Ο Θρασύβουλος Στανίτσας γεννήθηκε στα Ψωμαθειά της Πόλης, το έτος 1910 (κατ᾽ άλλους 1907).. Την πρώτη μουσική του κατάρτιση την πήρε από τον θειο του Δημήτριο Θεραπειανό. Στη συνέχεια μαθήτευσε κοντά στους Μιχαήλ Χατζηαθανασίου, Δημήτριο Βουτσινά, Γιάγγο Βασιλειάδη και Ιωάννη Παλάση. Έψαλλε σε διαφόρους ναούς της Πόλης• στα Ψωμαθειά, στον Άγιο Μηνά, στη Θεία Ανάληψη, στον Άγιο Κωνσταντίνο, και στο Γαλατά, στον Αγ. Νικόλαο, αριστερός, με δεξιό τον Παλάση.
Κατά το έτος 1939, όταν ο Λαμπαδάριος Κων. Πρίγγος διεδέχθη τον λόγω γήρατος αποχωρήσαντα Πρωτοψάλτη Ιάκωβο Ναυπλιώτη, εκλήθη έξωθεν ο Στανίτσας ως ο καταλληλότερος να αναλάβη από 1ης Μαρτίου του ιδίου έτους την θέση του Άρχοντος Λαμπαδαρίου της Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας. Εδώ θα πρέπει να σημειωθή ότι ο Θρασύβουλος Στανίτσας πολλές δυσκολίες συνήντησε, όπως ομολογεί και ο ίδιος, και πολλές προσπάθειες κατέβαλε μέχρις ότου γνωρίσει τα μαθήματα που ψάλλονται κατά την παράδοση μέσα στον Πατριαρχικό Ναό, ως έξωθεν κληθείς απ᾽ ευθείας στη θέση του Λαμπαδαρίου. Λέγεται μάλιστα ότι ο αείμνηστος Αναστάσιος Μιχαηλίδης, γνωστός με το χαρακτηριστικό «ο σομπατζής», εκ του επαγγέλματός του, που ήταν Α´ Δομέστικος επί Ιακώβου Ναυπλιώτου, τον προετοίμαζε κάθε εβδομάδα στα μαθήματα που επρόκειτο να ψάλλη. Έτσι φαίνεται συνέβαινε και παλαιότερα με τους έξωθεν κληθέντας στον Πατριαρχικό Ναό.
Σχετικά ο Άγγελος Βουδούρης (Καθηγητής των Θρησκευτικών και Α´ Δομέστικος του Πατρ. Ναού γράφει σε άρθρο του στην Ορθοδοξία, το έτος 1937, τα εξής• «Οι δια την θέσιν του Πρωτοψάλτου (και Λαμπαδαρίου) του Πατριαρχικού Ναού έξωθεν προσληφθέντες, συνήντων μεγάλην δυσχέρειαν εις την πατριαρχικήν ψαλμωδίαν, δυσχέρειαν, ην δυσκόλως παρέκαμπτον, όντες υποχρεωμένοι κατά τον χρόνον της Πρωτοψαλτίας αυτών, να διευθύνωνται και να ρυμουλκώνται εν τω ψάλλειν υπό των Λαμπαδαρίων και των Δομεστίκων του Ναού, όπως τούτο συνέβαινεν εις τους αμέσως γενομένους Πρωτοψάλτας Σταυράκην Γρηγοριάδην (1866) και Γεώργιον Βιολάκην (1876)».
Όμως, ο Στανίτσας πολύ σύντομα ανεδείχθη αντάξιος διάδοχος της θέσεως των προκατόχων του. Με την επιμέλειά του, με την διακρίνουσα αυτόν ικανότητα και με την καλλιφωνία του, η φήμη του διαδόθηκέ σε όλη την Πόλη, ιδιαίτερα με τις επιτυχίες του στο «Σε υμνούμεν», στα «Κοινωνικά» και προ πάντων στο «Τροπάριο της Κασσιανής», που εκαλείτο να ψάλλη μετά το Πατριαρχείο και σε άλλους Ναούς της Πόλης «σεπτή πατριαρχική κελεύσει». Ο Στανίτσας διετέλεσε Λαμπαδάριος επί μία εικοσαετία απέναντι στον Κων. Πρίγγο και έτσι απερρόφησε όλη την τέχνη και την μαεστρία εκείνου.
