Η Ευαγγελική Περικοπή της Θ. Λ. Λουκ. στ´ 31-36
«καθώς θέλετε ίνα ποιώσιν υμίν οι άνθρωποι και υμείς ποιείτε αυτοίς ομοίως»
Η σημερινή ευαγγελική περικοπή αποτελεί συνέχεια των Μακαρισμών του Κυρίου. Ο Χριστός ορίζει τις σχέσεις των ανθρώπων επί το πνευματικότερον και θέτει κάποιους κανόνες σύμφωνους με το θέλημα του Θεού, οι οποίοι οφείλουν να διέπουν τις σχέσεις των ανθρώπων μέσα στην κοινωνία. Ο στίχος του Ευαγγελίου «καθώς θέλετε ίνα ποιώσιν υμίν οι άνθρωποι και υμείς ποιείτε αυτοίς ομοίως» έχει χαρακτηρισθεί ως ο «χρυσός κανόνας» συμπεριφοράς έναντι των άλλων.
Η προτροπή αυτή του Κυρίου ενέχει το στοιχείο της αμοιβαιότητος. Ωστόσο, η προτροπή αυτή δεν αποτελεί μία αφηρημένη ηθικοπλαστική παραίνεση γενικής χρήσεως, με θεωρητικό περιεχόμενο για το πως θα έπρεπε να είναι οι ανθρώπινες σχέσεις σε ιδανικό επίπεδο. Ο Χριστός δεν ομιλεί θεωρητικώς ή γενικώς, αλλά κάθε λόγος Του αποτελεί μία συγκεκριμένη και απτή πρόσκληση να ακολουθήσουμε στην καθημερινή μας ζωή το θέλημα του Θεού. Το θέλημα του Κυρίου οφείλει να ρυθμίζει την ζωή και τις συμπεριφορές μας έναντι των άλλων.
Επομένως, ο Κύριος ομιλεί πολύ συγκεκριμένως και για πράγματα που είναι ίσως δύσκολα να τα εφαρμόσουμε, εφ’ όσον πολλές φορές η εφαρμογή προϋποθέτει υπέρβαση του εαυτού μας, αλλά πάντως μπορούμε να τα εφαρμόσουμε στην πράξη. Δύσκολοι οι λόγοι του Κυρίου, όχι όμως και ανεφάρμοστοι.
Δυστυχώς, όπως πολύ συχνά συμβαίνει, οι άνθρωποι εκλαμβάνουν την διδασκαλία του Χριστού και την παραποιούν προσαρμόζοντάς την στα δικά τους μέτρα και προς ίδιον προσωπικόν όφελος. Οι άνθρωποι δεν μπορούν ή δεν θέλουν να δουν το βάθος και το μεγαλείο των λόγων του Κυρίου και κάνουν πνευματικές εκπτώσεις και συμβιβασμούς, πολλές φορές αντιστρέφοντας πλήρως το ευαγγελικό μήνυμα.
Κάτι ανάλογο συνέβη και με τον «χρυσό κανόνα», που διετύπωσε ο Κύριος. Το πλήθος των ανθρώπων τον ερμηνεύει κατά τρόπον ωφελιμιστικό. Εάν θέλουμε να μας αγαπούν, να μας εκτιμούν και να μας εξυπηρετούν οι άλλοι, και εμείς οφείλουμε να πράττουμε το ίδιο. Όμως αυτή η αντίληψη προδίδει έλλειψη αγάπης και φανερώνει υπολογιστικό και χρησιμοθηρικό χαρακτήρα στις συμπεριφορές των ανθρώπων, εφ᾽ όσον εισάγει το κριτήριο της συναλλαγής και της αναμονής ανταποδώσεως. Ο Κύριος όμως σαφώς δεν εννοούσε κάτι τέτοιο. Και αυτό φαίνεται στην συνέχεια της ευαγγελικής περικοπής, όπου, αφού διετύπωσε τον «χρυσό κανόνα», έρχεται και εξηγεί το νόημά του και τον τρόπον εφαρμογής του με συγκεκριμένα παραδείγματα. Λέγει λοιπόν ο Κύριος: «και αν αγαπάτε αυτούς που σας αγαπούν, και αν αγαθοποιείτε σε όσους σας ανταποδίδουν το αγαθό, και αν δανείζετε σε όσους προσμένετε να σας ανταποδώσουν τα ίσα, τι το ιδιαίτερο ποιείτε και ποιά χάρη περιμένετε να λάβετε από τον Θεόν; Και οι αμαρτωλοί άνθρωποι τα ίδια πράττουν».
