Με ποιό τρόπο και γιατί έγινε αυτό; Για να ανοικοδομηθεί έτσι πάλι σε άνδρα ίδια μερίδα που ελήφθη από τη γυναίκα, και να γίνει νέος Αδάμ1 ο Κύριός μας Ιησούς Χριστός, όπως δηλαδή η μερίδα, αφού ελήφθη από το όλο σώμα του Αδάμ, οικοδομήθηκε σε γυναίκα˙ αυτή τη μερίδα ονόμασε ο θείος Παύλος εκλεκτή.2 Και όπως η αιτία της κατάρας από το λήμμα,3 με το δεσποτικό δηλαδή σώμα, σε όλη την ανθρωπότητα. Γι’ αυτό λοιπόν κατέβηκε και στον άδη, ώστε, αφού η σωτηρία και η εμφάνισή του έρθει και στους αγίους, που έζησαν πριν από την παρουσία του, να συνενώσει όλους εκείνους, που πέθαναν από την αρχή του κόσμου, μ’ αυτούς που πρόκειται να γίνουν άγιοι ως τη συντέλεια˙ έτσι και σε μνήμα τοποθετήθηκε, για να κάνει με τη νέκρωση του σώματός του και τα σώματα που πέθαναν προηγουμένως συμμέτοχα στη ζωή και στην αιώνια ανάσταση. Γι’ αυτό λοιπόν και τον Ισραήλ, που έγινε κλήρος του Θεού και αποτέλεσε μερίδα του εύλογα τον ονόμασε αμπελώνα, και έβαλε γύρω του φράχτη4 σαν σε κάποιον άλλο νέο παράδεισο, απ’ όπου διώχθηκε πάλι ο Αδάμ, δηλαδή το γένος του σώματός του, εννοώ τα έθνη. Και αντί για τη φλογίνη ρομφαία5 ήταν ο άγγελος για να φυλάγει αυτό το αμπέλι, ώστε να μην εισέλθουν σ’ αυτό τα έθνη, ενώ ο αμπελουργός του ήταν ο Θεός.6
Όπως λοιπόν πρώτη η Εύα, η ίδια δηλαδή η μερίδα του σώματος του Αδάμ΄, μίλησε με το φίδι, και πρώτη αυτή φανέρωσε σ’ αυτό εκείνα, που ο Θεός διέταξε, και πρώτη δέχθηκε αυτά, που σπάρθηκαν μέσα της από το φίδι, και παρέβη την εντολή, με το να φάει από το δέντρο, ενώ ο Αδάμ δεν ήταν παρών, ύστερα μάλιστα έγινε αυτή και υπηρέτης του, με το να δώσει και στον Αδάμ να φάει από το δέντρο,7 έτσι έγινε μετά απ’ αυτά και στον Ισραήλ. Επειδή δηλαδή και ο Ισραήλ, όπως εκείνη, αθέτησε την πίστη και την αγάπη του Θεού, που τον εξέλεξε από όλα τα έθνη, με το να απομακρυνθεί από τη λατρεία του σ’ αυτόν, πρόσφερε θυσία και σπονδές στα είδωλα˙ έτρωγε δηλαδή και έπινε, προσφέροντας λατρεία σ’ αυτά. Αυτό λοιπόν προγνωρίζοντάς το ο Θεός, επειδή είναι Θεός και γνωρίζει τα πάντα, αφού πήρε πάλι απ’ αυτούς τους ίδιους τη μερίδα, τον κλήρο, το ίδιο δηλαδή το λήμμα, εννοώ το λήμμα της πλευράς του Αδάμ, από τη φυλή του Ιούδα, το φύλαξε για τον εαυτό του. Επειδή όμως όλοι μαζί οι άλλοι κλείσθηκαν μέσα στην απιστία, λαμβάνοντας απ’ αυτούς το λήμμα, που οικοδόμησε σε γυναίκα, δηλαδή την υπεράμωμη Μαρία, και έχοντας τη