Ο άγιος πρωτομάρτυς της Ορθοδοξίας στην αμερικανική ήπειρο, ήλθε στην Αλάσκα μαζί με τους άλλους 7 ιεραποστόλους, υπό τον αρχιμανδρίτην Ιωάσαφ. Είχαν ήδη περάσει 54 χρόνια από την ανακάλυψη της Αλάσκας, από τους αξιωματικούς του Ρωσικού Ναυτικού το 1740. Η «Μεγάλη Χώρα» ήταν πια ρωσσική κτήση και πλήθη Ρώσσων κυνηγών και έμπορων είχαν συρρεύσει εκεί, για να εκμεταλλευτούν τα άφθονα γουναρικά που ήταν περιζήτητα στην ευρωπαϊκή αλλά και την κινέζικη αγορά.
Η ίδρυση, το 1784, της εμπορικής «Ρωσσο-Αμερικανικής Εταιρείας» χρειαζόταν ανθρώπους που να ξέρουν τον τόπο και να μπορούν να εργαστούν υπό τόσο αντίξοες καιρικές συνθήκες, για την εκμετάλλευση του πλούτου του, και τέτοιοι ήταν οι ιθαγενείς. Οι Ρώσσοι έμποροι δεν ξέφυγαν από τον πειρασμό άλλων αποικιοκρατών και σκέφτηκαν ότι η χρησιμοποίηση των ιθαγενών θα γινόταν ευκολώτερη, αν προηγείτο μια πνευματική τους εξάρτηση! Έτσι λοιπόν, ζήτησαν από το ρωσσικό κέντρο, ιεραποστόλους για τον προσυλητισμό των εντοπίων. Είχαν παρατηρήσει ότι οι νέοι χριστιανοί, με την αθωότητα και την αγνότητα που τους χαρακτήριζαν, έδειχναν μεγάλη αφοσίωση στους αναδόχους των. Βέβαια το ενδιαφέρον για τον ευαγγελισμό δεν ήταν μόνον τέτοιο. Υπήρχαν και Ρώσσοι έμποροι που κινήθηκαν από ευσέβεια και αγάπη για την Εκκλησία και τους συνανθρώπους ιθαγενείς, όπως ο ιδρυτής της Εταιρείας, ο ευσεβής μεγαλέμπορος Γρηγόριος Σελέχωφ. Ο αληθινός χριστιανός σε όποιο έργο και όποιον τόπο και να βρεθή, ακτινοβολεί φως που φωτίζει και μεταφέρει τα σπέρματα του Ευαγγελίου.
Όμως, για να ριζώσουν αυτά τα σπέρματα, χρειάζεται συστηματικώτερη εργασία, από ειδικούς πια εργάτες, κληρικούς και λαϊκούς, αφιερωμένους ολοκληρωτικά στο έργο του ευαγγελισμού του λαού. Ο Γρηγόριος Σελέχωφ εφήρμοσε λοιπόν την αλήθεια «άμα χριστιανός, άμα ιεραπόστολος» και έτσι τα διαβήματα του, μαζί με τον Ιβάν Γκόλικωφ προς τη ρωσσική Αυλή, ετελεσφόρησαν. Η Ιερά Σύνοδος διάλεξε την ομάδα των 8 που ήδη αναφέραμε. Ήδη στο Κόντιακ, ο Σελέχωφ είχε ανεγείρει ναό και σχολείο και έτσι η ομάδα φθάνοντας στις 24 Σεπτεμβρίου του 1794 στο Κόντιακ, βρήκε ήδη μιαν αρχή.
Για τον ιερομόναχο Ιουβενάλιο δε γνωρίζουμε πολλά πράγματα, εκτός από το ότι ήταν πρώην «ταξίαρχος του τάγματος των υπονομοποιών» και ότι ζούσε εκείνον τον καιρό στην Ι. Μονή Βαλαάμ, την οποία είχαν ιδρύσει οι άγιοι Σέργιος και Γερμανός, στην λίμνη Λαντόγκα, στις παρυφές του αρκτικού κύκλου. Στη Μονή αυτή, που σήμερα ευρίσκεται σε φινλανδικό έδαφος, ζούσε ο περίφημος στάρετς — ηγούμενος Ναζάριος, ο οποίος υπήρξε πνευματικός πατήρ πολλών άλλων στάρετς της ρωσσικης Εκκλησίας, ακόμη και του αγίου Σεραφείμ του Σάρωφ. Έτσι όταν το 1793 η αυτοκράτειρα Αικατερίνη η Β , ζήτησε από τον Μητροπολίτη Μόσχας Γαβριήλ, να υποδείξη ιεραποστόλους για την Αλάσκα, οπότε και ο τελευταίος απευθύνθηκε στον στάρετς — Ναζάριο, ο οποίος εξέλεξε 8 από τους καλλίτερους μοναχούς της Μονής μεταξύ των οποίων ήταν και ο ιερομόναχος Ιουβενάλιος. Η ομάδα ξεκίνησε το 1793 από το μοναστήρι και χρειάστηκε έναν ολόκληρο χρόνο περιπετειών, διασχίζοντας την παγωμένη Σιβηρία, περνώντας από τη χερσόνησο της Καμτσάτκας και κατόπιν διαπλέοντας με ιστιοφόρο τον Βερίγγειο πορθμό, για να φθάση τελικά στον προορισμό της, τα Αλεούτια νησιά της Αλάσκας.
