Αγαπημένο μου Νινάκι!
Σου γράφω βιαστικά σήμερα 28.11.1939. Έχω ήδη φτάσει στον προορισμό μου, περνώντας από το Χάρκοβο, το Σουζράν, Νοβοσιμπίρσκ, Τόμσκ και Άσινο. Είμαι καλά και εργάζομαι. Θα έχω τη δυνατότητα να σου γράφω μια φορά τον μήνα. Από σας μπορώ να δέχομαι γράμματα και συχνότερα. Από πράγματα μη στείλεις τίποτε ακόμη. Σας φιλώ θερμά, εσένα και τα παιδιά και όλους τους ειλικρινείς μου φίλους. Συγχώρεσε με, καλή μου, για όσες φορές παρ’ όλη τη μεγάλη μου αγάπη για σένα σε στενοχώρησα. Νιώθω ότι δεν πρόκειται να ξαναϊδωθούμε, αλλά ας γίνει ό,τι θέλει ο Θεός. Δεν επιτρέπεται να γράψω περισσότερα. Η διεύθυνση μου είναι: Άσινο, Νοβοσιμπίρσκ, Τ. Θ. 245/1. Δώσε τη διεύθυνση και σ’ όποιον απ’ τους φίλους τη ζητήσει, αν και δεν είναι σίγουρο ότι θα μου επιτρέψουν να απαντήσω.
Με πολλή αγάπη
Π. Βίκτωρ Κιρανώφ.
13.02.40
Αγαπημένη μου Νίνα και παιδιά!
Είστε άραγε όλοι καλά; Πώς τα περνάτε; Είμαι καλά, σχετικά υγιής, αν και όλες οι παλιές πληγές και αμαρτίες άνοιξαν τώρα και με δυσκολεύουν στην καινούργια μου ζωή αυτή. Η καρδιά μου συχνά παρουσιάζει προβλήματα και ευτυχώς μπορώ περιστασιακά να παίρνω κάποιες άδειες 2-3 ημερών για ανάρρωση. Το στομάχι μου δουλεύει, αν και για να είμαι ειλικρινής δεν έχει και πολλή δουλειά. Το φαγητό είναι σε γενικές γραμμές υποφερτό, αλλά τα σκεύη με αποτρέπουν εντελώς. Συχνά περιορίζομαι μόνο σε ξερό ψωμί και νερό, αλλά αυτό έχει επιπτώσεις στην ποιότητα της εργασίας που μπορώ να παράγω. Είναι γνωστό πως από την ποιότητα των καυσίμων εξαρτάται η απόδοση μιας μηχανής. Έκανα αίτηση για έφεση στην υπόθεσή μου, αλλά δεν νομίζω ότι έχω την παραμικρή ελπίδα, αφού στην ουσία δεν υπάρχει καν υπόθεση. Σου έχω ήδη γράψει τρία γράμματα, Νινάκι, καλή μου γυναίκα – μάρτυρα, δεν έχω όμως πάρει κάποια απάντηση από σένα. Όπως φαίνεται, τα γράμματα δεν φτάνουν ως εδώ. Έχω ωστόσο το δικαίωμα να σου γράφω μια φορά το μήνα. Σου ξαναγράφω
και τη διεύθυνση που πρέπει να στέλνετε, μήπως και έγινε κάποιο λάθος.
Κοντά στο Άσινο βρίσκεται το σωφρονιστικό στρατόπεδο. Η ονομασία του υποδηλώνει και τον προορισμό του. Είναι δύσκολα, αηδιαστικά, με πιάνει ανθρωπίνως το παράπονο, αλλά δεν μπορώ να κάνω διαφορετικά. Να ‘ναι ευλογημένο ό,τι επιτρέπει ο καλός Θεός. Δεχτήκαμε πολλές ευεργεσίες, οφείλουμε τώρα να δεχτούμε και τις δοκιμασίες και μάλιστα αγόγγυστα και να τελειώσουμε τη ζωή μας δοξάζοντάς Τον, γιατί μου έδωσε την ευκαιρία εδώ στη γη να εξιλεωθώ για τις πολλές μου αμαρτίες ενώπιόν Του, αλλά και απέναντι σε σένα και την οικογένειά μας. Ξέρω ότι περνάτε δύσκολα χωρίς εμένα, όμως εγώ είμαι πλέον τόσο φτωχός που δεν μπορώ τίποτε να σας παρέχω. Μη στερηθείτε ούτε το παραμικρό για να στείλετε σε μένα – αυτό δεν είναι επιθυμία αλλά εντολή. Εγώ δεν χρειάζομαι πλέον πολλά πράγματα. Χαρτί, φακέλους και μολύβια και θα σας παρακαλούσα πολύ, πιπέρι μαύρο ή κάτι παρόμοιο, για να μην αισθάνομαι τη γεύση της τροφής μου, και ίσως κάποιες φτηνές καραμέλες αντί για ζάχαρη. Από τα ρούχα αν θέλετε στείλτε μου μόνο παλιά, το ίδιο
και παπούτσια. Καλά ρούχα και άσπρα είναι ανώφελο ή ακόμη και γελοίο να μου στείλετε. Το ίδιο και σεντόνια.
Οι συνθήκες εδώ είναι τέτοιες που αυτά τα είδη είναι άχρηστα. Ζω ανάμεσα σε δυστυχισμένους ρακοσυλλέκτες και έχω γίνει κι ο ίδιος ένας απ’ αυτούς. Η κινητή και ακίνητη περιουσία μου είναι όλη ανεπιφύλακτα στα χέρια σου και σου ανήκει εξ ολοκλήρου…
Καλή μου Νίνα και παιδιά!