σάρκα, που προσέλαβε στον εαυτό του από την ίδια την αγία Θεοτόκο και αειπάρθενο Μαρί, σαν σπόρο σε άγια ναό για τον εαυτό του και έγινε θεάνθρωπος άνδρας. Αλλά όμως, επειδή και η ίδια η σάρκα, που προσλήφθηκε από την ίδια την αγνή Θεοτόκο, δεν ήταν από τη γυναίκα, αλλά από τον Αδάμ, και έχει γραφεί ότι έγινε και ονομάζεται δεύτερος Αδάμ,8 από τον πρώτο Αδάμ, με το να είναι Υιός του Θεού και υιός όχι της γυναίκας, αλλά του Αδάμ. Αλλά, πού έχει γραφεί αυτό; Στο κατά Λουκάν Ευαγγέλιο, και αν θέλεις, ερεύνησε και θα βρεις να γενεαλογείται ο Χριστός μ’ αυτό τον τρόπο. Διότι, αφού είπε για τον Χριστό, ότι θεωρούνταν «γιο του Ιωσήφ», προσθέτει, «του Ηλί, του Ματθάν»,9 και στη συνέχεια, γενεαλογώντας το λήμμα και προχωρώντας, κατόπι λέιε, «του Ενώς, του Σήθ, του Αδάμ, του Θεού».10 Αφού δηλαδή διηγήθηκε τη γενεαλογία προς τα πίσω, ανατρέχοντας από τον Ιωσήφ στον Αδάμ, χωρίς διόλου να αναφέρει τη γυναίκα, άφησε να παραμένει και αυτό εντελώς μέσα σε μυστήριο.
Αφού λοιπόν έλαβε το λήμμα, επειδή αυτό, όπως ειπώθηκε, είχε μέσα του το σπέρμα της πίστης, ο Θεός έγινε άνθρωπος. Ολόκληρο τον Αδάμ, ολόκληρο δηλαδή το γένος του, που απορρίφθηκε από το λήμμα και διώχθηκε έξω από τον νέο παράδεισο και από τη μερίδα και από τον αμπελώνα, αποφάσισε να τον σώσει με το σπέρμα της πίστης. Αλλά και πάλι με την πίστη σ’ αυτόν, όπως το υποσχέθηκε αυτό και στον Αβραάμ,11 όχι επειδή ο Θεός, όπως θα νόμιζε κάποιος από τους πολύ σοφούς, το σκέφθηκε τότε, όταν δηλαδή ο Αβραάμ έδειξε την πίστη, θυσιάζοντας τον Ισαάκ, αλλά επειδή το γνώριζε αυτό πριν από τη δημιουργία του κόσμου και επειδή προόρισε το λήμμα με κριτήριο την πίστη˙ και ότι με την πίστη την ανάλογη με την προαίρεση, που υπήρχε στο λήμμα, θα σωθούν όλοι όσοι προηγουμένως χωρίσθηκαν απ’ αυτό το λήμμα, αργότερα φανέρωσε κατά κάποιο τρόπο στον Αβραάμ, που βρέθηκε πιστός,12 την αρχαία απόφασή του, που προόρισε γι’ αυτόν. Αυτή την απόφαση, όταν εμείς την ακούμε, σκεφτόμαστε ότι, επειδή ο Αβραάμ πίστεψε στον Θεό,13 γι’ αυτό λάβαμε αυτή την ευλογία και την υιοθεσία δια μέσου της πίστης, με το να πει ο Θεός σ’ αυτόν, ότι «μ’ εσένα θα ευλογηθούν όλα τα έθνη»,14 επειδή υιοθετούμε λαθεμένα ότι δόθηκε κατ κάποιο τρόπο σ’ εμάς η υπόσχεση αυτή ως ανταπόδοση για την πίστη του Αβραάμ, και δεν δόθηκε, μάλλον, με την απόρρητη οικονομία, που προορίσθηκε προαιώνια, αυτή δηλαδή που δόθηκε