Ο άγιος Ιουβενάλιος και οι σύντροφοί του εργάστηκαν σκληρά, κάνοντας πράξη, τα θεμελιώδη αξιώματα της «Ορθόδοξης» Ιεραποστολικής παραδόσεως. Απέφυγε τους μαζικούς, εξαναγκαστικούς προσηλυτισμούς των ιθαγενών, χρησιμοποιώντας υλικές προσφορές σαν δόλωμα. Εργάστηκε για μια συνειδητή και αβίαστη αποδοχή του ευαγγελικού μηνύματος. Όπως όλοι οι ορθόδοξοι ιεραπόστολοι, σ’ όλους τους προηγούμενους αιώνες, σεβάστηκε τα στοιχεία του αυτόχθονος πολιτισμού, φροντίζοντας να τα εντάξη, μεταμορφώνοντας τα. Όπως οι άγιοι Κύριλλος και Μεθόδιος, έτσι και αυτός, δεν προσπάθησε να επιβάλη την ρωσσική γλώσσα αλλά αποδέχθηκε τις γηγενείς διαλέκτους, συμβάλλοντας στην ανάπτυξη μιας πραγματικής αλασκινής εκκλησίας.
Η επικοινωνία με τους ιθαγενείς ήταν πολύ δύσκολη. Ο άγιος Ιουβενάλιος έπρεπε να διασχίζη με τα πόδια τεράστιες παγωμένες εκτάσεις, περνώντας από το ένα νησάκι στο άλλο με πρόχειρα ελαφρά πλοιάρια, τα καγιάκ, κατασκευασμένα από δέρματα ζώων. Μίλαγε για το Χριστό στους ιθαγενείς, νουθετώντας τους να καταστρέψουν τα ξύλινα είδωλα τους, να εγκαταλείψουν τις συνήθειες και τις ειδωλολατρικές δεισιδαιμονίες των, όπως την πολυγαμία, την χρησιμοποίηση των γυναικών ως αντικείμενα ευχαρίστησης και μόνον. Τους προέτρεψε να αγκαλιάσουν τα φωτεινά χριστιανικά ήθη, αφού δεχθούν το λουτρό του αγίου Βαπτίσματος και το φωτισμό του αγίου Πνεύματος με το άγιο χρίσμα. Στις περισσότερες περιοχές, οι φύσει καλοπροαίρετοι Εσκιμώοι, τον δέχονταν καλά και ο ευαγγελικός σπόρος εύρισκε χώρο στις καρδιές τους. Όμως ο διάβολος, ζήλευε το έργο του. Πολλές φορές οι μάγοι των ειδωλολατρικών θρησκειών, που τους αποκαλούσαν στην γλώσσα τους «shaman», αντιτάσσονταν στο κήρυγμα και εμφανίζονταν επιθετικοί στο έργο του. Σ’ αυτές τις δυσκολίες προστέθηκε και η μεταλλαγή της συμπεριφοράς της Ρωσσοαμερικανικής Εταιρείας. Όμως ο άγιος Ιουβενάλιος δεν επέπρωτο να εργαστή για πολύ στον παγωμένο αγρό του Βορρά. Προχωρώντας μόνος του, στο βάθος των ερημικών περιοχών της αμερικανικής ηπείρου, στον κόλπο Τσεγκάι όπου ζουν οι Τσουγκάτσοι, και ακόμη πιο βόρεια στους Κολοσσούς και σε άλλες απομακρυσμένες φυλές Ερυθροδέρμων Ινδιάνων, σφράγισε με το θάνατο του την αλήθεια των λόγων του, στις όχθες της απόμακρης λίμνης Ιλιάμινας, αφού βάπτισε συνολικά περί τους 5.000 ιθαγενείς.
Το μαρτύριο του συνέβη μόλις δύο χρόνια από την άφιξη του στην Αλάσκα, δηλαδή το καλοκαίρι του 1796. Οι δήμιοί του αφού τον σκότωσαν, ετοιμάζονταν να απομακρυνθούν, για να μην γίνουν αντιληπτοί από τους χριστιανούς Ιθαγενείς. Όμως, ω του θαύματος! Το σώμα του αγίου πρωτομάρτυρος σηκώθηκε όρθιο! Και τους ακολουθούσε! Τότε οι μάγοι άρχισαν να ρίχνουν κι άλλα βέλη και κατατρύπησαν το νεκρό όρθιο σώμα. Άδικα όμως. Το άγιο λείψανο παρέμενε όρθιο και τα βέλη των μάγων ανήμπορα να το καταβάλουν! Γεμάτοι τρόμο μα και λύσσα, οι σαμάνοι επέστρεψαν και κατακομμάτιασαν το ιερό λείψανο, σε μικρά-μικρά τεμάχια. Όπως έφευγαν βιαστικά, γύρισαν, σαν την γυναίκα του Λωτ να ιδούν και είδαν: Μία στήλη καπνού ανέβαινε από το σώμα του Μάρτυρος κι έφθανε ως τον Ουρανό! Η κατάλευκη παγωμένη γη της Αρκτικής βάφτηκε πορφυρή από αίμα χριστιανικό και πότισε βαθειά το δέντρο της Εκκλησίας. Ο θάνατος δεν κατόρθωσε να σβήση την ανάμνηση και το παράδειγμα του αγίου Ιουβεναλίου, από τη μνήμη των ιθαγενών. Τουναντίον μάλιστα! Η σύντομη αγία ζωή του και το άγιον τέλος του, οδήγησαν από τότε και οδηγούν εκατοντάδες Αλασκινών στον Χριστό. Άγιε Ιουβενάλιε, μάρτυς του Χριστού, στο βορειότερο άκρο της Γης, πρέσβευε υπέρ ημών. Αμήν.
Από το βιβλίο: «Αλάσκα, Ορθόδοξο Συναξάρι – Γεωργίου Εμμανουήλ Πιπεράκη.»
