Επιστολή του Αγίου Γρηγορίου του Θεολόγου στο Νικόβουλο, ο οποίος πήρε σύζυγό του την Αλυπιανή, ανιψιά του Γρηγορίου από την αδερφή του Γοργονία. Φαίνεται ότι σε κάποια προστριβή που παρουσιάστηκε στο ανδρόγυνο, αναφέρεται η επιστολή. Γράφτηκε το 365 μ.Χ.
«Μου κατηγορείς την Αλυπιανή μου, επειδή τάχα είναι μικρόσωμη κι ανάξια για τα μεγαλεία σου, ω ψηλέ εσύ και γιγάντιε και πελώριε, στην εμφάνιση και στη δύναμη. Τώρα κατάλαβα ότι την ψυχή μπορεί να την μετρήσουμε κι ότι η αρετή ζυγίζεται, οι πέτρες είναι πολυτιμότερες από τα μαργαριτάρια και τα κοράκια ακριβότερα από τα αηδόνια. Μπορείς λοιπόν εσύ να απολαμβάνεις το μέγεθος και τους πήχεις σου και να μην υστερείς σε τίποτα από εκείνους τους Αλωάδες(1). Καβαλικεύεις άλογο, τινάζεις κοντάρι κι ο νου σου είναι στα θηρία.
Ενώ αυτή δεν κάνει καμιά δουλειά, ούτε έχει πολλές δυνάμεις για να περνάει τη σαΐτα, να μεταχειρίζεται την ηλακάτη και να δουλεύει τον αργαλειό(2). Αυτό έχει δοθεί στις γυναίκες. Κι αν προσθέσεις και ετούτο ότι έχει καρφωθεί στη γη από τις προσευχές της, και είναι πάντα κοντά στο Θεό με τις μεγάλες εξάρσεις της ψυχής, τι το θέλεις εδώ το ύψος σου και τις διαστάσεις του σώματός σου; Πρόσεξε πως σωπαίνει την ώρα που πρέπει, άκουσέ την όταν μιλά, κοίταξε πόσο αδιαφορεί για τον καλλωπισμό της, πόσο στα γυναικεία μέτρα έχει σθένος ανδρικό, την ωφέλεια που προκαλεί στο σπίτι, την αγάπη στον άνδρα της. Και τότε θα πεις το λόγο του Λάκωνα, στα αλήθεια η ψυχή δεν έχει μέτρο και πρέπει ο έξω άνθρωπος να στρέφει το βλέμμα του προς τα μέσα.
Αν δεις το πράγμα από αυτή τη σκοπιά, θα παύσεις να παίζεις και να την περιπαίζεις σαν μικρή και θα μακαρίζεις τη συζυγία σου.
(1) Αλωάδες: ο Ώτος και ο Εφιάλτης, γιοι του Ποσειδώνα και της Ιφιμέδειας, γυναίκας του γίγαντα Αλωέα. Βλ. Ομήρου, Οδύσσεια. Λ. Γιγαντόσωμοι, έφθασαν στο σημείο να θέλουν να βάλουν την Όσσα πάνω στον Όλυμπο.
(2) Ημιστίχιο από το ποίημα του Γρηγορίου, Έπη ηθικά, «Περί γυναικών καλλοπιζομένων»
(Από την συλλογή: Ε.Π.Ε. Αγίου Γρηγορίου του Θεολόγου, τόμος 7)
