Στην Ειδομένη, από πέρυσι τον Σεπτέμβριο είχαν αρχίσει να περνούν λίγοι πρόσφυγες. Σήμερα όμως οι κάτοικοι δηλώνουν πως «τούτο εδώ το φορτίο δεν μπορούμε να το σηκώσουμε. Είμαστε λίγοι για να διαχειριστούμε τόσους πολλούς, και το κράτος είναι ανύπαρκτο…».
ΕΙΔΟΜΕΝΗ – ΑΠΟΣΤΟΛΗ.
Ειδομένη, χωριό στα σύνορα με την ΠΓΔΜ. Μόνιμοι κάτοικοι έως πριν από μερικούς μήνες, 120. Αίφνης ο «πληθυσμός» εκτοξεύτηκε: έφτασε στους χίλιους καθημερινά και κάποιες φορές στις 9.000. Ανθρώπινες φιγούρες που κατακλύζουν τα χωράφια και όταν βρέχει τρέχουν να τρυπώσουν για να προφυλαχθούν κάτω από τις σκάλες των σπιτιών, τις αποθήκες με τα σιτηρά, τα εγκαταλειμμένα κτίσματα.
Γυναίκες με τσαντόρ και μικρά παιδιά στην αγκαλιά, μελαψοί άνδρες με κάτι… παράξενα κινητά τηλέφωνα (iPad), που τα φορτίζουν με γεννήτριες σαν κι αυτές που οι αγρότες χρησιμοποιούν στις πομόνες ποτίσματος στα χωράφια, και με σακίδια στους ώμους. Δεν ήταν μαθημένοι σε τόσους και τέτοιους «μουσαφίρηδες» οι άνθρωποι σε αυτή την αετοφωλιά της μεθορίου. Από την εποχή του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, όταν έφτασαν εκεί χιλιάδες άνδρες της Αντάντ, Βρετανοί, Γάλλοι, Ινδοί, Αφρικανοί, Βιετναμέζοι, για να πολεμήσουν στο Μακεδονικό Μέτωπο, είχε να «φιλοξενήσει» τόσον ξένο κόσμο η περιοχή. Και κάποια στελέχη του ΚΚΕ μπαινόβγαιναν κρυφά από δασικά μονοπάτια την εποχή της παρανομίας, αλλά έως εκεί.
«Ούτε στη φαντασία μας δεν περιμέναμε αυτό το πράγμα», μας λέει ο συνταξιούχος του ΟΓΑ Γιώργος Κοβάτσης. «Από πέρυσι τον Σεπτέμβριο είχαν αρχίσει να περνούν κάποιοι. Στην αρχή, είπαμε λίγοι είναι, άνθρωποι του Θεού, δεν έχουμε τίποτα μαζί τους, αλλά τούτο εδώ το φορτίο δεν μπορούμε να το σηκώσουμε. Είμαστε λίγοι για να διαχειριστούμε τόσους πολλούς, και το κράτος είναι ανύπαρκτο…».
Μέχρι να φτάσει στην οροσειρά του Πάικου η ανθρώπινη αυτή παλίρροια από τις ερήμους του Ιράκ και της Συρίας, η καθημερινότητα στην κοινωνία του μικρού χωριού κυλούσε ήρεμα, με τους ντόπιους να καλλιεργούν τους ηλίανθους, τα καλαμπόκια, τα σιτάρια και να μπαινοβγαίνουν για ψώνια και βενζίνη «μέσα», δηλαδή στη Γευγελή, που απέχει λιγότερο από δύο χιλιόμετρα. «Τώρα άλλαξαν τα πάντα. Δεν είμαστε ούτε ξενοφοβικοί ούτε ρατσιστές, κατανοούμε το δράμα των προσφύγων, τους βοηθάμε όσο μπορούμε, αλλά δεν αντέχουμε. Πηγαίνετε να δείτε τι γίνεται στα χωράφια και στους δρόμους του χωριού…», προσθέτει η πρόεδρος του τοπικού κοινοτικού διαμερίσματος, Ξανθίππη Σουπλή, η οποία εξαπολύει δριμύτατο κατηγορώ εναντίον της κεντρικής εξουσίας.
«Δεν κάνουν τίποτα απολύτως. Δεν υπάρχει κανένα σχέδιο μακροπρόθεσμης διαχείρισης. Δεν ήρθε κανένας αξιωματούχος να δει την απελπιστική κατάσταση που επικρατεί. Πηγαίνουν στα νησιά και καλά κάνουν. Εδώ εμείς τι είμαστε; Πηγαίνετε να δείτε τα χωράφια όπου κοιμούνται και αναγκάζονται να αποπατούν οι δυστυχισμένοι αυτοί άνθρωποι. Η σοδειά καταστράφηκε, ποδοπατήθηκαν τα σπαρτά, η περιοχή έχει καταντήσει ένας απέραντος σκουπιδότοπος. Οι επιδημίες είναι προ των πυλών του χωριού».
