ΣΧΟΛΙΟ ΣΤΟ ΑΠΟΣΤΟΛΙΚΟ ΑΝΑΓΝΩΣΜΑ: ΠΡΟΣ ΡΩΜΑΙΟΥΣ: στ’ 18-23.
Στην περικοπή αυτή, από την προς Ρωμαίους επιστολή, ο Απόστολος Παύλος κάνει μία αντιδιαστολή. Μιλά για δύο «δουλείες», οι οποίες λειτουργούν εναλλακτικά. Όπου, δηλαδή, υπάρχει η μία, δεν μπορεί να υπάρχει η άλλη. Στην μία άκρη του σχοινιού τοποθετεί την μεταπτωτική κατάσταση του ανθρώπου, πριν λάβει το Άγιο Βάπτισμα, και στην άλλη την ζωή μετά απ’ αυτό, μέσα στο φώς της Χάριτος, και της οντολογικής Κοινωνίας με το Άγιο Πνεύμα και το σώμα του Χριστού.
Και στις δύο περιπτώσεις, ο Απόστολος μιλά για καθεστώς «δουλείας». Τι εννοεί μ’ αυτό: Ως «δούλος» ορίζεται κάποιος όταν στο σύνολο της υπόστασής του, ανήκει σε κάποιον άλλο. Δηλαδή σε πρακτικό, βουλητικό, διανοητικό και υπαρξιακό επίπεδο. Όποιος έχει αφεντικό, στο οποίο έχει εκχωρήσει, ηθελημένα ή μη, την ελευθερία και αυτοδιάθεσή του, έτσι ώστε ο κύριός του να τις χρησιμοποιεί κατά το δικό του «δοκούν». Άρα, μπορούμε να αντικαταστήσουμε την λέξη «δουλεία», με την λέξη «κυριαρχία», ως πιο επίκαιρη, και γι’ αυτό πιο αποδεκτή.
Αλλάζοντας λοιπόν τις λέξεις, από την μια μεριά έχουμε την κυριαρχία του Διαβόλου, οπότε και αποδέσμευση από τους νόμους του Θεού. Μια τέτοια κυριαρχία μπορεί ν’ ακούγεται αρχικά ευχάριστη, αλλά κατά βάθος οδηγεί σε κάθε μορφής θάνατο και απώλεια, «ότι ο Διάβολος, ανθρωποκτόνος ήν εξ αρχής». Από την άλλη προσφέρεται η κυριαρχία του Θεού. Η ομορφιά της δεν είναι προφανής, γιατί δεν χαϊδεύει πάθη και αισθήσεις, αντίθετα μάλλον τα ταλαιπωρεί. Στο βάθος όμως, πρόκειται για έναν φραγμό προστασίας απέναντι στα καταστροφικά «οψώνια» του διαβόλου.
Δεν διαπραγματευόμαστε εδώ το περιεχόμενο της κάθε αντιδιαστελλόμενης κατάστασης, γιατί το θεωρούμε γνωστό. Αυτό στο οποίο κοντοστεκόμαστε είναι η αποκλειστικότητα και το αναπόδραστο αυτού του διπόλου. Γιατί μιλούμε είτε για υποταγή στον Θεό, είτε για υποταγή στον Διάβολο; Δεν μπορεί κανείς να είναι ελεύθερος και ανένταχτος, να μην είναι δούλος σε κανέναν; Να μην έχει ανάγκη προστασίας, ούτε προδιαγεγραμμένο τέλος; Γίνεται; Αυτό χρειάζεται να συζητηθεί.