Έτσι λοιπόν ο Χριστός διασαφηνίζει ότι ο «χρυσός κανόνας» συμπεριφοράς δεν σημαίνει ανταποδοτικότητα ή προσμονή προσωπικής ωφελείας, αλλά κάτι πολύ ανώτερο και διαφορετικό από τα συνηθισμένα ανθρώπινα μέτρα. Και εξηγεί ο Χριστός τι εννοεί στην συνέχεια: «πλην αγαπάτε τους εχθρούς υμών και αγαθοποιείτε και δανείζετε μηδέν απελπίζοντες (ενν. μη ελπίζετε εις ανταπόδοσιν από τους ανθρώπους, αλλά από τον Θεόν, διότι) έσται ο μισθός υμών πολύς, και έσεσθε υιοί του υψίστου». Εάν πράττουμε και ενεργούμε όπως οι πολλοί άνθρωποι, δεν κάνουμε κάτι το ιδιαίτερο ή διαφορετικό ώστε να αναμένουμε την χάριν του Θεού. Όταν όμως η εκδήλωση της αγάπης μας ξεπερνά το συνηθισμένο και ωφελιμιστικό κίνητρο, τότε είναι αξιέπαινη και ευρίσκει χάριν ενώπιον του Θεού. Τέτοιου είδους συμπεριφορές και πράξεις αγάπης προσιδιάζουν στους χριστιανούς, διότι αυτοί ως τέκνα του Υψίστου ομοιάζουν σε Αυτόν, καθώς και ο Θεός φανερώνεται «χρηστός επί τους αχαρίστους και πονηρούς». Αυτό αποτελεί και το βαθύτερο νόημα των λόγων του Χριστού.
Για μία ακόμη φορά, ο Κύριος μας καλεί να υπερβούμε τα όριά μας, να ξεπεράσουμε τον εγωισμό και το στενό υπολογιστικό συμφέρον, και να επιδείξουμε ανωτέρα πνευματική συμπεριφορά, σύμφωνα με το θέλημα του Θεού. Μία τέτοια συμπεριφορά προϋποθέτει να μπορούμε να αγαπούμε με τρόπο γνήσιο και θυσιαστικό, ακόμη και τους εχθρούς μας, ακόμη και εκείνους τους δύστροπους χαρακτήρες που μας δυσκολεύουν την καθημερινότητά μας, ακόμη και να υπομείνουμε κάποια αδικία εις βάρος μας.
Ο Κύριος μας ζητεί να επιδείξουμε αληθινή αγάπη και γνήσιο ενδιαφέρον για τους άλλους, μιμητές γενόμενοι του Θεού. «Γίνεσθε ουν οικτίρμονες, καθώς και ο πατήρ υμών οικτίρμων εστι».
Η/Υ ΠΗΓΗ:
ΚΗΡΥΓΜΑΤΑ: 28 Σεπτεμβρίου 2015
Παράβαλε και:
Κυριακή Β. Λουκά: Η Ευαγγελική Περικοπή της Θ. Λ., ομιλία Αγ. Γρηγορίου του Παλαμά εις το «Καθώς θέλετε ίνα ποιώσιν υμίν οι άνθρωποι…» (κείμενα και αρχεία ήχου, mp3).
Κυριακή Β. Λουκά: Ηχογραφημένη ομιλία του Αρχιμ. Αθανασίου Μυτιληναίου (αρχείο ήχου, mp3).
Συμφέρον και Εκλογές – π. Κωνσταντίνου Στρατηγοπούλου (κείμενο και video).
Κυριακή Β. Λουκά: Η αγάπη για τους εχθρούς – Ιερομ. Κοσμά του Δοχειαρίτου.