ως υπόσχεση με τον Αβραάμ, με την πίστη, και φανερώθηκε σ’ εμάς. Αλλά αυτό δεν είναι σωστό, δεν είναι! Διότι αυτό το λήμμα, κατά το διαχωρισμό των απογόνων του Αδάμ, δηλαδή των ίδιων των εθνών, με το να γίνει μερίδα του Κυρίου, σύμφωνα με το λόγο της Γραφής,15 το φύτεψε ο Θεός σαν κάποιον άλλο δεύτερο παράδεισο, που έχει στο κέντρο του το δέντρο της ζωής, δηλαδή την πίστη στον Θεό και στο Πνεύμα, που εκπορεύεται από τον Θεό. Επειδή όμως αυτό το λήμμα προερχόταν από την πλευρά του Αδάμ, το οποίο κτίσθηκε σε γυναίκα, και η γυναίκα παρέβη πρώτη, ο Θεός όμως προγνώριζε ότι πάλι και αυτό το λήμμα δεν θα φυλάξει την πίστη σ’ αυτόν˙ όταν προαιώνια προγνώρισε αυτό, τότε και προαιώνια ευδόκησε, ώστε όλα τα έθνη που διώχθηκαν, τα έθνη που απομακρύνθηκαν και αποξενώθηκαν απ’ αυτό το λήμμα, να ανακληθούν και να εισαχθούν πάλι, και να προστεθούν, και να ενωθούν με το λήμμα που προήλθε από το λήμμα.16
Αλλά πρόσεχε με σύνεση σ’ αυτά που λέγονται, επειδή είναι δυσνόητο το νόημα που υπάρχει σ’ αυτά. Όταν λοιπόν ο ιουδαϊκός λαγός ,που ονομάσθηκε και Ισραήλ (διότι αυτός είναι η μερίδα, που ελήφθη από την πλευρά του άνδρα)) θα παραβεί την εντολή, που δόθηκε σ’ αυτόν από τον Θεό («Άκου», λέει, «Ισραήλ, ο Κύριος ο Θεός σου είναι ένας Κύριος»)17, όταν θα παραβείς αυτή την εντολή και θα λατρεύσει τα δαιμόνια και θα προσκυνήσει τα είδωλα και θα φάει από τις σπονδές των θυσιών τους, τότε πάλι απ’ αυτή τη μερίδα, σαν από ένα σώμα, που οικοδομήθηκε απ’ αυτή από πολλά μέλη σε ένα λαό, αφού ο Θεός λάβει τη μερίδα του, θα τη διατηρήσει ακέραιη για τον εαυτό του˙ το άλλο σώμα ωστόσο, το μέρος δηλαδή που αποσπάσθηκε απ’ αυτή τη μερίδα και ξέφυγε στην ειδωλολατρία, θα το απομακρύνει και θα το βγάλει έξω απ’ αυτό τον παράδεισο, από τον αμπελώνα δηλαδή της μερίδας του. Από τη μερίδα όμως, που εκλέχθηκε για την πίστη, και που είναι από την πλευρά του Αδάμ, με το να προσλάβει κάποιο ελάχιστο σπέρμα, ο Θεός Λόγος θα γίνει άνθρωπος, θα γίνει δηλαδή, για να το πω πάλι, δεύτερος Αδάμ, υιός του πρώτου, ώστε να γεννηθεί από την πλευρά του, χωρίς συνεύρεση και χωρίς ροή σπέρματος˙ και τότε όλο το σώμα και τα μέλη του πρώτου Αδάμ, ο ίδιος δηλαδή ο λαός των εθνών, που εξορίσθηκε από τον παράδεισο, θα ευλογηθεί, με το να ενωθεί χάρη στην πίστη, δια μέσου του υιού του, του θεανθρώπου άνδρα,18 με το λήμμα που ελήφθη από την πλευρά του Αδάμ.