Ο Στανίτσας, ύστερα από μακροχρόνια ασθένεια του προκατόχου του Κωνσταντίνου Πρίγγου, κατά το έτος 1960, προήχθη από τον Οικουμενικό Πατριάρχη Αθηναγόρα τον Α´, σε Άρχοντα Πρωτοψάλτη της Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας. Η δε χειροθεσία του έγινε την Κυριακή της Σταυροπροσκυνήσεως του έτους 1961. Δυστυχώς όμως δεν αξιώθηκε για πολύ να παραμείνη στον Πατριαρχικό Ναό, ως Πρωτοψάλτης, απελαθείς το έτος 1964, λόγω της γνωστής πολιτικής της Τουρκικής Κυβερνήσεως για το Κυπριακό, που απέλασε τότε τριάντα χιλιάδες Έλληνες υπηκόους, εγκατεστημένους στην Κωνσταντινούπολη. Στη συνέχεια ήλθε ο Στανίτσας στην Ελλάδα και εγκατεστάθηκε για ένα χρόνο στη Χίο, όπου έψαλλε σχεδόν σε όλο το νησί. Έπειτα φεύγει για δύο μήνες στη Βηρυττό, και από το έτος 1966 διορίζεται πλέον μόνιμα στον Άγιο Δημήτριο Αμπελοκήπων, στην Αθήνα, όπου και δημιουργεί παράδοση μέχρι της συνταξιοδοτήσεώς του, το έτος 1981, ενώ εν τω μεταξύ, το έτος 1967, πηγαίνει για τρισήμισυ μήνες στην Αμερική.
Γενικά δε, έψαλλε περιοδικά σε όλη την Ελληνική Επικράτεια.
Το εκδοτικό έργο του Θρ. Στανίτσα
Ο Στανίτσας συνέχισε το έργο του Πρίγγου και στον συγγραφικό τομέα και εξέδωκε, το έτος 1969, το έργο του «Μουσικόν Τριώδιον». Έτσι, μας παρέδωσε ο,τι παρέλαβε από την Πατριαρχική Παράδοση, συμπληρώνοντας το Αναστασιματάριο, την Μεγάλη Εβδομάδα και την «Μουσική Κυψέλη» του Πρίγγου, που είχαν ήδη εκδοθεί.
Από τις μουσικές συνθέσεις του Στανίτσα διακρίνονται τα δύο Δύναμις «Άγιος ο Θεός» και «Tόν Σταυρόν Σου», Χερουβικά, Κοινωνικά, τα Λειτουργικά σε δευτερόπρωτο, τα «Χαίρε Νύμφη» και «Αλληλούϊα» των Χαιρετισμών σε πλ. α´, ο Κανών του Ακαθίστου, και άλλα.
Από δίσκους του Θρ. Στανίτσα έχουμε
list of 4 items
• Μια παλαιά εγγραφή στην Πόλη με το «Σε υμνούμεν» του πλ. α´, και το «Άξιόν εστι», το Πατριαρχικό.
• Μικρό δίσκο, των 33ων στροφών, με τη Χορωδία των Μουσικοφίλων Κωνσταντινουπόλεως, υπό την διεύθυνσή του και με μονωδίες του, στο «Σε υμνούμεν» σε ήχο πλ. δ´, και το «Κολληθείη», που συνοδεύει το λεύκωμα του Αγίου Όρους «Άθως» του Χρυσοστόμου Νταμ.
• Τρεις σειρές δίσκων του «Ιδρύματος Βυζαντινής Μουσικολογίας της Εκκλησίας της Ελλάδος», που διευθύνει την Χορωδία Ιεροψαλτών Ελλάδος, με ωρισμένες μονωδίες, όπου παρουσιάζονται ο Πέτρος Πελοποννήσιος, ο Γρηγόριος Πρωτοψάλτης και ο Πέτρος Μπερεκέτης, πρωτοτυπώντας στις εισαγωγές τραγουδιών του Γρηγορίου με παραλλαγή.
Δύο κασσέτες από την Συναυλία των Βρυξελλών.
• Και τέλος, δίσκος, που συνοδεύει το βιβλίο του Μανώλη Χατζηγιακουμή «Μουσικά χειρόγραφα Τουρκοκρατίας 1453 – 1820, Αθήναι 1980», που εξέδωκε η Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος.
list end
Από χορωδίες ο Στανίτσας έχει παρουσιάσει, υπό την διεύθυνσή του, την Χορωδία των Μουσικοφίλων Κωνσταντινουπόλεως για το Ιωβηλαίο του Πρίγγου, στην Αίθουσα του Αθλητικού Συλλόγου Πέραν, το έτος 1962, και στην Γαλλική αίθουσα Union Francais, το έτος 1963. Επίσης, στην Ελλάδα, παρουσίασε και διηύθυνε τη Χορωδία Ιεροψαλτών Ελλάδος σε συναυλίες στη Λυρική Σκηνή (26.1.1970), στο Hilton (17.4.1970), στον «Παρνασσό» (20.10.1971 και 2.4.1972), στο Θέατρο «Ρεξ» (9.6.1972), στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιώς (15.4.1973). Ακόμη δε και σε άλλες εμφανίσεις, όπως στην Παλαιά Βουλή, στο Μνημόσυνο του Αυτοκράτορα Παλαιολόγου (29.5.1970), στην Αρχαιολoγική Εταιρεία (27.1.1971), και σε διάφορες άλλες τελετές του Συλλόγου «Νέος Κύκλος Κωνσταντινουπολιτών».