Επιτέλους ξέρω ότι παίρνετε τα γράμματά μου και γνωρίζετε τον τόπο παραμονής μου. Στις 15 έλαβα το τηλεγράφημά σας και χθες δύο γράμματα. Εσένα, Νινάκι, σου είμαι ιδιαίτερα ευγνώμων για τις φροντίδες σου για μένα. Πήρα και την ειδοποίηση για το δέμα και το περιμένω με λαχτάρα. Φιλώ με αγάπη τα χεράκια σου που το ετοίμασαν. Παραδέχομαι, καλή μου, πως δεν ήθελα να το δεχτώ γιατί είχα πιστέψει πως πεθαίνω πια και όσο νωρίτερα τόσο το καλύτερο για μένα. Τώρα όμως που η δυνατότητα επικοινωνίας μαζί σας αποκαταστάθηκε, το ηθικό μου αναπτερώθηκε πάλι και αισθάνομαι σαν να αναρρώνω από τύφο. Πετσί και κόκκαλα έχουν μείνει μονάχα επάνω μου. Σ’ αυτή την κατάσταση μεταφέρθηκα στο Μπερντιάνσκ, κατά τη δεύτερη περίοδο μετά την ανάκριση. Χάρη στις δικές σας φροντίδες και των φίλων και σε μια κάπως καλύτερη αντιμετώπιση στο Ζαπορόζιε, συνήλθα κάπως και στη συνάντηση που σας επέτρεψαν με είδες σε κάπως καλύτερη κατάσταση.
Όταν έφευγα από το Ζαπορόζιε, ό,τι είχα και δεν είχα απ’ αυτά που μου δώσατε τα μοίρασα όλα στον Σαλκάκωφ και σε άλλους δύο ιερείς του Ζαπορόζιε, κράτησα μόνο τα πλέον απαραίτητα για το δρόμο. Όταν φτάσαμε εδώ, δεν μπορούσα και πάλι να φάω τίποτε απ’ όσα μας έδιναν, αν και προσπάθησα πολύ. Μετά από δυο κουταλιές με έπιανε τάση για εμετό και σταματούσα. Έβλεπα με απορία τους συγκρατούμενους μου να τρώνε δυο και τρεις μερίδες και αναρωτιόμουν πώς είναι δυνατόν να συμβαίνει αυτό. Φτάνει να αντικρίσω τα σκεύη και αμέσως φεύγω μακριά από αηδία. Αυτό το αίσθημα είναι μεγάλος πειρασμός και εχθρός μου. Μπορείς να μου στέλνεις τα πάντα εκτός από οινοπνευματώδη, αν και δεν έχει νόημα να στέλνεις είδη που αλλοιώνονται εύκολα. Φοβάμαι μήπως με αυτά που γράφω προκαλώ τον οίκτο, εκμεταλλευόμενος έτσι την αγάπη σας για μένα. Όσο μπορείς, Νινάκι, προστάτευέ με από κάτι τέτοιο. Οι ελπίδες μας ας είναι στο έλεος του Κυρίου και στις πρεσβείες του αγίου Νικολάου. Καλή μου, ζητώ με θέρμη τις προσευχές σας γνωρίζοντας ότι
μια γυναίκα γνωρίζει να προσεύχεται εγκάρδια και αληθινά και η προσευχή της εισακούεται από τον Θεό…
Αρχικά εργάστηκα στην υλοτομία, μετά στις αποθήκες λαχανικών, στις οποίες καθαρίζαμε από τα σάπια προϊόντα. Τώρα έχω βάρδια στο 8ο κατάλυμα, όπου μένουν οι υπάλληλοι και οι διοικητές. Φοράω στολή κρατική και φυλάω από τη 1 το βράδυ ως τις 7 το πρωί. Την ημέρα καθαρίζω το κατάλυμα και κουβαλάω ξύλα και νερό, με δυο λόγια είμαι στην πραγματικότητα ένας κανονικός υπηρέτης. Τα γράμματά σας πραγματικά με ζωντάνεψαν. Ένας συγκρατούμενός μου και φίλος που εργάζεται και αυτός στην βάρδια μου είπε: «Αδελφέ, τα μάτια σου σήμερα λάμπουν παράξενα. Εδώ και μέρες ήσουν σαν πεθαμένος». Τέτοιο βάλσαμο ρίξατε στην καρδιά μου. Από τους δικούς μας δεν είναι εδώ κανείς. Μέχρι το Χάρκοβο ταξιδέψαμε μαζί, έπειτα όμως οι δρόμοι μας χώρισαν. Γνώρισα εδώ τον π. Μιχαΐλωφ, φίλο του π. Μιχαήλ από την ακαδημία. Λοιπόν, καλή μου, σ’ ευχαριστώ για όλα και σε χαιρετώ μέχρι το επόμενο γράμμα. Θα ειδωθούμε άραγε ποτέ; Συγχώρεσε με για ό,τι σε έχω πικράνει. Ζει η μαμά; Τις ευχές μου στην Τάνια για τη γιορτή και τα γενέθλιά της.
Πότε είναι το Πάσχα; Στις 15 ή στις 18 Απριλίου; Δώσε χαιρετίσματα στην Αναστασία Νικιφόροβνα.
Δικός σου, Βίκτωρ.
