτος απεκρίθη με το αυτό ιαμβικόν μέτρον, και με τον αυτόν ψαράν, ούτω γράψας:
Τους ταις Βίβλοισιν Ουρανών κλησιγράφους
Kαι προς πρόσωπα σωφρόνως εστιγμένους
Προσείπεν ο ζώθαπτος ως συνδεσμίους.
Εκεί δε εις τον τάφον, έφερνεν ένας Χριστιανός λάδι ενός οβολού, και έκαιον εις την κανδήλαν. Μίαν δε εβδομάδα δεν έφερε λάδι, και ανεπλήρονεν ο Θεός το ελλείπον διά της ευχής του Αγίου. Απέθανε δε και ο ένας ληστής, και δεν είχε προσταγήν ο Άγιος να ανοίξη τον τάφον, και να ευγάλη το σώμα του νεκρού διά να το θάψη. Όθεν υπέμεινεν ο αοίδιμος γενναίως την βρώμαν, ομού με τον άλλον ληστήν, η οποία ήτον μία μεγάλη παιδεία. Φιλόλογος δε ώντας ο βασιλεύς Θεόφιλος, ευρήκε μίαν απορίαν εις βιβλίον, την οποίαν, επειδή ο Ιαννής και ο φιλόσοφος Λέων δεν εδυνήθησαν να λύσουν, επήρεν αυτήν ένας κουβικουλάριος, και με θέλημα του βασιλέως επήγεν εις τον Άγιον, διά να την λύση. Ο δε Μεθόδιος είπεν αυτώ ευθύς. Καλώς ήλθες αδελφέ κουβικουλάριε Ιωάννη, οίδα τίνος χάριν εστάλθης παρά Θεοφίλου. Αλλά δός μοι χάρτην και μέλαν. Λαβών δε ταύτα ο Άγιος, εν τρισί λύσεσιν ηρμήνευσε την απορίαν. Όθεν ευλαβηθείς αυτόν ο Θεόφιλος, τον έφερεν εις τα βασίλεια, χωρίς όμως να τον συναναστρέφεται. Ο δε έτερος ληστής έμεινεν εις τον τάφον και εθαυματούργει (σελ. 694 της Δωδεκαβίβλου).
*
