Τη Θ’ του αυτού μηνός (Μαϊου), μνήμη του Αγίου ενδόξου Οσιομάρτυρος Νικολάου του Νέου του εν Βουνένοις της Θετταλίας αθλήσαντος.
Ως ο Χριστός τρωθείς, Νικόλαε λόγχη,
Αυτώ έδραμες υπαντήσαι εις πόλον.
Δυσκολεύεται ο ανθρώπινος νους να κατανοήση το μεγαλείο της πίστεως των Αγίων μας και να βρη λόγους καταλλήλους για σκιαγράφησί τους. Αν και μνήμη δικαίων μετ’ εγκωμίων τιμάται όπως σαφώς διακηρύττει ο δίκαιος Σολομών, οι εξυμνήσεις και τα εγκώμια που συνήθως λέγονται, αδυνατούν να προσδώσουν την πρέπουσα τιμή, και δόξα στους αθλητάς της πίστεώς μας.
Οι καρτερόψυχοι αυτοί αγωνισταί, οι αριστείς του σταδίου και φίλοι γνήσιοι του Σωτήρος Χριστού, ανεδείχθησαν ανώτεροι από τα φθειρόμενα υλικά πράγματα, αφού επολιτεύοντο περισσότερο ως πνευματικές, και άϋλες υπάρξεις. Έχοντες το πολίτευμα εν ουρανοίς, υπήρξαν πράγματι ουρανοπολίται, που αν και επί γης διατρίβουσιν, εν ουρανώ πολιτεύονται. Οι Άγιοι Μάρτυρες εβίωσαν το Ευαγγέλιο. Η διπλή αγάπη προς τον Θεό και τους συνανθρώπους θεωρήθηκε από αυτούς ως υπέρτατο αγαθό. Η προσδοκία της ουρανίου βασιλείας και της συναντήσεως με τον λατρευτό Ιησού ήτο το χαρακτηριστικό της επιγείου ζωής τους• κέντρο της ο Ιησούς Χριστός• κράτησαν την σημαία του Σταυρού Του ψηλά• ρίχθηκαν στο στάδιο του αγώνος• διεκήρυξαν με παρρησία την πίστι• δέχθηκαν τέλος το αμαράντινο στεφάνι από τον αγωνοθέτη Κύριο ως επισφράγισμα της αγίας και μαρτυρικής τελευτής τους.
***
Στους μεγάλους αθλητάς της πίστεως συγκαταλέγεται και ο Οσιομάρτυς Νικόλαος ο Νέος, που περάτωσε τον αγώνά του με μαρτύριο στα Βούνενα της Θεσσαλίας. Ο θαυμαστός αυτός αθλητής, καταγόταν από τα μέρη της Ανατολής. Είναι άγνωστος ο ακριβής τόπος της γεννήσεώς του• το πιθανότερο είναι ότι ο Άγιός ήτο λουλούδι της αγιασμένης γης της Μικράς Ασίας. Από την παιδική του ηλικία διακρινόταν για την θερμή του πίστη, την αγάπη του στον Θεό, την ευσέβεια και την σύνεσή του. Έλαμπε σαν ένα κομμάτι χρυσού ανάμεσα σε πέτρες. Φάνταζε σαν πόλη που κατά τα λόγια του Κυρίου μας βρίσκεται στην κορυφή του όρους και γίνεται θεατή, από όλα τα γύρω μέρη.
Η αρετή και η ανδρεία του Νικολάου δεν μπορούσαν να κρυφθούν. Η φήμη του ξεπέρασε τα στενά όρια της πατρίδος του και απλώθηκε μέχρι αυτήν την Βασιλεύουσα, την Κωνσταντινούπολη. Ο τότε αυτοκράτωρ Λέων ο ΣΤ ὁ Σοφός (886-912), ζήτησε και γνώρισε τον Νικόλαο. Εκτίμησε αμέσως με την πρώτη επαφή μαζί του, τα σωματικά του και ψυχικά του προσόντα• και το διόρισε αρχηγό του αυτοκρατορικού αποσπάσματος της Λαρίσης, που σκοπό είχε να φρουρή και να υπερασπίζεται την θεσσαλική αυτή πόλη.
