Όταν ήμουν ακόμα νέος και με το λαϊκό σχήμα, άκουσα να το διηγούνται οι μεγαλύτεροι που ήξεραν τα πράγματα, πως ο Πασχάσιος,1 διάκονος αυτού του αποστολικού θρόνου, (του οποίου μας βρίσκονται εδώ τα εξαιρετικά ορθόδοξα και φωτισμένα βιβλία περί Αγίου Πνεύματος) υπήρξε άνδρας θαυμαστής αγιότητας, που σχόλαζε κυρίως σε έργα ελεημοσύνης, φροντίζοντας τους πτωχούς με πλήρη αυταπάρνηση. Αλλά αυτός κατ τη διαμάχη, που προκλήθηκε από έξαψη του ζήλου των πιστών ανάμεσα στον Σύμμαχο και τον Λαυρέντιο,2 επέλεξε για το πατριαρχικό βάθρο τον Λαυρέντιο. Όταν μετά ηττήθηκε από την ομοφωνία της πλειοψηφίας, επέμενε στην γνώμη του μέχρι την ημέρα της εξόδου του, διατηρώντας αγάπη και προτίμηση σε αυτόν, που με κρίση των επισκόπων η εκκλησία απέλασε από την ηγεσία της.
Όταν αυτός εκοιμήθη κατά τους χρόνους του Συμμάχου3 ως προέδρου του αποστολικού θρόνου, ένας δαιμονισμένος άγγιξε την δαλματική4 του που βρισκόταν πάνω στο φέρετρο, και αμέσως θεραπεύθηκε.
Μετά από πολύ καιρό οι γιατροί συνέστησαν στον Γερμανό Καπύης, τον οποίο μνημόνευσα παραπάνω5, για την υγεία του σώματός του, να λουσθεί στις θέρμες του Άνγκουλου.6 Σαν μπήκε σε αυτές τις θέρμες, βρήκε αυτόν τον διάκονο Πασχάσιο να στέκεται και να υπηρετεί μέσα εκεί.* Μόλις τον είδε φοβήθηκε φρικτά, και ρώτησε τι έφτιαχνε εκεί αυτός ο τόσο μεγάλος άνδρας. Εκείνος του απάντησε: «Για καμμιάν άλλη αιτία δεν ορίσθηκα σε αυτόν τον τιμωρητικό τόπο, παρά μόνο για το ότι ομοφρόνησα με την μερίδα του Λαυρεντίου εναντίον του Συμμάχου. Αλλά σε παρακαλώ, ικέτευσε τον Κύριο για μένα, και με αυτό το σημείο θα γνωρίσεις ότι εισακούσθηκες, αν δεν με βρεις εδώ όταν ξανάρθεις».
Έτσι ο άνθρωπος του Κυρίου Γερμανός βίασε τον εαυτό του σε θερμές ικεσίες, και μετά από λίγες μέρες ξαναήλθε, αλλά δεν βρήκε πια στον τόπο εκείνο τον Πασχάσιο. Επομένως, επειδή είχε αμαρτήσει όχι από πονηρία αλλά από σφάλμα αγνοίας, μπόρεσε να καθαρθεί μετά θάνατον από το αμάρτημα.7
Οπωσδήποτε πάντως πρέπει να πιστέψουμε πως από τη γενναιοδωρία των ελεημοσυνών του ήταν, που πέτυχε το να μπορέσει να αξιωθεί χάριτος, όταν πια δεν μπορούσε κανένα έργο να πράξει.
Υποσημειώσεις.
1. Paschasius, αναφέρεται στα εορτολόγια στις 31 Μαΐου. Τα δύο του βιβλία για το άγιο Πνεύμα δεν σώζονται σήμερα.
2. Ο Σύμμαχος εξελέγη πάπας το 498, αλλά υπήρξαν πολλοί αντιφρονούντες, κυρίως μονοφυσίτες, που ζήτησαν για πάπα τον αρχιδιάκονο Λαυρέντιο, ελπίζοντας στην υποστήριξη του αυτοκράτορα Αναστασίου του Α’, φιλικού προς τον μονοφυσιτισμό. Τον Σύμμαχο εδραίωσε στον θρόνο ο Γότθιος Θευδέριχος που κατέλαβε την Ρώμη το 500. Η φιλονεικία ωστόσο συνεχίσθηκε, έγινε δίκη του Συμμάχου το 501, που τον αθώωσε, μέχρι το σβήσιμο των παθών γύρω στο 507. Ας σημειώσουμε ότι το 501 ή 502 φονεύθηκε από οπαδούς του Λαυρεντίου ο συγγενής του αγ. Γρηγορίου πρεσβύτερος Γορδιανός.
3. Ο Σύμμαχος εκοιμήθη το 514 στις 19 Ιουλίου (ημέρα που αναγράφεται και στα εορτολόγια). Οπότε και ο Πασχάσιος ετελειώθη μεταξύ του 511 και 514.
4. Άμφιο των ιερέων και, μετά την εισαγωγή του φελονίου, των διακόνων, κατά καιρούς και πολυτελές βασιλικό ένδυμα ή αρχιερατικό, λευκού χρώματος στο σχήμα του σημερινού ράσου, συγγενές με το στιχάριο. Στα χρόνια που αναφερόμαστε ήταν πολύτιμο άμφιο των προκρίτων αρχιερέων και των αρχιδιακόνων τους.
5. ΙΙ, 35 και IV, 8. H επισκοπή του διήρκεσε από πριν το 519 ως το τέλος του 540, και το επεισόδιο πρέπει να τοποθετηθεί μάλλον προς το τέλος της.
6. Angulus, πόλη της Ανατολικής Ιταλίας κοντά στην Αδριατική θάλασσα και τον ποταμό Ατέρνο. Είναι η σημερινή Τσιττά Σαν Άντζελο κοντά στην Πεσκάρα.
*Ως γνωστόν η Ιταλία είναι χερσόνησος κατάσπαρτη από ηφαιστειακούς σχηματισμούς, στον κύκλο των οποίων ανήκουν και τα θερμά ύδατα. Κι επειδή τα ηφαίστεια συχνά εκλαμβάνονται ως τόπος Άδου, γι’ αυτό και είναι εύλογος ο συμβολισμός της υπηρεσίας σε θέρμες ως κάποιας μορφής κολαστηρίων. Στη συγκεκριμένη περίπτωση πρόκειται για εμφάνιση του πνεύματος ενός νεκρού με σωματική μορφή κατ’ οικονομίαν για διαπαιδαγώγηση των ανθρώπων.
7. πρβλ. Α’ Τιμοθ. 1, 13 και Λουκ. 23, 24.
Από το βιβλίο: Βίοι αγνώστων Ασκητών: Αγίου Γρηγορίου, Πάπα Ρώμης, του επικαλουμένου Διαλόγου. Εισαγωγή-μετάφραση-σημειώσεις υπό Ιωάννου Ιερομ.
Εκδότης, Ιερά Σκήτη Αγίας Αννης – Αγιον Ορος. Ιούνιος 2020.
Η/Υ επιμέλεια Σοφίας Μερκούρη.
