Ένα ζήτημα το οποίο δημιουργεί αρνητικό κλίμα στίς Ελληνοαλβανικές σχέσεις και προκαλεί την ανησυχία πολλών Ελλήνων, ιδίως στις περιοχές που συνορεύουν με την Αλβανία, δηλαδή στούς Νομούς της Δυτικής Μακεδονίας και της Ηπείρου. Για να δώσουμε μια σύντομη εικόνα του θέματος κατά τρόπο κατανοητό από τον αναγνώστη, παρουσιάζουμε δέκα ερωτήσεις με τις αντίστοιχες απαντήσεις για το θέμα των Τσάμηδων και της Τσαμουριάς…
1) Τι σημαίνει η ονομασία Τσάμης;
Με το όνομα αυτό εννοούμε μία ομάδα Μουσουλμάνων που έζησαν στην Θεσπρωτία από τον 17ο μέχρι τα μέσα του 20ου αιώνος. Η λέξη αποτελεί παραφθορά του ονόματος Θυαμις, όπως ήταν γνωστός στην αρχαιότητα ο ποταμός Καλαμάς.
2) Πως βρέθηκε στην Θεσπρωτία αυτή η ομάδα;
Οι Τσάμηδες αποτελούν τούς απογόνους εξισλαμισθέντων Ορθοδόξων Χριστιανών της Ηπείρου. Πολλοί απ’ αυτούς εξισλαμίσθηκαν βιαίως, μετά την ατυχή εξέγερση του Επισκόπου Τρίκκης Διονυσίου ( του «Σκυλοσόφου») στις αρχές του 17ου αιώνος, ενώ άλλοι προσεχώρησαν εκουσίως στο Ισλάμ για να αποκτήσουν αξιώματα (Σπαχήδες) . Η αλλαγή θρησκεύματος οδήγησε πολύ γρήγορα και στην μεταστροφή της εθνικής συνειδήσεως. Έγιναν Τουρκαλβανοί και φανατικοί διώκτες των Ρωμηών. Τούτο μαρτυρεί ότι η Ορθόδοξη Πιστη αποτελεί ένα ισχυρότατο στοιχείο της εθνικής μας ταυτότητος.
3) Πως παρέμειναν στον ελλαδικό χώρο μετά την ανταλλαγή των πληθυσμών;
Βασει της συνθήκης της Λωζάννης του 1923 οι Αλβανόφωνοι Μουσουλμάνοι της Θεσπρωτίας κρίθηκαν ως «ανταλλάξιμοι». Όμως η τότε Κυβέρνηση του Στρατηγού Θεοδώρου Παγκάλου δεν τούς έστειλε στην Αλβανία, με την ελπίδα ότι η χειρονομία αυτή θα μετρούσε θετικά στις σχέσεις μας με το νεοσύστατο αλβανικό κράτος. Δυστυχώς από τότε μέχρι σήμερα η εμπράκτως εκδηλούμενη καλή διάθεση της χώρας μας, δεν αποδίδει τα αναμενόμενα από αλβανικής πλευράς. Βλέπουμε άλλωστε την αρνητική στάση των Τιράννων έναντι των Βορειοηπειρωτών.
4) Γιατί κατηγορούνται για ανθελληνική δράση;
Κατά την Ιταλική επίθεση εναντίον της χώρας μας, τρία από τα δεκατέσσερα συμπράξαντα αλβανικά τάγματα ήσαν στελεχωμένα από Τσάμηδες, που επεδόθησαν σε ακατονόμαστες αδικοπραγίες. Στην διάρκεια της Κατοχής οι Τσάμηδες έγιναν οι καλύτεροι συνεργάτες των Ιταλών Φασιστών και διέπραξαν μύριες όσες βιαιότητες εις βάρος των συγχωριανών τους Ορθοδόξων Ελλήνων. Με οργανωτή την Αλβανική Εθνική Επιτροπή ( ΞΙΛΙΑ) και αρχηγούς την περιώνυμη οικογένεια Ντίνο Μπέη διέπραξαν λεηλασίες, σφαγές, δολοφονίες και εμπρησμούς κατοικιών. Συνθημα τους ήταν ότι όλη η Ήπειρος μέχρι και την Πρέβεζα πρέπει να γίνει αλβανική! Μετά την συνθηκολόγηση των Ιταλών, οι Τσάμηδες συνεργάσθηκαν με τούς Γερμανούς κατακτητές και συνέχισαν τα εγκλήματα με αποκορύφωμα την μαζική εκτέλεση 49 προκρίτων της Παραμυθιάς στις 29/9/1943.
5) Πως έφυγαν από την πατρίδα μας;
Οι Τσάμηδες κατεδιώχθησαν από τις ομάδες Εθνικής Αντιστάσεως του Ναπολέοντος Ζερβα (ΕΔΕΣ). Αποφασιστικές ήταν οι ελληνικές νίκες στην πρώτη μάχη της Μενίνας ( Νεράιδας) στις 17 και 18/8/1944 και στην δεύτερη μάχη της Μενίνας στις 20 και 21/9/1944. Πολλοί Γερμανοί και Τσάμηδες κατέφυγαν για να σωθούν στην Αλβανία, τούς δε ενόπλους Τσάμηδες ακολούθησαν και οι οικογένειές τους.