Στο «Καφενείο του Λάκη», πλάι στον σιδηροδρομικό σταθμό, αν και πρωί ακόμα, το τσίπουρο ρέει και τα στόματα ανοίγουν. «Ευτυχώς δεν κάνουν ζημιές, ούτε έχουμε κρούσματα κλοπών και άλλα τέτοια, αλλά πείτε μας τι θα γίνει όταν -όπως ακούγεται- κλείσουν τα σύνορα στην Ουγγαρία και εγκατασταθούν μόνιμα κάποιες χιλιάδες εδώ;», είναι η απάντηση του Γιώργου Καρούλια, στην ερώτησή μας για το πώς είναι η ζωή τους με του πρόσφυγες. Μολονότι, όπως ομολογεί το σύνολο των συνομιλητών μας, «οι άνθρωποι δεν πειράζουν τίποτα και μάλιστα μερικοί από αυτούς ήρθαν και στην εκκλησία και προσευχήθηκαν», ο φόβος υπάρχει. «Ζητήσαμε από την Αστυνομία να στείλει δύο οχήματα για να περιπολούν τις νύχτες στο χωριό, αυτό όμως δεν έγινε», λέει η πρόεδρος.
Με «μια φωνή», όλοι με όσους μιλήσαμε καταγγέλλουν το κράτος για την ανοργανωσιά που βασιλεύει στον χώρο του σταθμού, όπου συνωστίζονται στη συνοριακή γραμμή χιλιάδες πρόσφυγες. Αντιδιαστέλλουν δε την εικόνα που επικρατεί λίγα μόλις μέτρα μακριά, στην άλλη πλευρά.
«Οι Σκοπιανοί είναι άψογα οργανωμένοι. Εχουν φτιάξει στέγαστρα για προστασία των προσφύγων κατά τη διαδικασία ταυτοποίησής τους, έως ότου τους πάρουν με λεωφορεία. Ακόμα και στρατιωτικές σκηνές έχουν μετατρέψει σε παιχνιδότοπους, εμείς εδώ… βλέπετε τι γίνεται. Βασιλεύει το σκουπίδι», μας λέει ένα μέλος των Γιατρών Χωρίς Σύνορα, που μαζί με άλλες ανθρωπιστικές οργανώσεις προσπαθούν να διευκολύνουν τους χιλιάδες πρόσφυγες που συρρέουν.
«Γίναμε γνωστοί σε όλο τον κόσμο με τους πρόσφυγες, μας παίζουν οι τηλεοράσεις ακόμα και στην Κίνα, στην Αφρική…», λέει χαριτολογώντας ένας συνταξιούχος, για να εισπράξει κοφτά την απάντηση ενός συγχωριανού του ότι «τέτοια δημοσιότητα δεν μας χρειάζεται»…
Καταυλισμός ο σιδηροδρομικός σταθμός
Ο χώρος του σιδηροδρομικού σταθμού, παρηκμασμένος, μοιάζει με απέραντο καταυλισμό. Ηταν αυτός που επί πολλά χρόνια έτρεφε το χωριό. Νευραλγικός κόμβος που συνέδεε το Αιγαίο με την Κεντρική Ευρώπη, εξυπηρετούσε στις δεκαετίες του ’70 και του ’80 τουλάχιστον επτά αμαξοστοιχίες την ημέρα, επιβατικές και εμπορικές. Οι πόλεμοι της Γιουγκοσλαβίας προκάλεσαν καταστροφικό πλήγμα.
«Τώρα περνάει μόνο μία. Το χωριό μας είχε ταχυδρομείο, ΟΤΕ, τραπεζικό υποκατάστημα, τελωνεία, μέχρι και απολυμαντήριο για τα ζώα που μετέφεραν τα τρένα. Ο κόσμος έτρωγε ψωμί από τον σταθμό. Μην ξεχνάτε, από την Ειδομένη πέρασε το ένα εκατομμύριο μετανάστες για τη Γερμανία. Τώρα νέκρωσαν όλα», τονίζει ο 90χρονος Αναστάσιος Τουράτζογλου.
Η αγωνία στα σύνορα ανεβαίνει, όχι όμως, επί του παρόντος, και ο φόβος για τους πρόσφυγες. Κανείς ωστόσο δεν μπορεί να ξέρει τι θα συμβεί, αν αύριο επιχειρηθεί μακροπρόθεσμη εγκατάσταση μερικών χιλιάδων στο ακριτικό χωριό. Οι άνθρωποι για την ώρα τα έχουν βάλει με το κράτος που αδιαφορεί για τη διαχείριση των προσφυγικών κυμάτων. Ηδη πριν από λίγες ημέρες σε ένδειξη διαμαρτυρίας έκλεισαν τη γέφυρα στην είσοδο του χωρίου, αποκλείοντας τη διέλευση των λεωφορείων που μετέφεραν πρόσφυγες από την Αθήνα και η πρόεδρος προειδοποιεί πως αν δεν υπάρξει κρατικό ενδιαφέρον, θα τη «φράξουν» επ’ αόριστον.
Η/Υ ΠΗΓΗ:
Η Καθημερινή: 19 Σεπτεμβρίου 2015.
