ΤΕΛΕΙΩΣΑΝ ΚΑΙ ΤΑ ΦΕΤΙΝΑ (1982) Επιδαύρια, η μεγάλη αύτη, ετήσια θεατρική πανήγυρη, που εξακολουθεί ακόμα να συγκεντρώνει το πλατύ ενδιαφέρον του ΚΟΙΝΟΥ, να έχει διεθνές κύρος και ανάλογη απήχηση. Τεκμήρια όλα αυτά οφειλής στους πρωτεργάτες και τους εργάτες της περίπου τριαντάχρονης λειτουργίας του θεσμού. Μιας λαμπρής λειτουργίας.
Με την ευκαιρία αυτή, για μια ακόμα φορά επισημαίνει η στήλη την σοβαρότητα και την κρισιμότητα του καλλιτεχνικού αυτού γεγονότος και υπενθυμίζει στους πολιτιστικούς ιθύνοντες, στους πολιτιστικούς φορείς και γενικότερα στην Πολιτεία, τον οφθαλμοφανέστατο κίνδυνο που απειλεί από χρόνο σε χρόνο όλο και περισσότερο τα ΕΠΙΔΑΥΡΙΑ και γενικότερα την δεδομένη ακτινοβολία του θεάτρου της Επιδαύρου. Εάν δεν περιφρουρηθεί με φανατισμό ο θεατρικός αυτός θεσμός και το ιερό του σημείο στο αρχαιολογικό τοπίο, είναι ενδεχόμενο να μεταβληθεί σε χώρο ποικιλιών, σε κέντρο πρακτικού τουρισμού και έτσι να αποπροσανατολισθεί καλλιτεχνικά και να παρακμάσει η λειτουργία του.
Πρέπει να γίνει σε όλους μας ανυποχώρητη συνείδηση ένα όχι. ΄Οχι σε άλλη εκδήλωση άλλου καλλιτεχνικού γένους στην Επίδαυρο. ΄Οχι στην σκόπιμη ανάμειξη. ΄Οχι στην δόλια ποικιλία. Τον επιδαύριο χώρο οφείλουμε να τον προβάλλουμε ως μία αποκλειστικότητα, μια παγκόσμια εστία του αρχαίου ελληνικού δράματος. Και αποτελεί χρέος για το Υπουργείο Πολιτισμού, προσωπική ευθύνη για κάθε Υπουργό του και καθήκον για τον EOT να περιφρουρήσει το ελληνικό και το ξένο Κοινό της Επιδαύρου από τις αποδυναμωτικές και υπονομευτικές ενέργειες, τις δολιοφθορές και τις επιπολαιότητες όχι μόνο των κρυφών έχθρων του αρχαίου δράματος (δηλαδή, γενικότερα, να προφυλάξουμε το Κοινό από την θελημένη και αθέλητη προβοκάτσια, όπως θα χαρακτήριζε το σύμπτωμα το σύγχρονο λεξιλόγιο).
Είναι τραγελαφικό, από την μια ως Υπουργείο Πολιτισμού να ζητούμε την επιστροφή των ελγινείων μαρμάρων που ληστεύθηκαν από τον τόπο μας -άγιο το αίτημα της δικαιωματικής περιουσίας- κι από την άλλη, ως άλλα Υπουργεία, να καταργούμε φονικά και απαίδευτα, άλλες αξίες, όπως είναι η αρχαία γλώσσα, τα αρχαία μας κείμενα, το αρχαίο δράμα, η αδιαίρετη Ιστορία μας, η αδιαίρετη λαλιά μας, η αδιαίρετη παράδοση μας, με ένα λόγο ο αδιαίρετος Μύθος, που μας κράτησε έως τώρα στο υπαρκτικό του ΕΜΕΙΣ. Κι ο μύθος είναι παραγωγική περιουσία. Για να γίνω σαφέστερος: μετατρέπεται -θέλω να πω-σε χρήμα. Ας το προσέξουν αυτό οι οικονομολόγοι.