25-01-1940
Έλαβα το τρίτο γράμμα σου με την ειδοποίηση για το δεύτερο δέμα. Έχω παραλάβει και τα δύο δέματα. Ρωτάς, καλή μου, σε τι κατάσταση είναι τα δόντια μου. Από την πρώτη ακόμα περίοδο του εγκλεισμού μου στο Μπερντιάνσκ είχα χάσει την τεχνητή μασέλα και τη χρυσή γέφυρα και δύο υγιή δόντια. Αυτή τη στιγμή έχω τέσσερα μπροστινά και μερικά κάτω, τα καταφέρνω… Απέκτησα και κήλη της λευκής γραμμής πάνω από τον ομφαλό. Τον πρώτο καιρό βλέπεις βάδιζα καθημερινά απόσταση τριών χιλιομέτρων και δούλευα στην υλοτομία, αρκετά βαριά δουλειά. Μετά από δεκαήμερη ασθένεια με απάλλαξαν από τη δουλειά αυτή. Στις αποθήκες με τα σάπια λαχανικά, αν και ήταν περισσότερο για τις δυνάμεις μου, ταλαιπωρήθηκα αρκετά. Εδώ που είμαι τώρα οι συνθήκες είναι πολύ καλές. Ευχαριστώ το Θεό και τον άγιο Νικόλαο, που μέσα από τους διάφορους πειρασμούς που επιτρέπουν, κατεργάζονται επιμελώς τη σωτηρία μου…
Σας φιλώ όλους ο Κιρανώφ σου
Τις ευχές μου στο αγαπημένο μου Νινάκι, για την ημέρα του Αγγέλου της (την ονομαστική της εορτή). Σε φιλώ, καλή μου, και σου εκφράζω τα αισθήματά μου για σένα που πλημμυρίζουν την καρδιά μου. Ο απόστολος Παύλος γράφει την προς Ρωμαίους επιστολή του: «… δεν κάνω το καλό που θα ήθελα, αλλά υπηρετώ το κακό που δεν το θέλω». Αν τα γνωστά αυτά λόγια του αποστόλου τα μεταφέρω στη ζωή μου, παρατηρώ το εξής: Στη συμπεριφορά μου απέναντι στη γυναίκα μου και τα παιδιά μου δεν εξέφραζα την αγάπη και τρυφερότητα που ένιωθα στην καρδιά, όπως το λαχταρούσα να κάνω, αλλά ένα σκληρό και άκαρδο πρόσωπο που δεν είχε καμιά σχέση με τα πραγματικά μου αισθήματα. Δυστυχώς η άδικη απέναντί σας αυτή συμπεριφορά μάλλον επηρέασε και τα παιδιά μας και πρώτα και κύρια την Τάνια, η οποία αναμφίβολα μας αγαπά και τους δυο αλλά κρατά κρυμμένο το συναισθηματικό της κόσμο ιδιαίτερα μπροστά σε τρίτους. Βρισκόμενος λοιπόν τώρα μακριά σου, σε φιλώ με αγάπη, εκφράζοντας ανοικτά τα συναισθήματά μου, κάτι που αναμφίβολα δεν θα είχα κάνει στο
σπίτι μπροστά σε κόσμο, αν και τα συναισθήματά μου θα ήταν το ίδιο δυνατά…
Πώς είναι τα παιδιά μας; Είναι καλά όλα στην υγεία τους να προσεύχεσθε για μένα κι εγώ για σας. Ο καιρός είναι κατάλληλος για προσευχή. Είναι δυνατή η προσευχή της πίστεως, πολλά μπορεί να κατορθώσει. Ας ελπίσουμε με τις πρεσβείες του αγίου Νικολάου και ευρισκόμενοι σε συνεχή κοινωνία προσευχή μεταξύ μας να αξιωθούμε να ιδωθούμε και πάλι και να τελειώσουμε τη ζωή μας εν ειρήνη και αγάπη.
Σε φιλώ θερμά, Νινάκι, και σου είμαι ευγνώμων για την αγάπη και τις φροντίδες σου για μένα.
Ο π. Βίκτωρ σου
Υ.Γ:Ο καιρός είναι καλός τώρα. Η θερμοκρασία φτάνει τους 50 βαθμούς (-2ο C).
Καλή μου Νίνα και φίλοι!