6) Υπάρχουν καταδίκες εις βάρος τους;
Βεβαίως. Το 1945 το Ειδικό Δικαστήριο Δοσιλόγων Ιωαννίνων κατεδίκασε ερήμην 1930 Τσάμηδες επί συνολικού πληθυσμού 19.000 (Ο ένας στούς δέκα ήταν εγκληματίας πολέμου!). Πολλοί κατεδικάσθησαν στην ποινή του θανάτου, αλλά ευρίσκοντο ήδη ασφαλείς στην Αλβανία, ενώ η αγροτική περιουσία τους απεδόθη βάσει νόμου στούς ακτήμονες της περιοχής, που είχαν ζήσει «στο πετσί τους» την αγριότητα των Τσάμηδων. Σημερα ζουν στην Ελλάδα μόνο 56 Τσάμηδες.
7) Πως επανήλθε το θέμα στην επικαιρότητα;
Το ζήτημα των Τσάμηδων επανήλθε τα τελευταία χρόνια από μία οργανωμένη εκστρατεία της αλβανικής προπαγάνδας, η οποία στηρίζεται και από τα δύο μεγάλα κόμματα, Δημοκρατικό και Σοσιαλιστικό. Αναφέρουμε ενδεικτικά ότι τον Νοέμβριο του 1999 ο Απελευθερωτικός Στρατός του Κοσσυφοπεδίου απεφάσισε την συγκρότηση «Ανεξάρτητης Ταξιαρχίας της Τσαμουριάς». Η πολιτική Οργάνωση «Τσαμερία» ιδρύθηκε στα Τιραννα το 1991 και πραγματοποιεί εκδόσεις «Ντοκουμέντων» με την υποστήριξη της Γενικής Διευθύνσεως των Αρχείων του Αλβανικού Κράτους. Τον Ιούνιο του 2000 το Δημοτικό Συμβούλιο των Τιράννων, έδωσε το όνομα Τσαμουριά (δηλ. Θεσπρωτία) σε ένα από τούς δρόμους της αλβανικής πρωτεύουσας και στην εκδήλωση αυτή ο πρώην Πρόεδρος της Δημοκρατίας Σαλί Μπερίσα ζήτησε την «επίλυση του Τσάμικου ζητήματος». Στις 25 Ιουλίου 2000 η Επιτροπή Εξωτερικών Υποθέσεων της Αλβανικής Βουλής ανεκοίνωσε ότι η Τσαμουριά αποτελεί εθνική υπόθεση για την Αλβανία και ότι θα «διεκδικήσουμε την επιστροφή των περιουσιών των Τσάμηδων» ! Στον κρατικό
τηλεοπτικό δίαυλο ΕΤ-3 δηλώσεις περί υπάρξεως ανοικτού θέματος Τσάμηδων έκαναν προσφάτως ο Αλβανός Σοσιαλιστής ηγέτης Φατος Νανο και ο αρχηγός των εξεγερθέντων Αλβανών στα Σκόπια Αχμέτι.
8) Τι επιδιώκει ουσιαστικά η Αλβανία;
Εκ πρώτης όψεως το σημερινό αίτημα φαίνεται να επικεντρώνεται στην επιστροφή των περιουσιών των Τσάμηδων, ήδη όμως αρχίζει να διαφαίνεται και η εδαφική διεκδίκηση για την περιοχή της Θεσπρωτίας και ευρύτερα για την εντός Ελληνκής Επικρατείας Ήπειρο. Οι Αλβανοί των Σκοπίων δημοσιεύουν αναφανδόν στο Διαδίκτυο χάρτη με τα «εθνολογικά σύνορα της Αλβανίας», όπου περιλαμβάνονται η Καστοριά, τα Ιωάννινα, η Πρέβεζα κ.α.! Παντως σε ένα βαθμο η προπαγάνδα περί Τσάμηδων χρησιμοποιείται και ως αντιπερισπασμός για να ξεχάσουμε την συνεχιζόμενη καταπίεση των δικαιωμάτων των Ελλήνων εντός Αλβανίας.
9) Ποια πρέπει να είναι η αντίδρασή μας;
Η Κυβέρνηση και οι διπλωματικές μας υπηρεσίες πρέπει να διακηρύττουν και προς την Αλβανία και προς κάθε άλλη χώρα ή Διεθνή Οργανισμό ότι εμείς δεν συζητούμε καν το θέμα, διότι δεν είναι δυνατόν να δικαιωθούν οι εγκληματίες πολέμου ή οι υποφόσκουσες εδαφικές διεκδικήσεις. Σε επίπεδο δε ιδιωτικών και πολιτιστικών φορέων πρέπει να απαντούμε με επιχειρήματα σοβαρά και κατανοητά από το διεθνές κοινό. Πρωτίστως δε οφείλουμε όλοι μαζί, Κυβέρνηση, Κομματα, Εκκλησία και πολίτες, να ζητούμε τον σεβασμό των δικαιωμάτων της Ελληνικής Κοινότητος στην Αλβανία.
10) Ποιοί άλλοι προσπαθούν να εκμεταλλευθούν το θέμα αυτό;
Το κατασκευασμένο από την Αλβανία ζήτημα προσπαθεί να αξιοποιήσει και η τουρκική προπαγάνδα εις βάρος μας, όπως φαίνεται και από την ιστοσελίδα του Τουρκικού Υπουργείου Εξωτερικών στο Διαδίκτυο (ΙΝΤΕΡΝΕΤ). Άρα το θέμα χρειάζεται προσοχή εκ μέρους μας και όχι αδιαφορία. Έχουμε διαπιστώσει κατά τις τελευταίες δεκαετίες ότι όποτε υποτιμήσαμε προπαγανδιστικά τεχνάσματα γειτονικών χωρών βγήκαμε ζημιωμένοι (π.χ. Σκοπιανό).
Η/Υ ΠΗΓΗ:
Αντίβαρο