Ακόμη ο Στανίτσας πέραν από τις εμφανίσεις του αυτές στην Ελλάδα παίρνει και οικουμενικό χαρακτήρα και παρουσιάζει και στο εξωτερικό σπουδαίες εμφανίσεις χορωδίας και προβολής της γνησίας Βυζαντινής μουσικής. Έτσι, επισκέπτεται δύο φορές το Λονδίνο, τον δε Μάϊο του 1971, για τρίτη φορά, κατόπιν προσκλήσεως, και λαμβάνει μέρος στο «Φεστιβάλ Μπαχ». Το έτος 1975, πηγαίνει στη Ρωσία. Στο Βέλγιο πηγαίνει τρεις φορές, και τον Νοέμβριο του 1979 παρουσιάζεται στις πόλεις Βρυξέλλες, Γάνδη και Λουβαίν. Περιοδεύει ακόμη στην Ελβετία. Και τέλος ψάλλει στο ιστορικό γεγονός της επιδόσεως του «Τόμου αγάπης» προς τον Πάπα, μέσα στον ναό του Αγίου Ιωάννου Λατερανού στη Ρώμη, παρουσία του Πάπα και των Αντιπροσώπων του Οικ. Πατριαρχείου, το έτος 1972.
Φωνοληψίες του Στανίτσα βρίσκονται στο Σύνδεσμο Φίλων Βυζαντινής Μουσικής, προς διάδοση του γνησίου Πατριαρχικού Ύφους, αλλά και από ζωντανές ηχογραφήσεις, στα χέρια πολλών φιλομούσων, καθώς σε κάθε Θεία Λειτουργία η Ακολουθία συγκεντρώνονταν 5-10 μαγνητόφωνα γύρω από το Αναλόγιο του όλα τα έτη.
Ο Στανίτσας ανέδειξε πολλούς μαθητάς. Αναφέρουμε από όσους είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε, τον Βασίλειο Εμμανουηλίδη, π. Άρχοντα Λαμπαδάριο της Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας, τον Χρήστο Δήμου, τον Μέγα Πρωτοπρεσβύτερο του Οικ. Θρόνου Γεώργιο Τσέτση, Μόνιμο Αντιπρόσωπο του Πατριαρχείου στο Παγκόσμιο Συμβούλιο των Εκκλησιών στη Γενεύη, τον Οικονόμο π. Ιωάννη Καμαλακίδη, τον Πρωτοπρεσβύτερο π. Γρηγόριο Νάκο, τον Ανδρέα Πετρόχειλο και τον Δημοσθένη Παϊκόπουλο, Δομεστίκους του και διακεκριμένους Πρωτοψάλτας, τον Γεώργιο Τσαούση, ιδρυτή και χοράρχη του Συλλόγου μας, με τον οποίο συνεργάσθηκε ο Στανίτσας επί μακρόν πάνω στα μαθήματα των εκδόσεών του, τον Λυκούργο Πετρίδη, τον Δημ. Ιωαννίδη, τον Διονύσιο Γούτσε, τον Κων. Ζαρακοβίτη, τον Παύλο Φορτωμά, τον Ν. Γιάννου και τέλος τον Λαμπαδάριο και διάδοχό του Ευάγγελο Μένεγγα.
Ακόμη μαθητές και θαυμαστές του ίδρυσαν μουσικό σύλλογο στην Αττική με το όνομα «Θρασύβουλος Στανίτσας», καθώς επίσης και στη Σπάρτη, όπου λειτουργεί Σχολή Βυζαντινής Μουσικής με το όνομά του.
Ο Στανίτσας απεβίωσε στις 18 Αυγούστου του 1987. Κατά την ημέρα της κηδείας του στον Άγιο Δημήτριο Αμπελοκήπων (24.8.1987), η σορός του ήταν σε παλλαϊκό προσκύνημα ιεροψαλτών, κληρικών και κόσμου πιστών. Στον επικήδειο που εξεφώνησε ο Εκπρόσωπος της Α.Θ.Π. του Οικ. Πατριάρχου Δημητρίου Μητροπολίτης Σταυρουπόλεως Μάξιμος, Σχολάρχης της Θεολογικής Σχολής Χαλκής, ανέφερε ότι «μία κέδρος της παρ᾽ ημίν μουσικής εξηράνθη, ο μύστης της πατρώας ημών Βυζ. Μουσικής εξεμέτρησε το ζην, η πολύφθογγος λύρα εσίγησε, εκάμφθη υπό το βάρος της επαράτου νόσου, άδων και ψάλλων σχεδόν μέχρι της τελευταίας του αναπνοής ….».
Αυτός λοιπόν ήταν ο Στανίτσας, ο επί εικοσαετίαν Λαμπαδάριος του Πρίγγου, και εν συνεχεία Άρχων Πρωτοψάλτης της Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας, που οι αιώνες θα μιλούν και θα τραγουδούν το όνομά του μαζί με τους μεγάλους πρωτοψάλτες της ιστορίας της Βυζαντινής μουσικής.
Η/Υ ΠΗΓΗ:
Βυζαντινόν Μέλος.
