Είπε ο αββάς Ποιμήν: «Αν δεν ερχόταν ο Ναβουζαρδάν, ο αρχιμάγειρος, δεν θα πυρπολούνταν ο ναός του Κυρίου». Ποιός ήταν ο Ναβουζαρδάν;
Το 587 π.Χ. η Ιερουσαλήμ έπεσε στα χέρια των Βαβυλωνίων και ο λαός των Εβραίων μεταφέρθηκε αιχμάλωτος στη Βαβυλώνα. Είναι η περίφημη Βαβυλώνιος αιχμαλωσία. Στην καταστροφή της Ιερουσαλήμ πρωτοστάτησε τότε ο Ναβουζαρδάν, ο αρχιμάγειρος του βασιλιά της Βαβυλώνας Ναβουχοδονόσορα. Ο Ναβουζαρδάν παρέδωσε στη φωτιά και τον ναό του Κυρίου, αφού αφαίρεσε όλους τους θησαυρούς και τα σκεύη του. Χαλκούς στύλους, χρυσές και αργυρές φιάλες, κινητούς λουτήρες, θυμιατήρια και όλα τα χάλκινα σκεύη που χρησιμοποιούνταν στη λατρεία. Δεν ήταν δυνατόν, λέγει η Αγία Γραφή, να ζυγίσουν τον χαλκό όλων των ιερών σκευών. Τόσο πολύς ήταν (Δ Βασ. 25, 8 εξ.).
Το τραγικό γεγονός της αλώσεως της Ιερουσαλήμ και της δια πυρός καταστροφής του Ναού, μεταφέρει αλληγορικά ο αββάς Ποιμήν στον εσωτερικό πόλεμο, που δέχεται η ψυχή του ανθρώπου από τον διάβολο. Ναβουζαρδάν ο αρχιμάγειρος είναι, λέει, η απόλαυση της γαστριμαργίας, που έρχεται και πολιορκεί την ψυχή, την κυριεύει και καταστρέφει ολοκληρωτικά τον νου, το ιερό της ψυχής. Την καταστροφική δύναμη του πάθους αυτού επισημαίνουν τα λόγια του Χριστού: «Προσέξτε μην παραδοθείτε στην κραιπάλη και στη μέθη και στις βιοτικές μέριμνες» (Λουκ. 21, 34). Η εμπειρία των αγίων είναι επίσης κατηγορηματική. «Τι προξενεί στον άνθρωπο η κατάχρηση στο να τρώει και να πίνει;» ρωτήθηκε ένας άγιος. Κι εκείνος απάντησε: «Γεννάει κάθε κακό. Βλέπουμε ότι και η τελεία ερήμωση της Ιερουσαλήμ έγινε από τον Ναβουζαρδάν τον αρχιμάγειρο».
Όταν λοιπόν η γαστριμαργία μπει σαν πορθητής αρχιστράτηγος μέσα στον ναό του Θεού, που είναι η ανθρώπινη ψυχή, φέρνει μιαν απόλυτη καταστροφή. Ένα πλήρες ισοπέδωμα, έναν εμπρησμό, μιαν ερήμωση. Γιατί ο αρχιστράτηγος αυτός θα φέρει μαζί του και τα υπόλοιπα πάθη, τα οποία θα εγκαταστήσει, σαν επαχθείς τυράννους, στην ερημωμένη ψυχή, μεταβάλλοντάς την πλέον από ναό του Θεού σε κατοικητήριο των δαιμόνων. Το πάθος αυτό δηλαδή, έχοντας ρίζα τη φιληδονία και την απληστία μας, είναι ο άρχοντας των άλλων παθών, κατά τον άγιο Ιωάννη της Κλίμακος. Γι’ αυτό και μετά από αυτό έπεται σωρεία άλλων κακών: πορνεία, οκνηρία, πολυλογία, σκληρότητα καρδιάς, αμέλεια, ύπνος, κύματα μολυσμών, βλασφημία, αισχρολογία, αναισθησία προς το καλό, μεγαλαυχία, θρασύτητα, ρυπαρές προσευχές κ.λ.π.
Πώς μπορεί να φράξει κανείς τις εισόδους όλων αυτών των παθών; Αρχίζοντας από το κεφάλι τους, τον αρχηγό τους, που είναι η γαστριμαργία, ο Ναβουζαρδάν. Η νηστεία λοιπόν και η όλη εγκράτεια κάνει πανίσχυρο τον άνθρωπο, αυτοκράτορα, αφεντικό του εαυτού του. Όχι αιχμάλωτο στα πάθη. Νηστεία είναι το σωστό μέτρο σε όλα. «Μηδέν άγαν» (=τίποτε υπερβολικό). Ο Θεός δεν νομοθετεί τίποτε περισσότερο από αυτό που λέει η κοινή λογική των νουνεχών ανθρώπων. Δεν είναι για να τυραννιέται άσκοπα ο άνθρωπος, όπως το εκλαμβάνει η ρηχή σκέψη μερικών, αλλά για να χαίρεται πραγματικά τη ζωή του. Χωρίς να την καταστρέφει. Γι’ αυτό και η νηστεία στους ύμνους του Τριωδίου ονομάζεται τρυφή, απόλαυση.
Σε εκείνον που διατείνεται ότι είναι άχρηστη η νηστεία, απευθύνουμε το ερώτημα: Γιατί ο Κύριος νήστευε; Γιατί η Παναγία νήστευε; Γιατί οι άγιοι νήστευαν; Μήπως εκείνοι καταλάβαιναν κάτι περισσότερο από μας; Ή μήπως εμείς είμαστε καθαρώτεροι από αυτούς; Ας μας απαντήσει.
Από την εφημερίδα: (ΛΥΧΝΙΑ ΝΙΚΟΠΟΛΕΩΣ, αρ. φ. 344, Μάρτιος 2012.)
