Ο Άγιος Μεγαλομάρτυς Μάμας γεννήθηκε το 260 μ. Χ. στην Γάγγρα της Παφλαγονίας από τους πατρικίους Μάρτυρες Θεόδοτο και Ρουφίνα. Γεννήθηκε μέσα στο δεσμωτήριο, όπου είχαν φυλακιστεί οι γονείς του, ως ένοχοι για την πίστι τους στον Χριστό. Το νεογέννητο το υιοθέτησε μία ευσεβής αρχόντισσα, την οποία το νήπιο αργότερα αποκαλούσε συχνά με την λέξι «μάμα», γι’ αυτό και του έμεινε το προσωνύμιο Μάμας.
Σε νεαρή ηλικία ο Άγιος Μάμας συνελήφθη από τον ηγεμόνα Αυρηλιανό της Καισαρείας και, αφού υποβλήθηκε σε φρικτά μαρτύρια με ράβδους, αναμμένες λαμπάδες και λίθους, αφέθηκε ελεύθερος και κατέφυγε σ’ ένα βουνό. Εκεί η μόνη και μόνιμη συντροφιά του ήταν τα άγρια ζώα, που χωίς φόβο τον πλησίαζαν και τα θηλυκά του επέτρεπαν να τα αρμέγη. Σύμφωνα με τον βίο του Αγίου Μάμαντα, τον οποίο έγραψε ο Μέγας Βασίλειος, όταν ο Άγιος πήγαινε ν’ αρμέξη τα ζώα, αυτά συναγωνίζονταν ποιο θα προλάβη να είναι το πρώτο. Τόσο πολύ εξοικειωμένα ήταν μαζί του.
Ο Άγιος έκανε το γάλα τους τυρί, κρατούσε λίγο για τον εαυτό του και το υπόλοιπο το χάριζε στους φτωχούς της περιοχής. Με τον καιρό η οικειότητά του αυτή με τα άγρια ζώα και το φιλανθρωπικό του έργο τον έκαναν πασίγνωστο στην πόλι. Φυσικό ήταν να ενημερωθή για όλ’ αυτά και ο νέος ηγεμόνας της Καισαρείας Αλέξανδρος, που έστειλε να τον συλλάβουν.
-Δεν μπορώ να καταλάβω με ποιες μαγείες εξημερώνεις τα άγρια ζώα και σου φέρονται τόσο φιλικά και σε υπακούουν σαν να είναι λογικά όντα, ρώτησε τον Άγιο, μόλις παρουσιάστηκε μπροστά του.
-Όποιος πιστεύει στον μόνο αληθινό και αιώνιο Θεό, περιφρονεί τις μαγείες και τα είδωλα, απάντησε ο Μάρτυς. Εγώ δεν είμαι μάγος, είμαι δούλος του Χριστού, ο οποίος σώζει τους πιστούς Του και τιμωρεί τους μάγους και τους ειδωλολάτρες. Τα θηρία, αν και είναι άλογα και ανόητα ζώα, ευλαβούνται τον Δημιουργό τους και τιμούν τους δούλους Του, γι’ αυτό έρχονται από μόνα τους και κάθονται ήρεμα – ήρεμα και τα αρμέγω, ενώ από τη φύσι τους είναι άγρια και ζουν ελεύθερα μέσα στο δάσος. Εσείς όμως είστε πιο ανόητοι απ’ αυτά γιατί, ενώ το βλέπετε αυτό, δεν παραδέχεσθε την αλήθεια.
Το τι επακολούθησε μετά από την ομολογία αυτή του Αγίου Μάμαντα για την πίστι του στον Χριστό, δεν περιγράφεται: μαρτύρια με σιδερένια νύχια, με μαχαίρια, με φλογισμένο καμίνι.
Μετά τα βασανιστήρια τον έρριξαν στην φυλακή και εκεί βρήκε άλλους σαράντα Χριστιανούς, αδυνατισμένους από τις κακουχίες και την πείνα. Ο Άγιος Μάμας προσευχήθηκε και εμφανίσθηκε ένα λευκό περιστέρι, που τους έφερε φαγητό και το πέρασε μέσα από τα κάγκελα. Οι άνθρωποι έφαγαν και ανέκτησαν δυνάμεις. Γύρω στα μεσάνυχτα, οι πόρτες της φυλακής άνοιξαν και οι Χριστιανοί έφυγαν. Όλοι, εκτός από τον Άγιο.
Οι στρατιώτες τον άρπαξαν και, αφού τον έρριξαν μέσα στο στάδιο της πόλεως, εξαπέλυσαν εναντίον του μία αρκούδα και μία λεοπάρδαλι, για να τον κατασπαράξουν. Αλλά η μεν αρκούδα τον πλησίασε και άρχισε να κυλιέται ευλαβικά μπροστά στα πόδια του, η δε λεοπάρδαλις ανέβηκε ήρεμα στους ώμους του και άρχισε να σκουπίζη με την γλώσσα της τον ιδρώτα του. Το πλήθος βλέποντας τα δύο θηρία να συμπεριφέρονται μ’ αυτό τον τρόπο στον Μάρτυρα, πίστεψε ότι ο Θεός του ήταν ο αληθινός. Μόνο ο Αλέξανδρος εξαγριώθηκε και διέταξε να εξαπολύσουν εναντίον του Αγίου ένα λιοντάρι. Αλλά κι αυτό πλησίασε ήρεμα και ταπεινά τον Μάρτυρα.