Ο γενναίος οπλίτης του Χριστού Νικόλαος, ανέλαβε τα καθήκοντά του με ζήλο• ακέραιος και άψογος σε όλα. Και πάνω από όλα διετήρησε το μεγαλείο της ψυχής του. Οι τίτλοι και οι κοσμικές δόξες δεν στάθηκαν ικανές να τον αλλοτριώσουν• γνώριζε ότι: τέχνη το άρχειν εστίν, ουκ αξίωμα μόνον και τέχνη τεχνών απασών ανωτέρα. Η αγάπη προς τον Χριστό, ήταν τόσο βαθειά ριζωμένη στην καρδιά του, ώστε όλα τα άλλα τα θεωρούσε μικρά, τιποτένια, σκύβαλα. Έτσι, τίμιος και ειλικρινής, αγαπήθηκε σύντομα από τους στρατιώτας του, που τους γύμναζε πρώτα στην αγάπη και στον φόβο του Θεού και έπειτα στα στρατιωτικά έργα. Συχνά τους τόνιζε, πως μόνο με την δύναμη του Θεού, και την σκέπη του κραταιού Σταυρού, νικώνται οι εχθροί. Η ανδρεία και η στρατιωτική γνώση, τότε μόνο αποκτούν αξία, όταν τοποθετούνται κάτω από την ευλογία του Κυρίου.
Το πέρασμα του χρόνου ηύξανε την πνευματικότητα του Νικολάου και την αγάπη των στρατιωτών και του λαού στο πρόσωπό του. Όλη η Λάρισα μιλούσε για τον γενναίο αξιωματικό.
Ήρθε όμως ο καιρός, που την περίοδο της ειρήνης την διαδέχθηκε ο πόλεμος, την περίοδο της χαράς την διαδέχθηκε η θλίψις και ο πόνος. Οι αντίχριστοι Άραβες εκμεταλλευόμενοι την απουσία σε εκστρατεία του Αυτοκράτορος Λέοντος στην Ανατολή, έφθασαν στην Θεσσαλία, εξαπολύοντας βάρβαρη επίθεση και σκορπώντας παντού την ερήμωση και τον θάνατο. Σαν πεινασμένα όρνεα τα βάρβαρα στίφη έπεσαν επάνω στις δυτικές περιοχές, της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας.
Όταν μαθεύτηκε η είδηση της επιδρομής στην Λάρισα, ο Νικόλαος με τις λιγοστές δυνάμεις του προσπάθησε να αναχαιτίση τον εχθρό. Οι παμπληθείς όμως δυνάμεις των αντιπάλων εύκολα επεκράτησαν και επεδόθησαν σε γενικές σφαγές, και λεηλασίες. Πολλοί από τους κατοίκους εγκατέλειψαν την πόλη και την περιοχή, καταφεύγοντας σε ορεινά μέρη. Τελικά, ο Νικόλαος, με όσους στρατιώτας είχαν απομείνει πορεύθηκε στα ορεινά του Τυρνάβου. Η περιοχή εκείνη από την φυσική της διαμόρφωση ήτο κατάλληλη για οχύρωση. Εκεί μάλιστα υπήρχαν πολλοί ασκηταί μονάζοντες στα απόκρημνα υψώματα. Οι ασκηταί ήσαν Θεώ νοερώς συγγινόμενοι και τούτω κατοπτριζόμενοι, νηστείαις τε σχολάζοντες και στάσεσι παννύχοις, θειοτέρας αξιούμενοι όψεως.
Στους ασκητάς αυτούς κατέφυγε ο Νικόλαος. Η ψυχή του βρήκε κοντά τους ικανοποίηση των θείων πόθων της. Αλλά και συμπαράσταση στην αντίστασή τους στα βάρβαρα στίφη βρήκε από τους ασκητάς. Ο φόβος της επιδρομής των βαρβάρων μετριάσθηκε και η ιδέα του θανάτου δεν τον τρομοκρατούσε, αλλά αντίθετα τον χαροποιούσε.
Οι συστρατιώταί του ζούσαν και αυτοί την αρωματώδη ζωή των μοναχών. Ο Νικόλαος που διακρινόταν για την σύνεση και την φρόνησή του, εμψύχωνε τους άνδρες του και τους μετέδιδε την φλόγα της καρδιάς του, επαναλαμβάνοντας σε ένα έκαστο από αυτούς το του Χρυσοστόμου: Εάν η της ευσεβείας σάλπιγξ καλή, ευθέως έξιθι και καταφρόνησον της ψυχής και έμβηθι μετά πολλής της προθυμίας εις τους αγώνας, ρήξον την φάλαγγαν των εναντίων, σύγκοψον το πρόσωπον του διαβόλου, στήσον το τρόπαιο.