Είμαι καλά, αλλά η διάθεσή μου είναι πολύ πεσμένη, ταιριάζει απόλυτα με τον απαίσιο καιρό αυτής της εποχής. Το χειμώνα δεν κρύωνα τόσο πολύ όσο τώρα τον Μάιο. Κάθε μέρα βρέχει, χιονίζει, κάνει παγωνιά και φυσάει τρελά. Μ’ έχει καταβάλει πάρα πολύ η διαρκής αυτή κακοκαιρία. Δεν νομίζω ότι είναι λογικό να έρθεις να με δεις. Επιτρέπουν επίσκεψη μόνο για 4 ώρες, αλλά να ταξιδέψεις μερικές χιλιάδες χιλιόμετρα για αυτές τις τέσσερις ώρες μου ακούγεται μάλλον τρελό…
Το μαρτύριο του π. Μιχαήλ Μπογκοσλόφσκι
Ο π. Βίκτωρ βρέθηκε για κάποιο διάστημα στο ίδιο στρατόπεδο με τον π. Μιχαήλ Μπογκοσλόφσκι. Τονίζοντας την ταπεινοφροσύνη, την πραότητα και την αδιάλειπτη προσευχή του, τον αποκαλούσε στα γράμματά του «όσιο Μιχαήλ» και πίστευε βαθιά και ακράδαντα στη δύναμη της προσευχής και στην παρρησία του προς τον Θεό. Με ακατάληπτη από πολλούς ταπείνωση, μακαριότητα θα ήταν ίσως ο καταλληλότερος χαρακτηρισμός, υπέμεινε όχι μόνο τις προσωπικές του αθσένειες αλλά και όλους τους διασυρμούς και τους εξευτελισμούς μέσα στο στρατόπεδο. Είχε ένα μοναδικό χάρισμα, να κερδίζει ακόμη και τις πιο σκληρές ανθρώπινες καρδιές. Μια ενορίτισσά του, η οποία ήταν συγκρατούμενη του στο ίδιο στρατόπεδο, είχε γίνει μάρτυρας της ιώβειας υπομονής του. Χρόνια μετά, διηγήθηκε μια συγκλονιστική ιστορία:
«Στα στρατόπεδα αυτά όπου βασιλεύει η σκληρότητα και η απανθρωπιά, υπάρχουν κάποιοι άνθρωποι που χαίρονται και διασκεδάζουν βασανίζοντας τους συνανθρώπους τους. Ένας τέτοιος μάγκας σαδιστής είχε βάλει στο μάτι τον π. Μιχαήλ και δεν τον άφηνε σε ησυχία. Του έβγαλε τα φρύδια, τις βλεφαρίδες και στο τέλος και όλα του τα μαλλιά τρίχα – τρίχα. Ο επιτηρητής του στρατοπέδου, όταν τον είδε σ’ αυτήν την κατάσταση, τόσο πολύ σοκαρίστηκε, που απαιτούσε επίμονα να του αποκαλύψει το όνομα του βασανιστή του. Με μια απίστευτη γαλήνια και μακαριότητα, ο π. Μιχαήλ αρνήθηκε κατηγορηματικά να κάνει κάτι τέτοιο, γεγονός όμως που συγκλόνισε βαθιά τον άσπλαχνο ως τότε σαδιστή, ράγισε την πέτρινη καρδιά του και τον έκανε να τρέξει κρυφά γονυπετής στο θύμα του και με δάκρυα στα μάτια να παρακαλεί να τον συγχωρέσει.
Μέσα από τις επιστολές του π. Βίκτωρα στους συγγενείς του, μαθαίνουμε και για τον μαρτυρικό θάνατο του π. Μιχαήλ.:
«Είχε μια φοβερή αρρώστια η οποία ξεκίνησε πριν από τη σύλληψή του, αλλά επιδεινώθηκε πάρα πολύ μέσα στη φυλακή, σε σημείο που και μια μπουκιά φαγητού του προκαλούσε φοβερό λόξυγκα και πόνους. Και σαν να μην έφτανε αυτό, υπέμεινε και τις φωνές και τις βρισιές όσων κοιμούνταν στον ίδιο θάλαμο, οι οποίοι διαμαρτύρονταν γιατί τους ενοχλούσε! Εγώ κοιμόμουν δίπλα του και έζησα στιγμή προς στιγμή τα βάσανά του, ενώ είχα την ευκαιρία να θαυμάσω την αξεπέραστη υπομονή του. Ήταν άνθρωπος αγαθός και έζησε ζωή μαρτυρική.
»Πιστεύω πως ο Θεός δέχθηκε την ψυχή του, ως την ψυχή ενός μάρτυρα και την κατέταξε μεταξύ των Αγίων που μαρτύρησαν στο όνομά Του. Να προσεύχεσαι στο Θεό για μας και για τον π. Μιχαήλ…». Ο π. Μιχαήλ, έχοντας πιεί το ποτήρι του μαρτυρίου ως την τελευταία σταγόνα, κοιμήθηκε στις 28 Μαρτίου του 1940 στο Κρασλάγκ της NKVD.
22/01/1941
Καλή μου Νίνα, παιδιά και φίλοι μου!
Είμαι καλά και υγιαίνω, χάρη στο μέγα έλεος του Θεού και τις πρεσβείες των Αγίων του, μεταξύ των οποίων και του μακαρίου πατρός Μιχαήλ Μπογκοσλόφσκι. Η ζωή του τελευταίου ήταν τέτοια, που αν η πίστη μας δεν είναι μάταιη, και είναι αναμφίβολα αληθινή και ζωντανή, τότε είναι σίγουρο πως στέκει μπροστά στο επουράνιο βήμα του Υψίστου, ντυμένος με τη δόξα και τη λαμπρότητα του οσιακού βίου.
Βρίσκομαι πλέον στο 11ο στρατόπεδο, χαρακτηρισμένος με αναπηρία δευτέρου βαθμού, ικανός όμως προς εργασία και εργάζομαι σε κλειστό χώρο φτιάχνοντας δίχτυα. Το δέμα από 6/01 το παρέλαβα και σ’ ευχαριστώ πολύ. Τη μαλακή τροφή μπορώ με πολλή ευχαρίστηση να τη φάω, τη σκληρή όμως δεν τα καταφέρνω. Αντικατάστησέ την, καλή μου, σε παρακαλώ με κάτι πιο μαλακό, γιατί έχω μεγάλη δυσκολία. Αν και κανονικά δεν θα έπρεπε να στέλνεις τίποτε απολύτως, αλλά από εκεί και πέρα ας γίνει το δικό σου θέλημα και όχι το δικό μου. Το μόνο που μπορώ να κάνω, είναι να σας ευγνωμονώ όλους και ιδιαίτερα εσένα, τίποτε άλλο. Σας φιλώ όλους. Σας φιλώ και σας ευχαριστώ.