Πραγματικά ελεύθερο όν είναι το αυθύπαρκτο όν. Εκείνο, του οποίου η ζωή και ο θάνατος δεν εξουσιάζονται από άλλη οντότητα. Τέτοιο όν είναι ο Θεός. Ο μόνος αυθύπαρκτος και αυτεξούσιος. Η Αυτο-ζωή, Ο ΩΝ. Τότε, θα πείτε, γιατί μπαίνει ο Διάβολος στην άλλη πλευρά της εξίσωσης; Αφού δεν είναι, ούτε ίσος, ούτε αυτό-ζωή, ούτε αυθύπαρκτος, δεδομένου ότι πλάστηκε κι αυτός από τον Θεό, και επέλεξε την θέση του εχθρού και όχι την αρχική του, ως Αγγέλου φωτός; Προφανώς επειδή την επέλεξε. Επειδή ο Θεός του το επέτρεψε. Επειδή ο Θεός χαρίζει αυτεξουσιότητα, αναπαράγοντας αυτό που είναι ο Ίδιος. Επειδή θέλει ακούσιους ακολούθους και όχι ακούσιους υποτελείς. Θεός και Διάβολος στην πράξη, λειτουργούν ως αντεστραμμένος καθρέφτης, ως προς τα όσα επαγγέλλονται. Και οι δύο μιλούν για αγάπη, χαρά, απόλαυση της ζωής, κέρδος, ελευθερία, παντοδυναμία. Αλλά αλλοιώς εννοούμενα από τον καθένα. Ο Διάβολος επέλεξε πολεμική στάση απέναντι στον Θεό, κι έτσι μόνος του τοποθετήθηκε στην άλλη άκρη του σχοινιού. Όλοι οι ενδιάμεσοι παίχτες της πλευράς του, στρατολογούνται, όχι από αγάπη, αλλά από μίσος στον αντίπαλο. Όλοι οι στρατολογούμενοι της πλευράς του Θεού, είναι για να σωθούν από τον Διάβολο. Γιατί, εχθρό, μόνον ο Διάβολος έχει. Ο Θεός δεν απειλείται. Απειλούνται όμως τα παιδιά του.
Ο άνθρωπος εξαρτάται πρωτίστως ως προς την ζωή. Δεν ελέγχει, ούτε την αρχή, ούτε την παύση της. Σαν άλλος έφηβος, θεώρησε πολλά τα δεδομένα μέσα στον Παράδεισο, υπερεκτίμησε τις διανοητικές του δυνάμεις, και εξαπατήθηκε ως ημιμαθής. Αυτό θα πει λάθος, αμαρτία. Διολίσθηση προς την πλευρά του αντιδίκου του πατέρα του, βάσει ψευδών ισχυρισμών και επιχειρημάτων. Όταν προσδέθηκε στην λογική του Διαβόλου, γρήγορα διαπίστωσε, ότι ούτε ελευθερία, ούτε φώτιση απέκτησε. Μόνον αγριότητα, ένδεια, και θάνατο. Μπήκε στη σφαίρα της συνεχούς διακινδύνευσης των πάντων, όμως δεν αφέθηκε μόνος. Ο Γεννήτοράς του, συνέχισε να τον θέλει, να τον αποζητά, να τον συναντά, να συνομιλεί μαζί του, να του προφητεύει, να του θαυματουργεί, να σαρκώνεται, να συσταυρώνεται, να ανασταίνεται, να συνδέεται σαρκικά μαζί του, και να τον ξανατραβά στον Ουρανό, σε αιώνια σύνδεση ζωής και μακαριότητας, όπως ήταν η «προαιώνιος βουλή» Του.
Είναι πραγματικό το δίπολο; Είναι. Είναι προφανές; Όχι. Είναι σκληρή αλήθεια; Είναι. Γι’ αυτό πολλοί προτιμούν να στρουθοκαμηλίζουν και να εθελοτυφλούν. Η ουδετερότητα σε έναν πόλεμο, δεν μπορεί να κρατήσει πολύ, γιατί σύντομα κάποιος από τους δύο στρατούς θα φτάσει στην πόρτα σου, και τότε θα δείς ότι πραγματικά υπάρχει, κι ότι η ουδετερότητά σου θα μετατραπεί σύντομα σε υποταγή. Το θέμα είναι να διαλέξεις εγκαίρως με ποιον θα συνταχθείς. Με ποιους όρους, και με ποιο κέρδος. Αλλοιώς, δεν θα μείνεις ούτε ουδέτερος, ούτε ανενόχλητος. Απλώς θα πιαστείς στον ύπνο. Γιατί η μάχη μαίνεται εκεί έξω.
Στέλλα Ν. Αναγνώστου-Δάλλα.
Παράβαλε και:
Κυριακή Δ’ επιστολών: Η Αποστολική Περικοπή της Θ. Λ., «Σεμίραμις», λόγος του αειμνήστου Μητρόπ. Νικαίας Γεωργίου Παυλίδου.