Είναι περιουσία που μετατρέπεται σε χρήμα, όταν την σεβόμαστε, την ερωτευόμαστε, την λατρεύουμε, όπως την σέβονται, την ερωτεύονται και την λατρεύουν οι ξένοι. Και γι αυτό πολλοί από αυτούς και στο παρελθόν και στο παρόν από έρωτα μας την κλέβουν ασύστολα και ανενόχλητα μπροστά στα μάτια μας (Π.χ. ένώ το κοινό προσέρχεται στο Αρχαίο Θέατρο, άλλου, στην παραλία της Παλαιάς Επιδαύρου, βατραχάνθρωποι Ελγίνοι ασκούν την υποβρύχια αρχαιοκαπηλία τους στην αρχαία βουλιαγμένη πόλη!). Και ο έρωτας δεν είναι το μοναδικό κίνητρο των ανθρωπίνων πράξεων, φυσικά.
Ας μάθουμε λοιπόν να σεβόμαστε αυτά που υποτίθεται ότι κρατούμε στο χέρι, και τότε οι απαιτήσεις μας για τα κλεμμένα θα αποκτήσουν, αυτόματα, πιο εύγλωττα επιχειρήματα στον έξω Κόσμο, που ξέρει να εκτιμά καλύτερα από μας τα δικά μας. Ισχυρίζομαι, με δύο λόγια, ότι είναι εξίσου παραγωγικό το Θέατρο της Επιδαύρου (που ευτυχώς δεν μπορεί να μεταφερθεί παρά μόνο να δολοφονηθεί επί τόπου η λειτουργία του) με το πιο παραγωγικό τμήμα Αρχαιοτήτων του Βρεταννικού Μουσείου, όπως είναι ο ξηλωμένος από τους ερωτευμένους Φιλέλληνες Παρθενώνας.
Κι αυτά τα λέω, γιατί με τα δόντια κρατήθηκε τα τελευταία χρόνια η Επίδαυρος από την κλασσικιστικά μεταμφιεσμένη εισβολή, που, εάν δεν αναχαιτισθεί από την χρονιά που μας έρχεται, θα γίνει αφετηρία για ένα μελλοντικό μετασχηματισμό της Επιδαύρου σε τουριστικό κατάστημα ανάλογο με αυτά που έχουμε φτιάξει.
Το Θέατρο της Επιδαύρου έχει γίνει συνείδηση ότι είναι παγκόσμιο κέντρο του αρχαίου ελληνικού δράματος. Αυτή είναι η σφραγίδα του. Και σ’ αυτή την αποστολή πρέπει να μείνει, γιατί έξω από τα καλλιτεχνικά αποτελεί και την πιο δραστική του διαφήμιση.
Η πρόσκληση ξένων συγκροτημάτων που ανεβάζουν αρχαίο ελληνικό δράμα πρέπει να γίνεται με φειδώ και κατόπιν εξαντλητικής επιλογής. Στην Επίδαυρο πρέπει να φθάνουν οι κορυφαίοι με τις κορυφαίες απόψεις. Οι καταξιωμένες προσεγγίσεις. ‘Αλλα και γενικότερα και η πιο ρηξικεύλευθη παράσταση μπορεί και πρέπει να φιλοξενείται, αρκεί να είναι δοκιμασμένη και ως φορέας και ως τεκμήριο. ΄Ετσι κάνουν όσοι σέβονται και τον χώρο και τον θεσμό και το θεατρικό λειτούργημα.
ΜΕΣΗΜΒΡΙΝΗ, 15 Σεπτεμβρίου 1982
Από το βιβλίο: «Καταρρέω», του μακαριστού Τάσου Λιγνάδη. Επιλογή επιφυλλίδων. Εκδόσεις Ακρίτας,Αθήνα, Ιούλιος του 1989.