Στην αγαπημένη μου Τάνια τις ευχές μου για την ημέρα του Αγγέλου της. Τις πιο θερμές ευχές που μπορεί να δώσει ένας πατέρας που αγαπά βαθιά. Τα μάλλινα υποδήματα τα έχω πάρει, καθώς και την τσάντα που σας ζήτησα. Ήταν ακριβώς αυτό που χρειαζόμουν. Σας φιλώ όλους ζεστά και σας στέλνω την ευλογία μου.
Δικός σας, π. Β.
28/04/40
Αγαπημένη μου Νίνα και παιδιά και όλοι οι καλοί μου φίλοι, ευλογημένη κατ’ οίκον εκκλησία.
Γράφω το γράμμα αυτό τη νύχτα της 28 Απριλίου, καθώς αναπολώ τα βιώματα και τα συναισθήματά μου. Είμαι καλά και υγιαίνω με τη χάρη του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού, και με τη δική σου βοήθεια. Ξέρω καλά και διαισθάνομαι πως εσύ και όλοι οι καλοί μας φίλοι με στηρίζετε με τις προσευχές σας και με τις πρεσβείες του προστάτη μας αγίου Νικολάου. Η ζωή μου κυλά με τον ίδιο μονότονο τρόπο όπως και κάθε έγκλειστου, γκρίζα, μίζερη, φτωχή, γεμάτη καημό. Ο καημός μου για σας, καλή μου, δεν με εγκαταλείπει ούτε λεπτό. Αυτός και η ατελείωτη μοναξιά μου έχουν γίνει σύντροφοί μου αχώριστοι. Ούτε γνώσεις, ούτε διαλογισμοί, ούτε σκέψεις φιλοσοφικές μπορούν να διασπάσουν τον σφιχτό κλοιό τους, σκορπίζοντας στον άνεμο, διαλύονται. Μόνο η πνευματική μας επαφή και η πίστη μας μαλακώνει τη βαθιά, αλλά όχι ακόμη θανάσιμη, πληγή. Μόνο έτσι καταφέρνει κανείς να σταθεί πάνω από τα γεγονότα της κάθε ημέρας, επουλώνοντας τις λαβωματιές που προκαλούν οι άνθρωποι ο ένας στον άλλον και συγχωρώντας τους πάντες στο όνομα της δικής Του
Ανάστασης.
Πραγματικά, μόνο αυτή η συγχώρηση και η συνείδηση της πλήρους αθωότητας απέναντι στην κοινωνία και την Πατρίδα, σταλάζουν μέσα βάλσαμο παρηγοριάς και αναπτερώνουν τη γλυκιά προσμονή της στιγμής που θα συναντηθούμε πάλι όλοι μαζί, που η δοκιμασία αυτή θα έχει ένα δίκαιο τέλος – γένοιτο. Κύριε γένοιτο! Θέλω τόσα πολλά να σας γράψω, καλοί μου, λόγια αγάπης ζεστά, μέσα απ’ την ψυχή μου, μα σαστίζω, δεν ξέρω πώς να τα ταιριάσω το ένα δίπλα στ’ άλλο, για να εκφράσουν αληθινά τα όσα νιώθω για σας και με παίρνουν τα κλάματα. Σας αγαπώ και σας φιλώ όλους σας, σας καταλαβαίνω, όπως πιστεύω κι εσείς εμένα, με κάθε κύτταρο της ύπαρξής μου. Εισάκουσε, Κύριε, την αμοιβαία προσευχή μας, και την ώρα αυτή δέξου ως λόγο προσφοράς την απ’ τα βάθη της ψυχής μας αναφώνηση: «Χριστός Ανέστη», «Αληθώς Ανέστη»!…
… Μολύβια χαρτί και φακέλους έχω αρκετά, μη στέλνεις άλλα. Στείλε μου ρούχα και παπούτσια παλιά, όχι άσπρα, καινούργια και κομψά, γιατί και γελοίο φαίνεται σ’ αυτές τις συνθήκες, αλλά και σκληρό για μένα.
Σας είμαι βαθιά ευγνώμων για τα τρόφιμα που μου στείλατε. Τα πιο αναγκαία είναι οι φρυγανιές και κάποιες λιπαρές τροφές…»
«Αγαπημένη μου Νίνα, παιδιά και όλοι οι φίλοι μου!
