(Κατά τον Μητροπολίτη Κιέβου Αντώνιο Χραποβίτσκυ)
Οι αληθινοί Ορθόδοξοι δεν μπορεί ποτέ να είναι σωβινιστές. Θυμούμαι κάποτε το 1926 σε μία συζήτηση που είχα με το Μητροπολίτη Αντώνιο ότι μου διηγήθηκε το εξής: «Στο Άγιον Όρος υπάρχει το τυπικό ότι ένας μοναχός που δεν συγχωρεί τα «οφειλήματα» κανονίζεται να παραλείπει τα λόγια «και άφες ημίν τα οφειλήματα ημών ως και ημείς αφίεμεν τοις οφειλέταις ημών» από την απαγγελία της Κυριακής Προσευχής, μέχρι τον καιρό που θα έχει συγχωρέσει το αδίκημα που του έγινε.
Κι εγώ έχω εισηγηθεί» πρόσθεσε ο άγιος επίσκοπος «ότι οι σωβινιστές εθνικιστές δεν πρέπει να απαγγέλλουν το έννατο άρθρο του Συμβόλου της Πίστεως» (σημ.Μ.: δηλαδή το άρθρο που αναφέρεται στην Εκκλησία).
Ο ευαγγελικός πατριωτισμός του Κυρίου μας Ιησού Χριστού πρέπει να θεωρείται η μεγαλύτερη αξία κάθε έθνους και η μοναδική πραγματική αιτία της ύπαρξής του.
Γιατί «τι μπορεί να πάρει τη θέση του Χριστού για ένα έθνος;» ρωτά ο μακάριος Μητροπολίτης. Μπορεί η ασήμαντη ύπαρξη μιας κυβέρνησης, που στερείται οποιουδήποτε
λογικού νοήματος αν βασίζεται μόνο στην εθνική φιλαυτία και που αποξενώνεται από τη θρησκευτική ιδέα, να πάρει πραγματικά εκείνη τη θέση; Ένα τέτοιο έθνος δεν είναι στην πραγματικότητα ένα έθνος αλλά ένα πτώμα σε αποσύνθεση που θεωρεί τη φθορά του σαν ζωή. Στην πραγματικότητα δεν έχει καθόλου ζωή αλλά μέσα του και πάνω του ζουν μόνο τυφλοπόντικες και σκουλήκια και αποκρουστικά έντομα και που επιχαίρουν γιατί το σώμα έχει πεθάνει και αποσυντίθεται, μια και σ’ ένα ζωντανό σώμα δεν θα έβρισκαν κάτι για να επιζήσουν και δεν θα μπορούσαν να ικανοποιήσουν τη λαιμαργία τους.
Εκείνο που έχει σημασία για την πνευματική ζωή κάθε προσώπου ξεχωριστά, το ίδιο είναι επίσης σημαντικό για τη συλλογική πνευματική ζωή ενός λαού. Οι εντολές του Ευαγγελίου είναι οι ίδιες και στις δυο περιπτώσεις. Γι’ αυτό, ο άγιος Μητροπολίτης συμβουλεύει και κηρύσσει: «Μια και η ιδιαίτερη προσωπικότητα του ανθρώπου πνίγεται στην ανάπτυξή της και γίνεται άδεια και ρηχή όταν ο άνθρωπος κάνει τον εαυτό του το αντικείμενο της ενέργειάς του έτσι επίσης η συλλογική προσωπικότητα ενός έθνους επιτυγχάνει την πλήρη ανάπτυξη των χαρισμάτων του μόνον όταν δεν είναι ένας αυτοσκοπός για τον εαυτό του αλλά μάλλον ένα μέσο για την ανιδιοτελή εκπλήρωση του Θείου προορισμού του».
Εάν επρόκειτο να αποκρυσταλλώσομε αυτή την αρχή του Επισκόπου Αντωνίου θα τη διαβάζαμε ως εξής: Το Ρωσσικό, Σερβικό και Βουλγαρικό έθνος δεν μπορούν να είναι μεγάλα εκτός εάν ο στόχος της ύπαρξής τους γίνει η συλλογική πραγμάτωση των εντολών του Ευαγγελίου. Διαφορετικά ο «Σερβιανισμός», ο «Ρωσσισμός» και ο «Βουλγαρισμός» υποβιβάζονται σε άσκοπο και καταστρεπτικό σωβινισμό. Εάν ο «Σερβιανισμός» ακμάζει όχι με τη δύναμη των ευαγγελικών αγώνων κι όχι με την Ορθόδοξη καθολικότητα, τότε θα πνιγεί μέσα στον ίδιο το σωβινιστικό του εγωισμό. Αυτό που είναι ωφέλιμο για τους Σέρβους είναι ωφέλιμο επίσης για άλλα Ορθόδοξα έθνη. Τα έθνη παρέρχονται, το Ευαγγέλιο είναι αιώνιο. Μόνο εφ’ όσον ένα έθνος πληρούται με την αιώνια ευαγγελική αλήθεια και δικαιοσύνη, αληθινά υπάρχει και γίνεται το ίδιο και παραμένει αιώνιο. Μόνο ένας τέτοιος πατριωτισμός μπορεί να βρει δικαίωση από ευαγγελική σκοπιά
Αυτός είναι ο πατριωτισμός των αγίων Αποστόλων, των αγίων μαρτύρων και των αγίων πατέρων. Όταν ο διώκτης τύραννος ερώτησε τους αγίους μάρτυρες Ακίνδυνο,
Πηγάσιο και Ανεμπόδιστο από που κατάγονταν, αυτοί απάντησαν: «Μας ρωτάς. Αυτοκράτορα, για την πατρίδα μας; Η πατρίδα μας και η ζωή μας είναι η Παναγία, ομοούσιος και αδιαίρετη Τριάδα: Ο Πατήρ, ο Υιός και το Άγιο Πνεύμα, ο ένας Θεός».
