Στο κέντρο της παραβολής του Ασώτου Υιού, αυτού του «ευτυχούς σεσωσμένου» ανθρώπου, βρίσκεται μια κομβική φράση: «ελθών εις εαυτόν». Αυτήν τη φράση τη νοιώθω σαν να κρύβει μέσα της όλη τη Θεολογία, όλη τη δραματική ιστορία του ανθρώπινου γένους.
Μας το λέει ο Χριστός. Το παιδί αυτό του Θεού νόμισε ότι με το να αυτονομηθεί θα εύρισκε την ευτυχία. Νόμιζε ότι η συμβίωση με τον Πατέρα ήταν περιοριστική και καταπιεστική. Νόμισε ότι από μόνος του είχε τη δυνατότητα να παίρνει σωστές αποφάσεις, να διαχειριστεί τον πλούτο που κληρονόμησε, ίσως και να τον αυξήσει. Νόμισε επίσης, ότι οι «άλλοι», οι «φίλοι», οι σύντροφοι στην κατασπατάληση των κληρονομημένων αγαθών, θα συντελούσαν στη διαρκή ευτυχία του. Σε όλες αυτές τις σκέψεις είπε «ναι» ο προαιώνιος άνθρωπος, σε όλες αυτές συνεχίζει να λέει και ο σημερινός.
Είναι πολύ πετυχημένη αυτή η λέξη που έδωσε η Ελληνική γλώσσα στον αρχέκακο πολέμιο του Θεού: Διάβολος. Τι κάνει ο Διάβολος; Διαβάλλει. Αλλοιώνει τις έννοιες μέσα στο μυαλό του ανθρώπου, τις αντιστρέφει. Την αλήθεια την κάνει ψέμα, και το ψέμα αλήθεια. Οι Πρωτόπλαστοι είχαν και σοφία, και αθανασία, και γνώση του καλού και του κακού θα αποκτούσαν όλο και ευρύτερη συν τω χρόνω, και για τη θέωση ήταν προορισμένοι. Κι όμως, ο Πονηρός τους έπεισε, ότι αυτά ακριβώς τα αγαθά, τα μόνα που λογίζονται ως αγαθά, όχι μόνον δεν τα είχαν, αλλά ότι ο Θεός που τους έπλασε, επιθυμούσε να τους τα στερήσει, ενώ εκείνος, που καμμία οντολογική συγγένεια δεν είχε μαζί τους, είχε κάθε διάθεση να τους τα παραχωρήσει! Τα ίδια δηλαδή που είπε και στον υιό της παραβολής.
Οι Πρωτόπλαστοι είπαν ναι στον Διάβολο, και όχι στον Θεό. Ο Άσωτος Υιός, είπε ναι στον Διάβολο που του ψιθύριζε στο αυτί τις πλάνες, και όχι στο Θεό-πατέρα του. Το ίδιο κάνουμε κι εμείς συνεχώς, και δεν το καταλαβαίνουμε, γιατί δεν ξέρουμε να ξεχωρίζουμε τους ψιθύρους, ποιοι είναι του Θεού, και ποιοί όχι. Καταλαβαίνουμε συνήθως εκ των υστέρων, εκ του αποτελέσματος. Αν καταλάβουμε, όποτε καταλάβουμε.
Όταν καταλαβαίνουμε, κάθε φορά που καταλαβαίνουμε, τότε είναι που αποκτούμε εκ των υστέρων τη διαύγεια να διακρίνουμε ανάμεσα στην αλήθεια και στο ψέμα. Καταλαβαίνουμε πού θα έπρεπε να είχαμε πει ναι, και πού όχι. Ποιό ναι και ποιό όχι ήταν που θα μας έφερνε την ευτυχία, και ποιό διαλέξαμε εμείς να πούμε, επειδή «κάποιος» μας ψιθύριζε ψέμματα στο αυτί, κι εμείς νομίζαμεότι ήταν δικές μας σκέψεις, «φωτισμένες».
Μακάρι να μπορούμε να «ερχόμαστε εις εαυτόν». Να επιστρέφουμε δηλαδή, στην πρώτη σοφία, αυτήν που προορίζει για μας Εκείνος που μας έπλασε από αγάπη. Να βλέπουμε πού είναι η πραγματική ευτυχία που προορίζει για μας, και πού είναι οι απάτες. Να κρίνουμε το παρελθόν με τη νεοαποκτηθείσα διαύγεια, και να μην φοβόμαστε να επιστρέφουμε εκεί απ’ όπου θελήσαμε να δραπετεύσουμε. Γιατί, αυτόματα, όταν «ερχόμαστε εις εαυτόν», ερχόμαστε και πίσω στο πατρικό μας σπίτι, χωρίς κανέναν ενδοιασμό.