Χάρη στο άπειρο έλεος του Θεού, του οποίου είμαι εντελώς ανάξιος, είμαι καλά και υγιής. Με μεγάλη χαρά έλαβα το γράμμα και τα δέματά σας στην καινούργια διεύθυνση. Τώρα είμαι σίγουρος ότι ξέρετε σωστά τον νέο τόπο διαμονής μου και μπορούμε και πάλι να επικοινωνούμε. Γιατί όμως δύο δέματα μαζί; Και για σας είναι περιττό και ασύμφορο έξοδο, αλλά και εγώ δεν έχω που να τα φυλάξω. Καταλαβαίνω ότι ελάχιστα μπορείτε να αντιληφθείτε και να συνειδητοποιήσετε τις συνθήκες της διαβίωσής μου εδώ. Η περιοχή που τώρα μένω λέγεται Τεπνιακί, είναι η πρώην έρημος του Σαρώφ. Σήμερα πήρα από το γιατρό μία μονοήμερη άδεια, γιατί η καρδιά μου κάνει τα παιχνίδια της, και με την ευκαιρία αυτή μπόρεσα να σας γράψω δυο λόγια. Τις άλλες μέρες, νύχτα πηγαίνω στην δουλειά και νύχτα επιστρέφω. Δεν υπάρχει ούτε χρόνος, ούτε και συνθήκες για γράψιμο…
Έλαβες τα αντίγραφα των εφέσεών μου, που ου έστειλα από τον Ιούνιο; Σας ευχαριστώ για όλα και σας φιλώ δυνατά. Συγχωρέστε με που το γράμμα μου έχει έναν έντονο τόνο καθημερινότητας. Εσύ να μου γράφεις με λεπτομέρειες για όλους. Σαν μωρό χαίρομαι μαθαίνοντας τα νέα σας. Να έχετε αγάπη και ειρήνη ανάμεσά σας. Αυτό είναι ιδιαίτερη ευτυχία και χαρά για μένα. Σας φιλώ όλους και ιδιαίτερα την αγαπημένη μου Τάνια. Σας ευχαριστώ βαθιά όλους σας. Μη μου στέλνετε χρήματα. Δεν μου χρησιμεύουν σε κάτι.
Ο Κιρανώφ σας
8/06/1941.
06/02/1941
Καλοί μου, Νίνα, παιδιά και όλοι οι φίλοι!
… σας ευχαριστώ όλους για τη στήριξη και την αγάπη σας, δεν πρέπει όμως να στέλνετε τόσο συχνά δέματα για δυο λόγους. Πρώτα γιατί προκαλούμε την ζήλεια των συγκρατουμένων μου, αλλά και τους βάζουμε σε πειρασμό κλοπής. Δεύτερον, γιατί καταλαβαίνω πως για να τα στείλετε αυτά, στερείστε εσείς. Από παλιά είχες τη συνήθεια να μοιράζεις στους άλλους, κρατώντας μόνο τα άκρως απαραίτητα για τον εαυτό σου. Σε παρακάλεσα όμως, σε ικέτεψα, να μη στερείς σε τίποτε την Τάνια, να μην ξοδεύεις τίποτε απολύτως από τον μισθό της για να στείλεις σε μένα. Για τις δικές μου και των φίλων τις στερήσεις σας χρωστώ άπειρη ευγνωμοσύνη, τα υπόλοιπα όμως μου προκαλούν πόνο και θλίψη. Το καπνιστό κρέας, το λίπος και το σαλάμι είναι τόσο ακριβά προϊόντα και σε μένα δεν είναι καθόλου απαραίτητα. Άλλωστε δεν τα πολυέτρωγα και τις καλές μέρες, όταν ήμουν κοντά σας, πόσο μάλλον τώρα. Τα μοιράζω συνήθως ή τα ανταλλάσω με σταρένιο ψωμί. Ένα – δύο δέματα το μήνα είναι υπέρ αρκετά για τις ανάγκες μου, και σας χρωστώ άπειρη ευγνωμοσύνη για
την αγάπη και τις θυσίες σας.
Τις ευχές μου σε σένα, καλή μου Νίνα, για τις 28 και την 1η του επόμενου μήνα. Σου εύχομαι ό,τι καλύτερο. Μακάρι ο Κύριος να λυπηθεί τον κακό υπηρέτη του και να επιτρέψει να ζήσουμε για λίγο και πάλι μαζί, με αμοιβαία αγάπη, ειρήνη και χαρά. Να είμαστε εκεί στο σπιτάκι μας οι δυο μας, μακριά απ’ τον υπόλοιπο κόσμο, κάνοντας απολογισμό της προηγούμενης ζωής μας και ευχαριστώντας τον Κύριο, για τις αμέτρητες δωρεές και τα ελέη του. Ν’ ακούω και πάλι τις πάντα γεμάτες στοργή και τρυφερότητα κουβέντες σου, απολαμβάνοντας παράλληλα και καταβροχθίζοντας τα υπέροχα φαγητά σου. Να βλέπουμε μαζί και να χαιρόμαστε την αγάπη των τόσο καλών παιδιών και εγγονών μας και να προσευχόμαστε γι’ αυτά, μπροστά στην εικόνα του προστάτη μας αγίου Νικολάου. Αυτές είναι οι ευχές μου για τις γιορτινές αυτές μέρες, αλλά πάνω απ’ όλα ας γίνει το θέλημα του Θεού. Κάνε έλεος, Κύριε, και σκέπασε, νυν και αεί, τους ανάξιους, αλλά γεμάτους αγάπη για σένα συζύγους!
Στέλνω και σ’ όλους τους φίλους τους χαιρετισμούς και τις ευχές μου για το Τριώδιο. Την Κυριακή 10 Μαρτίου ας ενώσουμε τις προσευχές μας επικοινωνώντας πνευματικά μεταξύ μας και με τον Θεό Πατέρα μας. Προσευχηθείτε για τον έγκλειστο, που σωματικά βρίσκεται μακριά, αλλά πνευματικά είμαι πάντα μαζί σας. Ειρήνη και αγάπη μεταξύ σας, ως το τέλος της ζωής σας. Να είστε έντιμοι στις εργασίες σας κα άξια παιδιά της Πατρίδας, όχι από φόβο, αλλά από συνείδηση, και να δουλεύετε γι’ αυτήν ως υπάκουοι και νομοταγείς πολίτες…
Ο δικός σας π. Βίκτωρ.