Ο μακάριος Μητροπολίτης Αντώνιος είναι ο πιο προικισμένος σύγχρονος εκπρόσωπος του Ρωσικού Ορθόδοξου εθνικισμού, ενός εθνικισμού που είναι καθαγιασμένος και φωτισμένος από το Χριστό• ένας εθνικισμός βάσει του οποίου ο ισχυρός πρέπει να υπηρετεί τον αδύνατο, ο σοφός τον άσοφο, ο ταπεινός τον υπερήφανο, ο πρώτος τον έσχατο. Θρεμμένος με τον πατερικό Ορθόδοξο καθολικό πατριωτισμό, ο μακάριος επίσκοπος μπορεί μόνο να αξιολογηθεί από την ίδια αποστολική πατερική προοπτική. Μπορούμε να αναφέρουμε γι’ αυτόν αυτό που είπε ο Άγιος Γρηγόριος Νύσσης για τον αδελφό του, Άγιο Βασίλειο, μετά που πέθανε. «Που βρίσκεται η ευγενής καταγωγή του Βασιλείου; Που είναι η πατρίδα του; Η καταγωγή του είναι η σχέση του με τη Θεότητα και η πατρίδα του η αρετή».
Εξαιτίας των ευαγγελικών αρετών του και ιδιαίτερα εξ αιτίας της Ορθόδοξης καθολικότητάς του, ο μεγάλος και άγιος Επίσκοπος, ο μακάριος Μητροπολίτης Αντώνιος, ήταν αγαπητός και κοντά σε μας τους Σέρβους όπως ήταν και στους Ρώσσους. Ήταν ο κοινός μας θησαυρός, ο κοινός μας άγιος και φωτιστής, ο κοινός μας οδηγός και ηγέτης.
Επιτρέψτε μου να σας εξομολογηθώ ότι ο μακάριος Μητροπολίτης Αντώνιος ήταν ο πραγματικός κύριος της ψυχής μου, ο αληθινός επίσκοπος και επιτηρητής της καρδιάς μου. Στο πρόσωπό του είχα τον πιο αγαπητό πνευματικό μου πατέρα. Έχοντας πάντα το νου ενός παν-Ορθόδοξου πλαισίου μας συγκέντρωνε εμάς τους ξένους Ορθοδόξους κάτω από τις ευρύχωρες φτερούγες της μεγάλης Ρωσσικής ψυχής του «ως η όρνις επισυνάγει τα νοσσία υπό τας πτέρυγας αυτής». Πολλές φορές ένοιωσα τη δύναμη της παν-Ορθόδοξης αγάπης του• γι’ αυτόν εμείς οι Σέρβοι είμαστε το ίδιο αγαπητοί όπως οι Ρώσσοι. Μια συγκινητική δύναμη που αγκαλίαζε τους πάντες εκχεόταν από αυτόν. Θα το ονόμαζα Ορθόδοξη καθολικότητα. Αν θέλετε ήταν ένας σύγχρονος παν-Ορθόδοξος πατριάρχης. Με την ασκητική ζωή του έγινε κι έμεινε πάντοτε ένας κανόνας πίστεως και μια εικόνα πραότητος, ένας Θεό-πνευστος τροφοδότης ιεραρχών κι ένας διαπρύσιος πρεσβευτής για τις ψυχές μας. Σ’ αυτό τον κόσμο έζησε πάντα σε μία προσευχόμενη κοινωνία «συν πάσι τοις αγίοις». Χωρίς αμφιβολία τώρα και στον άλλο εκείνο κόσμο ζει «συν πάσι τοις αγίοις» «ένθα ο των εορταζόντων ήχος ο ακατάπαυστος και η απέραντος ηδονή των καθορώντων του Χριστού το κάλλος το άρρητον».
Μετάφραση: Κυπριανός
Από το περιοδικό Ορθόδοξη Μαρτυρία, τεύχος 22, 1987
Η/Υ ΠΗΓΗ:
Αγία Ζώνη.gr: 31 Μαϊου 2017