Αυτό λοιπόν είναι εκείνο που και ο θείος Παύλος λέει ότι ορίσθηκε και προγνωρίσθηκε προαιώνια από τον Θεό19 που όλα τα προγνωρίζει, ώστε να προσκληθούν όλα τα έθνη, από την ανατολή ως τη δύση20˙ και όσοι βέβαια θα πιστέψουν, θα προσκολληθούν σ’ αυτόν, που πήρε σάρκα από την πλευρά του πατέρα τους, θα προσκολληθούν δηλαδή στον Χριστό τον Θεό, τον Υιό του Θεού και υιό του Αδάμ˙ και έτσι θα γίνουν οι δύο ένα, θα γίνουν δηλαδή σύσσωμοι και συμμέτοχοι και αδελφοί και συγκληρονόμοι του Χριστού,21 ο ίδιος ο Χριστός δηλαδή και τα έθνη, που έφυγαν μακριά και διασκορπίσθηκαν˙ όσοι όμως θα απιστήσουν, θα μείνουν έξω μαζί μ’ αυτούς, με τους ίδιους δηλαδή τους Ιουδαίους, που διώχθηκαν έξω από το λήμμα της πίστης και απομακρύνθηκαν για την απιστία τους. Και αυτό είναι φανερό από τα ευαγγελικά λόγια σ’ αυτούς που τα ακούν˙ διότι ο Κύριος λέει στους μαθητές του: «Μου δόθηκε κάθε εξουσία στον ουρανό και στη γη.22 Πορευθείτε σε όλο τον κόσμο και κηρύξτε το ευαγγέλιο της βασιλείας˙ εκείνος που θα πιστέψει και θα βαπτισθεί θα σωθεί, εκείνος όμως που δεν θα πιστέψει θα καταδικασθεί».23
Αλλά, συνεχίζοντας το λόγο μας, θα διηγηθούμε πάλι αυτά που προηγουμένως ειπώθηκαν με συντομία, για να γίνουν τώρα περισσότερο κατανοητά από όλους.
Υποσημειώσεις.
1. Πρβ. Α’ Κορ. 15, 45
2. Ρω. 11, 5
3. Ο άγιος Συμεών χρησιμοποιεί τη λέξη ¨λήμμα¨(= αυτό που ελήφθη), για να δηλώσει διαδοχικά την πλευρά που ελήφθη από τον Αδάμ, τον Ισραήλ που προήλθε από την πλευρά του Αδάμ, την Θεοτόκο Μαρία που ελήφθη από τον πιστό Ισραήλ, και το σώμα του Κυρίου που ελήφθη από την Θεοτόκο.
4. Πρβ. Ησ’. 5, 1-2
5. Πρβ. Γέν. 3, 24
6. Ιω. 15, 1
7. Γέν. 3, 1-6
8. Α’ Κορ. 15, 45 και 47
9. Λουκ. 3, 23-24
10. Λουκ. 3, 38
11. Πρβ. Γέν. 18, 18 και 22, 18
12. Πρβ. Σ’ Σειρ. 44, 20
13. Πρβ. Γέν. 15, 6. Ρωμ. 4, 3
14. Γέν. 22, 18
15. Σ’ Σειρ. 17, 17
16. Το λήμμα που προήλθε από το λήμμα: ο πιστός Ισραήλ, που προήλθε από την πλευρά του Αδάμ. Βλ. και σ’. 444 σημ. 39
17. Δευτ. 6, 4
18. Εννοεί το θεανδρικό πρόσωπο του Χριστού.
19. Ρωμ. 8, 29-30
20. Πρβ. Ματθ. 8, 11
21. Πρβ. Εφ. 3, 6
22. Ματθ. 28, 18
23. Μάρκ. 16, 15-16
Από το βιβλίο: Αγίου Συμεών του Νέου Θεολόγου – Έργα (Νεοελληνική απόδοση).
Εκδόσεις: Περιβόλι της Παναγίας. Μάιος 2017
Η/Υ επιμέλεια Σοφίας Μερκούρη.