Υ. Γ: Το μπροστινό μου δόντι έπεσε, οπότε στη φωνητική γεροντική μου αδυναμία έχει προστεθεί και συριστική. Γυαλιά έχω, αλλά η όρασή μου έχει κατά πολύ αμβλυνθεί, όπως και η όσφρηση και η ακοή. Σιγά – σιγά με εγκαταλείπει και η μνήμη μου. Φορώ το γιλέκο, τη μπλούζα της Νατάσας, το βαμβακερό μαύρο παντελόνι. Το καπέλο και τα παπούτσια με τις γαλότσες. Έχω και τη στολή που μου έχουν δώσει. Όλα τα υπόλοιπα έχουν εξαφανιστεί. Ευχαριστώ και για την πετσέτα που μου στείλατε. Για λίγο καιρό δεν χρειάζομαι τίποτε παραπάνω.
01/03/41
Καλή μου Νίνα, παιδιά και όλοι οι φίλοι!
…. Είναι άσκοπο να έρθετε να με δείτε. Να κρατήσετε την εικόνα που είχατε παλιά για μένα και έτσι να με θυμάστε. Την τωρινή μου εμφάνιση θα την πάρω στον τάφο, εσείς δεν θα έχετε την παραμικρή εικόνα της και αυτό είναι καλό. Μια συνάντηση θα μας φόρτωνε περιττά δάκρυα, πόνο και φρίκη, αλλά και περιττά έξοδα. Αν δεν μας αξιώσει ο Θεός να ιδωθούμε ελεύθεροι, ας γίνει το θέλημά Του. Αν πάλι μας αξιώσει, θα έχουμε τότε τον καιρό να κλάψουμε με δάκρυα χαράς. Το να αφεθούμε ελεύθεροι πριν από την έκτιση όλης της ποινής μας, είναι μόνο γέννημα της φαντασίας μας και του πόθου μας για ελευθερία. Στην πρώτη έφεση που έκανα τον Μάρτιο του ’40, μου απάντησαν πως δεν υπήρχαν βάσιμα στοιχεία για την αναθεώρηση της υπόθεσής μου. Η απάντηση ήρθε από την εισαγγελία της ΕΣΣΔ. Ας δώσει ο Θεός, η αναπαυμένη συνείδησή μου και το αίσθημα της αθωότητάς μου απέναντι στο κράτος και την εξουσία, να με βοηθήσει να αντέξω όλα τα μαρτύρια που περνώ.
Σας φιλώ και σας ευχαριστώ όλους για τις φροντίδες σας για μένα. Δουλεύω ακόμη στην παλιά μου δουλειά. Την καλή μου Τάνια την φιλώ γλυκά, όπως και όλα τα παιδιά και τα εγγόνια. Εσένα, καλή μου, σε φιλώ ιδιαιτέρως και σ’ ευχαριστώ απ’ την καρδιά μου για όλα. Και όλους σας φιλώ με αγάπη.
Δικός σας, π. Βίκτωρ
16/3/41
Καλή μου Νίνα, παιδιά και όλοι οι φίλοι!
Με τη χάρη του Θεού, είμαι καλά και υγιής. Το γράμμα σου από 3/03/ το έλαβα χθες, ενώ πέντε μέρες νωρίτερα πήρα και το έβδομο δέμα. Σας ευχαριστώ όλους για όσα κάνετε για μένα…
… Ακόμη κι εδώ άρχισε να μυρίζει άνοιξη, αν και το χιόνι φτάνει ακόμη το ένα μέτρο. Λουλούδια ακόμη δεν βγήκαν, αλλά κανείς και τίποτε πλέον δεν μου κινεί το ενδιαφέρον. Μέσα σ’ αυτά τα τρία χρόνια, ούτε μια φορά δεν άνθισε το χαμόγελο στο πρόσωπό μου, και δεν θα μπορούσε να συμβεί κάτι τέτοιο μέχρι να σας δω, καλοί μου. Ζω μόνο με τη θύμησή σας. Όπως στους ποταμούς της Βαβυλώνας, τα πάντα εδώ μου είναι ξένα και άχρηστα. Η πραγματικότητα δεν με χαροποιεί. Ζω μόνο με αναμνήσεις και ψευδαισθήσεις. Αισθάνομαι να βαραίνουν πάνω μου τα γηρατειά. Η μνήμη μου έχει εξασθενήσει πάρα πολύ, το ίδιο και η ακοή, και «το φως των ματιών μου ούτε κι αυτό είναι μαζί μου». Με δύο λέξεις, κυριολεκτικά ερείπιο. Η ελπίδα να σας δω στο σπίτι ζεσταίνει μόνο την ημιθανή πνευματική ζωή μου. Βοήθησέ με, Κύριε, να μείνω ζωντανός ως την πολυπόθητη μέρα που θα σας αντικρύσω πάλι, καλοί μου και ανεκτίμητοι φίλοι και συγγενείς.
Φιλώ όλα μου τα παιδάκια και τα εγγόνια. Ιδιαίτερα την Τάνια.
Χαιρετίσματα σε όλους και φιλιά. Εύχομαι την 23/03, να την περάσετε όπως επιθυμείτε, κι εγώ θα είμαι ολημερίς μαζί σας.
Αφοσιωμένος σε σας, Π. Βίκτωρ.
Η είδηση για τον Μίσα με χαροποίησε.
1/04/41
Νινάκι μου, παιδιά και όλοι οι φίλοι!
