Μαραθώνας – Θερμοπύλες – Σαλαμίνα. Τρείς μάχες. Τρείς θριάμβοι. Κατά σύμπτωση, κι οι τρείς το Σεπτέμβριο μήνα. Το 490 π.Χ. η πρώτη. Οι δύο άλλες, το 480.
Απ’ το Μαραθώνα, μόλις που πρόλαβε ο αγγελιαφόρος να φτάσει στην Αθήνα, στην Αγορά, να πεί το «Νενικήκαμεν» κι έπεσε κάτω νεκρός.
Στις Θερμοπύλες, μένει αθάνατη εκείνη η λακωνική απάντηση προς τους Πέρσες, η γεμάτη ανδρεία και παλικαριά: «Μολών λαβέ».
Όσο για τη Σαλαμίνα, θα ψάλει αργότερα ο ποιητής:
«Της Ευρώπης εσύ το άφθαστο τρόπαιο
Κι εσύ τάφος υγρός της Ασίας,
οι γενιές που διαβαίνουν θα ’ρχονται,
σαν σ’ αιθέριο ναό και γαλάζιο,
να προσφέρουν λατρείας αφιερώματα,
στην ψυχή της Ελλάδος την ίδια…»
Τρείς νίκες σφραγισμένες με το μεγαλείο της ψυχής του Έλληνα πολεμιστή. Ήταν τόσο λίγοι και στις τρείς τούτες μάχες οι Έλληνες αγωνιστές! Κι απέναντι τους ο εχθρός, πάνοπλος. Στρατιές ολόκληρες, που κατηφορίζουν μ’ όλη την κομπορρημοσύνη και την περηφάνια του κατακτητή. Κι όμως, οι αριθμοί, οι λογικοί υπολογισμοί και τα υπεροπτικά σχέδια του εχθρού, έγιναν καπνός. Διαλυθήκαν σαν σύννεφο μπρος σε μια άλλη ανυπολόγιστη δύναμη. Στη δύναμη της ψυχής του Έλληνα!
Εκείνος αγωνιζόταν «υπέρ βωμών κι εστιών». Γι’ αυτό και δεν κοίταζε ούτε δεξιά ούτε αριστερά ούτε πίσω. Παρά μονάχα μπροστά. Κατάστηθα χτυπιέται με τον εχθρό. Ή θα τον διώξει από το ιερό χώμα της πατρίδος ή μένοντας πιστός στον όρκο, θ’ αφήσει εκεί, πάνω στη μάχη, το κορμί του. «Ή τάν ή επί τάς».
Διαβάζουμε στην Ιστορία για τον 5ον αιώνα π.Χ. ότι ονομάστηκε «χρυσούς αιών». Γιατί, όπως ξέρετε, εκείνη την εποχή, ιδιαίτερα στην Αθήνα, οι Τέχνες τα Γράμματα και γενικά ο πολιτισμός είχαν φτάσει σε τέτοια ακμή, που πραγματικά ήταν καμάρι και καύχημα για ολόκληρη την πατρίδα μας. Σκεφτόμαστε, όμως, τι προηγήθηκε; αν δεν υπήρχε ο Μαραθώνας, οι Θερμοπύλες κι η Σαλαμίνα, θα μπορούσαμε σήμερα να μιλάμε για το χρυσό αιώνα του Περικλή; Αν δεν βρίσκονταν τα παιδιά της Ελλάδος με μια απόφαση, με τα στήθη τους φράγμα στον περσικό σίφουνα, ήταν ποτέ δυνατό να ξεπροβάλει το θαύμα αυτό, που λέγεται αρχαίος ελληνικός πολιτισμός και που η ακτινοβολία του φτάνει στα πέρατα της γής μέχρι σήμερα;…
Έτσι γίνεται πάντα. Δεν φτάνει κανείς σε κορυφές. Δεν κάνει έργο, που ν’ αντέχει στο χρόνο, αν πρώτα δε συμφιλιωθεί με τη θυσία. Αν, στις κρίσιμες ώρες της ζωής του, δεν προτάσσει το χρέος που οφείλει να εκτελέσει…
Από το βιβλίο: «Μικρές στιγμές από μεγάλη Ιστορία», εκδόσεις, Αδελφότης Θεολόγων, η «ΖΩΗ”.