Ύστερα έστειλαν και άλλο λιοντάρι, αλλά και αυτό πήγε και κάθησε ήρεμα στα πόδια του Μάρτυρα.
Εκείνον όμως, που τόσο πολύ σεβάστηκαν όλα τα άγρια θηρία, ο τύραννος διέταξε τους στρατιώτες του να τον θανατώσουν με μία τρίαινα.
Όταν ο Άγιος Μάμας είχε καταφύγει στην Κύπρο, λόγω του διωγμού των Χριστιανών, έζησε περιπλανώμενος ως ένας απλός βοσκός προβάτων, γι’ αυτό και οι Κύπριοι τιμούν και ευλαβούνται ιδιαιτέρως τον Άγιο.
Μία λαϊκή Κυπριακή παράδοσι συσχετίζει τους Αγίους Ηλιοφώτους (που ασκήτεψαν κοντά στο χωριό Μιτσερό στη βουνοκορφή Κορώνη) με τον Άγιο Μάμαντα και αναφέρει, ότι εκείνοι ήταν βοσκοί των κοπαδιών του Αγίου, ο οποίος έμενε στην περιοχή Μόρφου.
Όταν κάποτε διέβαλαν τους Αγίους Ηλιοφώτους στον Άγιο, ότι σπαταλούν ασυλλόγιστα τυριά και κρέατα για φιλοξενία και ότι τα κοπάδια του κινδυνεύουν να χαθούν, ο Άγιος πήγε και τους βρήκε και τους πρόσταξε να μαζέψουν όλα τα γίδια. Τα ζώα, τα οποία έβοσκαν στην γύρω περιοχή, άρχισαν να συγκεντρώνωνται σαν να υπάκουαν στην επιθυμία του Αγίου. Οι πέντε στάνες που υπήρχαν, όχι μόνο γέμίσαν, αλλά όσα γίδια μπήκαν στην κάθε μία, άλλα τόσα στάθηκαν απ’ έξω.
Ο Άγιος, θυμωμένος με τις διαβολές του κόσμου, είπε:
-Όσες γίδες μπήκαν μέσα στις στάνες να είναι ήμερες και όσες έμειναν απ’ έξω να είναι άγριες. Και πράγματι έτσι έγινε. Οι γίδες, που ήταν έξω από τις στάνες, σκόρπισαν στα γύρω βουνά και έγιναν τα γνωστά αγρινά.
Το χωριό Αλαμινός, της επαρχίας Λάρνακος, πριν από την Τουρκική εισβολή του 1974 κατοικείτο και από Έλληνες Χριστιανούς και από Τουρκοκυπρίους, οι οποίοι ζούσαν αγαπημένοι και συνεργάζονταν αρμονικά. Στη μέση του χωριού δεσπόζει η Εκκλησία του Αγίου Μάμαντα.
Οι περισσότεροι Τουρκοκύπριοι του χωριού ήταν βοσκοί. Μεταξύ τους η πλουσιώτερη οικογένεια ήταν της Χατιτζιέ Χατζή Αχμέτ, της οποίας το σπίτι βρισκόταν σχεδόν απέναντι από την Εκκλησία. Όταν κατά καιρούς συνέβαινε να πέση μεγάλη αρρώστια στα πρόβατα των βοσκών, πρώτη η Χατιτζιέ έκανε έρανο ανάμεσά τους και αγόραζε νήμα, με το οποίο περιέζωναν όλη την Εκκλησία του Αγίου. Και – ώ του θαύματος – η ασθένεια των προβάτων σταματούσε αμέσως.
Κάποτε πάλι, όταν το κοπάδι του άνδρα της, το οποίο αριθμούσε χίλια πρόβατα, έπιασε αρρώστια και καθημερινά έχαναν 10 με 15 πρόβατα, η Χατιτζιέ είδε στον ύπνο της τον Άγιο Μάμαντα. Ο Άγιος της παρήγγειλε να πάη στην Εκκλησία του και να πάρη λάδι από το κανδήλι του και μ’ αυτό ν’ αλείψη τα πρόβατα.
Μόλις ξύπνησε το πρωί, διηγήθηκε το όνειρο στον άνδρα της. Κατόπιν πήγε στην Εκκλησία, πήρε λάδι από το κανδήλι του Αγίου και στάθηκε στην είσοδο της μάνδραςτου κοπαδιού. Όταν άρχισαν να βγαίνουν τα πρόβατα για βοσκή, τα άλειφε ένα ένα με το λάδι του Αγίου, το οποίο αποδείχθηκε θαυματουργό. Τα πρόβατα έγιναν καλά και από εκείνη την ημέρα κανένα άλλο δεν ψόφησε.
ΜΕΓΑΣ ΣΥΝΑΞΑΡΙΣΤΗΣ
Από το βιβλίο: Η Ζωοφιλία των Αγίων και η Αγιοφιλία των ζώων. Επιμέλεια, Σίμωνος μοναχού.
Εκδόσεις «Ο Αγιος Στέφανος»
ΑΘΗΝΑΙ 2006
Τη Σεπτή ευλογία του Παναγιωτάτου Οικουμενικού Πατριάρχου
κ. κ. Βαρθολομαίου
Η/Υ επιμέλεια Σοφίας Μερκούρη.