Με τη χάρη του Θεού είμαι καλά και υγιαίνω. Βρίσκομαι στο 11ο στρατόπεδο όπως και παλιά και ασχολούμαι πάντα με την ίδια δουλειά, πλέκω δίχτυα. Το δέμα με τα κουλουράκια, τα οποία ήταν ιδιαίτερα νόστιμα, το έχω πάρει. Σας ευχαριστώ όλους για όλα. Συγχώρα με, καλή μου, που πολλές φορές είμαι απότομος μέσα από τα γράμματα που σου στέλνω, είναι λόγω της κακής μου διάθεσης. Απαγορεύεται, βέβαια να μου στέλνεις σταρένιο ψωμί και άλλωστε δεν χρειάζεται. Στείλε ό,τι υπάρχει, χωρίς να δίνεις σημασία στις γεροντικές γκρίνιες μου, όπως ήμουν έτσι παρέμεινα. Ό,τι η αγάπη σου θέλει, αρκεί να μην στερείστε εσείς. Εγώ το μόνο που μπορώ να κάνω είναι να σας ευγνωμονώ μέσα απ’ την καρδιά μου για όλα και να φιλώ το κάθε τι που μου στέλνετε με τ’ άγια χέρια, την καθαρή καρδιά και την αγάπη σας.
Η ζωή μου κυλά τόσο μονότονα, ανιαρά και άσχημα, που δεν έχω τίποτα ιδιαίτερο να σας γράψω για μένα. Χάρη στη δική σας φροντίδα, είμαι χορτάτος και ντυμένος, ούτε καλύτερα ούτε και χειρότερα από τους συγκρατούμενους μου. Άλλωστε ζω με την ελπίδα μου στο έλεος του Θεού, καθώς και με τη σκέψη πως θα μπορέσω να σας ξαναδώ όλους σας, καλή μου γυναίκα, παιδιά και φίλοι μου. Σας βλέπω συχνά στα όνειρά μου, αν και συχνότερα μου κάνουν παρέα οι κεκοιμημένοι και ιδιαίτερα ο π. Μιχαήλ Μπογκοσλόφσκι…
… Ο χειμώνας συνεχίζει ακόμη εδώ. Το χιόνι παραμένει στο ένα μέτρο, ενώ πότε κάνει ακόμη μικρές παγωνιές ή φυσά ορμητικά. Σας φιλώ όλους και σας παρακαλώ να μου γράφετε πιο συχνά, είναι η μοναδική χαρά και παρηγοριά μου. Αύριο είναι οι Χαιρετισμοί. Κύριε, σώσε μας.
Παρασκευή της Σαρακοστής.
Να προσέχετε την υγεία σας.
Δικός σας, π. Βίκτωρ.
«Τον δρόμον τετέλεκα»7
Ο πρωθιερέας π. Βίκτωρ Κιρανώφ, απεβίωσε στο στρατόπεδο στις 3 Μαρτίου του 1942. Έφυγε χωρίς να συναντήσει τους αγαπημένους του, που τόσο λαχταρούσε στη γη. Ανέβηκε όμως στον Ουράνιο Πατέρα για να τους περιμένει εκεί και να πρεσβεύει γι’ αυτούς και όλο τον κόσμο.
Μέσα στο στρατόπεδο τελείωσε τη ζωή του και ο π. Αλέξανδρος Ιλιένκωφ. Τον είχαν μεταφέρει στο στρατόπεδο Σλιμάμσκ, όπου με αληθινή χριστιανική ανδρεία υπέμεινε όλες τις θλίψεις και τις στερήσεις. Κοιμήθηκε ειρηνικά στις 14 Μαρτίου του 1942. Εκείνη την εποχή, η κόρη του βρισκόταν σε ένα γερμανικό στρατόπεδο. Μη γνωρίζοντας τίποτε για τον πατέρα της, τη νύχτα της 13 προς 14 Μαρτίου είδε στον ουρανό να ανοίγει ένα πανέμορφο μπουμπούκι και μέσα απ’ αυτό να εμφανίζεται ο Σωτήρας Χριστός και μπροστά του γονυκλινής και προσευχόμενος, ντυμένος με γαλάζια άμφια, ο πατέρας της. Χρόνια μετά, όταν γύρισε πλέον στη Ρωσία, διαπίστωσε πως το όραμά της αυτό συνέπιπτε με την ημερομηνία του θανάτου του πατέρα της.
Μακριά από τους αγαπημένους τους, στην γκρίζα απομόνωση των στρατοπέδων, τέλειωσαν τη ζωή τους και άλλοι ιερείς που είχαν συλληφθεί μαζί με τον π. Βίκτωρα Κιρανώφ. Όμως οι ιερείς δεν ήταν οι μόνοι που σήκωσαν τον σταυρό αυτό του μαρτυρίου. Την τραγική τους μοίρα είχαν σε ένα μεγάλο βαθμό μοιραστεί και αρκετοί λαϊκοί, για τους οποίους δυστυχώς για διάφορους λόγους, γνωρίζουμε ελάχιστα. Ένας απ’ αυτούς τους αφανείς ήρωες ήταν ο αγρότης Δημήτρης Γκεόργκιεβιτς Κλεβτσώφ.
Από το βιβλίο: στη δίνη ενός κόσμου που άλλαζε, «Οι Νεομάρτυρες του Μπερντιάνσκ», του Π. Νικολάου Ντονιένκο.
Μετάφραση, Μαρίνας Μουμλάντζε.
Εκδόσεις: Εν πλω. Πορφύρα. Αθήναι, 2012.
Η/Υ επιμέλεια Σοφίας Μερκούρη.