Κάποιο βράδυ κατά την ώρα της προσευχής, Άγγελος Κυρίου παρουσιάσθηκε και προανήγγειλε τον μαρτυρικό τους θάνατο: Δεύρο αθληταί του Χριστού, προς το μαρτυρήσαι εαυτούς ευτρεπίσατε. Οι γενναίοι στρατιώται δεν πτοήθηκαν• αντίθετα πήραν θάρρος. Η χαρά τους ήταν ανέκφραστη, γιατί σύντομα θα συναντούσαν στον ουρανό τον Λυτρωτή, και Κύριο. Ο Νικόλαος τους παρότρυνε: Ελάτε φίλοι να εξορμήσουμε. Να δείξουμε την γενναιότητά μας. Να ομολογήσουμε την πίστη μας στον Χριστό. Καιρός αθλήσεως για μας. Και κατέληξε στην προσλαλιά του προς τους στρατιώτας: Μη ουν φεισώμεθα εαυτών, μηδέ φιλοσωματήσωμεν, ίνα μη της μερίδος εκπέσωμεν του Χριστού.
Οι γενναίοι στρατιώται του Νικολάου, ετοιμάσθηκαν για προϋπάντηση του βάρβαρου εισβολέως. Οι αθληταί όμως του Χριστού ήσαν λίγοι, και μυριάδες οι αντίχριστοι. Στην μάχη, το θάρρος των χριστιανών στρατιωτών ήτο θαυμαστό, αλλά το αποτέλεσμα ήτο υπέρ των βαρβάρων. Όλοι εκτός από τον Νικόλαο συνελήφθησαν και υπεβλήθησαν σε πλήθος βασανιστηρίων. Τους προέτρεψαν να αρνηθούν την πίστη τους. Έμειναν αμετακίνητοι και καρτερικά υπέφεραν τους πόνους των μαρτυρίων. Στα δελεάσματα και στα βασανιστήρια των εχθρών, στα θέλγητρα και στα φόβητρα των αντιχρίστων, οι πιστοί στρατιώται απαντούσαν: Τίποτε δεν μπορεί να μας χωρίση από την αγάπη του Χριστού, ούτε θλίψι, ούτε στενοχώρια, ούτε διωγμός, ούτε λιμός, ούτε κίνδυνος, ούτε μάχαιρα. Χάριν του Χριστού• θανατούμεθα όλην την ημέραν. Ελογίσθημεν ως πρόβατα σφαγής.
Τελικά αφού υπέστησαν φρικιαστικά βασανιστήρια, στεφανίται παρέδωσαν το πνεύμα στον Ουράνιο Βασιλέα Χριστό. Έτσι συναγάλλονται με το νέφος των Αγίων Αγγέλων και Μαρτύρων, που Τον περιστοιχίζει και Τον δοξολογεί ακατάπαυστα εις αιώνας αιώνων.
Τα ονόματά τους γράφτηκαν στο βιβλίο της ζωής. Από αυτά μας είναι γνωστά τα εξής: Αρμόδιος, Γρηγόριος, Ιωάννης, Δημήτριος, Μιχαήλ, Ακίνδυνος, Θεόδωρος, Παγκράτιος, Χριστοφόρος, Παντολέων, Ευώδιος και Αιμιλιανός. Ο βιογράφος του Αγίου Νικολάου μαζί με τα ονόματα των στρατιωτών μαρτύρων αναφέρει και τα ονόματα δύο γυναικών Μαρτύρων: Ειρήνης και Πελαγίας. Προφανώς για πρόκειται για δύο ηρωΐδες χριστιανές, που μαρτύρησαν για την αγάπη του Χριστού. Θα ανήκαν στον άμαχο πληθυσμό, της πόλεως Λαρίσης, που είχε καταφύγει στα ορεινά του Τυρνάβου.
Ο μακάριος Νικόλας, αφού επέδειξε ανδρεία κατά την μάχη, τελικά διέφυγε από την μανία του εχθρού περνώντας μέσα από τις τάξεις του χωρίς να συλληφθή. Ως στρουθίον ερρύσθη εκ της παγίδος των θηρευόντων. Δεν είχε έλθει ακόμα η ώρα του μαρτυρίου του• τον διεφύλαξε ο Θεός, για να τον δοξάση σε κάποια άλλη ώρα. …
Παράβαλε και:
09 Μαϊου, Μνήμη και του Οσιομάρτυρος Νικολάου του εν Βουνένη: Βίος, Παρακλητικός Κανών.
